آشنایی با گواهینامه IMS

برای سازمان هایی که به دنبال پاسخ سوال گواهینامه IMS چیست می گردند و تمایل دارند تا
به طور یکپارچه به مدیریت سیستم های کیفیت، ایمنی و محیط زیست بپردازند،
شناخت اجمالی از هرکدام از دسته استانداردهای یاد شده و مزایایی که IMS برای آن ها ایجاد می کند، اهمیت دارد.

اگر تمایل دارید با مفهوم سیستم مدیریت یکپارچه و زیر سیستم های آن بیشتر آشنا شوید و
مزایای پیاده سازی سیستم مدیریت یکپارچه در سازمان را درک کنید تا انتهای این مقاله با ما همراه باشید.

1# گواهینامه IMS چیست؟

گواهینامه IMS مخفف عبارت Integrated Management System به گواهینامه یک سیستم مدیریت یکپارچه گفته می شود.

گواهینامه IMS به طور منظم، یکپارچه و همزمان به طراحی، مستندسازی و پیاده سازی سیستم مدیریت سازمان می پردازد.

سیستم مدیریت یکپارچه از ترکیب سیستم مدیریت کیفیت، سیستم مدیریت زیست محیطی و سیستم بهداشت و ایمنی تشکیل می شود.

گواهینامه IMS به طور همزمان استانداردهای سه گواهینامه ایزو 9001، ایزو 14001 و OHSAS18001 یا ایزو 45001 را در بر می گیرد.

در پاسخ به سوال گواهینامه IMS چیست می توان گفت که این گواهینامه درواقع شامل 3 استاندارد:

• مدیریت کیفیت
• ایمنی و بهداشت حرفه ای
• استاندارد زیست محیطی

و 4 گواهینامه است.

سازمانی که گواهینامه IMS را دریافت کند علاوه بر گواهینامه مدیریت یکپارچگی سه گواهینامه برای سه استاندارد نام برده شده را نیز دریافت خواهد کرد.

یکپارچگی سیستمی زمانی لحاظ می شود که چند سیستم به هم متصل شوند؛
بدون این که استقلال هرکدام از سیستم ها خدشه دار گردد.

هدف از ایجاد سیستم مدیریت یکپارچه ایجاد سیستمی ساده و باز است که همه وظایف را در بر می گیرد.

سازمان بین المللی استاندارد (International Standard Organization) یا همان ISO در سال 1942، استانداردهای بین المللی زیادی را با همکاری متخصصینی از نقاط مختلف دنیا تدوین و منتشر کرد.

هرکدام از این استانداردها مانند استانداردهای مدیریت کیفیت، ایمنی و بهداشت و مدیریت محیط زیست محدوده ای از فعالیت ها را پوشش می دادند.

استقرار سه سیستم فوق به طور همزمان به استقرار یک سیستم مدیریت ترکیبی و جامع کمک می کند.

به منظور پیاده سازی سیستم مدیریت یکپارچه باید الزامات ذینفعان شناسایی شوند و در فرآیندهای اصلی قرار گیرند.

2# سیستم مدیریت یکپارچه در گواهینامه IMS چیست؟

در هریک از سیستم های مدیریت رضایت گروه خاصی بیشتر مورد توجه است.

اگر بخواهیم رضایت همه گروه ها را به دست آوریم باید سیستم های مختلفی را مستقر کنیم.

از آن جا که هر سیستمی نیازمندی های خاص خود را دارد،
ایجاد سیستم ها با نیازمندی های مختلف نه تنها رضایت همگان را جلب نخواهد کرد؛ بلکه سبب پیچیدگی خواهد شد.

نیاز به سیستم مدیریت یکپارچه به منظور ادغام سیستم های مختلف مدیریتی چون مدیریت کیفیت، مدیریت محیط زیست و مدیریت ایمنی و بهداشت حرفه ای در یک سیستم مدیریتی واحد به دلیل وجود معایب زیر، بیش از پیش آشکار می شود:

• پیچیدگی
• مصرف بیهوده منابع
• بوروکراسی زیاد اداری
• حجم زیاد مستندات
• دوباره کاری ها
• کاهش کارایی سازمان
• تضاد میان سیستم ها
  و…

سیستم مدیریت یکپارچه تمامی اجزای کسب و کار را به صورت سیستم واحد در نظر می گیرد تا
مدیریت و اجرای فرآیندهای سازمانی آسان تر شود.

در پاسخ به سوال گواهینامه IMS چیست، باید گفت سیستم مدیریت یکپارچه، سیستم های مدیریت کیفیت (Quality Management System) یا QMS، مدیریت محیط زیست (Environment Management System) یا EMS و مدیریت ایمنی و بهداشت حرفه ای (Occupational Health and Safety Management System) یا OHSAS به صورت سیستم واحد و یکپارچه ای در می آیند و این مفهوم را معنا می کنند.

