نقشه هوک آپ (Hook-Up) چیست؟

یکی از مهمترین راه های ارتباطی بین مهندس ابزار دقیق و واحد پایپینگ و واحد شیمی، استفاده از نقشه هوک اپ است.

قطعا در هر پروژه حرفه ای و مهمی، شما ملزم به تهیه نقشه هوک آپ خواهید بود.

در نقشه هوک اپ اقلام و اتصالات مختلفی وجود دارد، که در ادامه به بررسی این مطالب خواهیم پرداخت.

1# نقشه هوک اپ چیست؟

اولین نکته ای که باید بدانید این است که عموما در صورتی خواهید توانست که
در حوزه hook up و طراحی نقشه های هوک اپ تبحر پیدا کنید که به صورت مستقیم چندین سال در فیلد با این تجهیزات سر و کار داشته باشید.

سعی ما بر آن است که در آموزش های خود، این مسیر را برای شما کوتاه تر نماییم.

در این زمینه بایستی در حد معمول به ترسیم المان های ساده تسلط داشته باشید.

نقشه هوک اپ جزء مدارک اجرایی در یک پروژه تهیه شده و برای پیمانکارانی که در سایت حضور دارند ارسال می شود.

سپس این افراد متناسب با نقشه هوک اپی که شما برای آن ها ارسال کرده اید و
تجهیزاتی که برای آن ها خریداری نموده اید، به نصب تجهیزات خواهند پرداخت.

2# مهمترین اتصالات در ابزار دقیق

• جوش (Weld / Plain)

متداول ترین نوع اتصال در حوزه پایپینگ، اتصال جوشی است.

این نوع اتصال در حوزه ابزار دقیق کاربرد کمتری دارد.

این بدان علت است که تجهیزات ابزار دقیق بایستی هر از چند گاهی از روی خط باز شده و مورد ارزیابی و کالیبراسیون قرار گیرند.

مثلا یک گیج فشار را بایستی حداکثر یکسال یک بار برای کالیبراسیون به اتاق کالیبره برد.

اتصال جوشی نوع های مختلفی دارد مانند: Socket weld , Butt weld

• رزوه (پیچی) Thread) Screw)

عموما رزوه ها طبق استاندارد (NPT (National pipe Thread استفاده می شوند.

که دو آیتم به صورت male (نرگی) و female (مادگی) در همدیگر می پیچند.

در اتصال رزوه ای معمولا گام رزوه 12 یا 14 است.

نام دیگری که برای رزوه ها استفاده می شود پیچ یا screw است.

از رزوه ها و پیچ ها در نقشه هوک اپ استفاده زیادی خواهیم کرد.

• فلنج (Flange)

فلنج قطعه ای به شکل رو به رو است که برای اتصال لوله ها به هم و ادوات ابزار دقیق به خطوط یا تجهیزات استفاده می شود.

به کمک پیچ و مهره می توان این فلنج ها را به هم وصل کرد.

اتصال فلنج کاربرد بیشتری در نقشه هوک اپ داشته و کاربرد اصلی آن در لوله ها و بستن شیرها بر روی خط است.

ریتینگ (Rating) فلنج اشاره به کلاس فشاری دارد، یعنی این فلنج تا چقدر فشار را می تواند تحمل کند و
مینیمم رینتینگ Rating برای تجهیزات ابزار دقیق 300 است.

منظور از 300 همان 300 پوند بر اینچ مربع PSI (#) است.

یعنی فلنج کلاس 300 تا حدود 20 بار فشار را تحمل می کند.

همچنین اگر فلنجی از کلاس 600 باشد یعنی فلنج تا حدود 600 پوند بر اینچ (#) یا 600/15 = 40 Bar فشار را می تواند تحمل کند.

تعداد سوراخ ها بر روی این فلنج ها همواره مضرب 4 است که
پیچ و مهره از داخل این سوراخ ها رد شده و فلنج محکم می شود.

یک حفره نیز در وسط فلنج قرار دارد، که محل عبور سیال است.

فلنج های RF و RTJ و FF در شکل زیر مشخص است.

در مدرک PMS، ریتینگ خط را با واحد پوند بر اینچ یا psi یا همان # ذکر می کنند.

• فشاری (Compression)

از اتصالات فشاری در تیوب ها استفاده می شود.

به خصوص از این اتصالات در تیوب های هوا استفاده می شود.

به این صورت که این نوع اتصال از یک مهره و یک ماسوره تشکیل شده که
در محل مورد نظر، پیچ را در داخل ماسوره محکم کرده و تیوب محکم می شود.

به علت ضخامت کم تیوب (هوا) نمی توان بر روی آن گام رزوه را حرکت داد.

در صورت انجام این کار به اصطلاح می گویند، در این حالت تیوب می برد.

3# معرفی اقلام نقشه هوک آپ (Hook-up)

برای درک بهتر و مناسب تر از نقشه های هوک اپ بایستی به خوبی با مهمترین تجهیزات و اقلام این نقشه ها که در اتصالات به کار برده می شود، آشنا باشید.

در تصاویر زیر تعدادی از مهمترین اقلامات را بر می شماریم:

در هر یک از این اقلام از نقشه هوک اپ بایستی به این نکته توجه کنیم که
سمت ورودی و خروجی از نوع male هستند یا female.

دقت کنید که زاویه این زانویی بسیار مهم می باشد و بایستی متناسب با نیازمان، از زانویی مناسب استفاده کنیم.

4# طراحی نقشه هوک اپ hook-up

پس از آشنایی با اتصالات و اقلام هوک اپ، بایستی به سراغ استانداردها و قوانین طراحی نقشه های هوک اپ برویم و به طراحی نقشه هوک اپ بپردازیم.

در نقشه های هوک اپ با استفاده از تگ گذاری روی تجهیزات و اتصالات جزئیات طرح را به صورت کامل مشخص می کنیم.

مواردی که معمولا در یک نقشه هوک آپ وجود دارند عبارتند از:

1. شماره برچسب
2. تعداد حلقه های ترسیم شده
3. نمایش چیدمان و مسیریابی و  نقشه ایزومتریک لوله ها و اجزای حلقه کنترلی
4. نمای هر دو بخش اجزای حلقه کنترلی اولیه و اتصالات فرآیندی
5. برچسب گذاری بخش های مکانیکی و ابزار دقیقی تجهیزات
6. برچسب گذاری تمام المان ها، لوله ها، اتصالات و… با شماره
7. جهت شیب ها
8. نمای تجهیزات
9. ماکزیمم طول مجاز خطوط هوک آپ
10. لوازم جانبی به همراه جزییاتشان مثل فلنج ها، اتصالات و …
11. معرفی متریال مرتبط با تجهیزات شامل شماره محصول، تعداد اتصالات مخصوص، ابعاد، اتصالات، نوع روش نصب و نوع ماده سازنده
12. مشخصات عایق آب و هوا