اگر بپرسید شرایط کسب گواهینامه IMS چیست، باید گفت ابتدا لازم است که
گواهینامه های سه حوزه نامبرده را کسب و سپس به دریافت گواهینامه IMS اقدام کنید.

به منظور ادغام سه سیستم فوق دو روش وجود دارد:

• اجرای مرحله به مرحله و متوالی هرکدام از سیستم ها به صورت مجزا و در نهایت ترکیب آن ها در سیستم مدیریت یکپارچه
• اجرای سیستم مدیریت یکپارچه به صورت جامع و پوشش هر سه سیستم مذکور

برای درک سیستم IMS بهتر است با هرکدام از زیر سیستم های آن آشنا شویم.

1-2# سیستم مدیریت کیفیت (QMS)، استاندارد ISO 9001

این استاندارد رویکردی فرآیندی را هنگام ایجاد، به کار گیری و بهبود کارایی سیستم مدیریت کیفیت به منظور افزایش رضایت مشتری از طریق برآورده کردن نیازهای مشتری فراهم می کند.

سیستم مدیریت کیفیت (Quality Management System) را با QMS نشان می دهند.

این سیستم فرآیندها، رویه ها و مسئولیت دستیابی به سیاست ها و اهداف کیفیت را مستند می کند.

طبق گواهینامه IMS، سیستم مدیریت کیفیت به هماهنگی و هدایت فعالیت های سازمان برای تأمین نیازهای مشتریان و بهبود اثربخشی و کارایی در سازمان کمک می کند.

ISO 9001 مجموعه الزاماتی به منظور ایجاد قوانین، سیاست ها و رویه ها مطابق با نیازهای مشتریان ارائه می دهد.

اصول 8 گانه ای که در پیاده سازی سیستم مدیریت کیفیت مورد توجه هستند، عبارت اند از:

1. مشتری مداری
2. رهبری
3. مشارکت کارکنان
4. تفکر فرآیندی
5. تفکر سیستمی
6. بهبود مستمر
7. تصمیم گیری موثر و مبتنی بر شواهد
8. مدیریت ارتباطات بر اساس منافع متقابل

به روز ترین استاندارد ایزو در حوزه سیستم مدیریت کیفیت ISO 9001 2015 است.

2-2# سیستم مدیریت زیست محیطی (EMS)، استاندارد ISO 14001

به مجموعه ای از فرآیندها و فعالیت ها با هدف کاهش اثرات زیست محیطی، سیستم مدیریت زیست محیطی (Environment Management System) یا EMS می گویند.

به روز ترین استاندارد ایزو در حوزه سیستم مدیریت زیست محیطی ISO 14001 است.

در گواهینامه IMS، مهم ترین گام ها برای پیاده سازی سیستم مدیریت زیست محیطی عبارت اند از:

• تعهد
• سیاست
• برنامه ریزی
• اجرا
• ارزیابی
• بازنگری

3-2# سیستم مدیریت ایمنی و بهداشت حرفه ای (SMS)، استاندارد OHSAS 18001

منظور از سیستم مدیریت ایمنی و بهداشت حرفه ای (Occupational Health and Safety Management System) یا OHSAS مجموعه شرایط و عواملی است که بر سلامتی و آسایش کارکنان، کارگران و هر فردی در محیط کار تأثیر می گذارند.

این عوامل و شرایط در هر سازمان متفاوت است و وظیفه این سیستم شناسایی آن ها می باشد.

هر سازمانی که گواهینامه OHSAS 18001 را دریافت کند، درواقع سیستم مدیریت HSE را در سازمان خود پیاده سازی کرده است.

سازمان با استاندارد مدیریت ایمنی و بهداشت الزاماتی در محدوده بهداشت و ایمنی دارد و
با به کارگیری این الزامات ریسک های ایمنی و بهداشت را کنترل می کند.

طبق گواهینامه IMS عناصر سیستم مدیریت ایمنی و بهداشت حرفه ای عبارت اند از:

• رهبری و تعهد
• سازمان دهی منابع موجود و مستندسازی
• ارزیابی و مدیریت ریسک
• طرح ریزی سیستم
• اجرا، ثبت و پایش
• ممیزی

لازم به ذکر است آخرین استاندارد مدیریت ایمنی و بهداشت حرفه ای در سال 2018 به نام ISO 45001 ارائه و جایگزین استاندارد پیشین که در سال 2007 ارائه شده بود و با نام OHSAS 18001 شناخته می شد، شده است.

3# مزایای گواهینامه IMS چیست؟

سازمان هایی پیگیر پیاده سازی سیستم مدیریت یکپارچه، به دنبال هماهنگی اهداف، برآورده کردن الزامات و انتظارات ذینفعان و ارتقای سیستم های موجود هستند.

اما مزایای پیاده سازی سیستم IMS و دریافت این گواهینامه چیست؟

• کاهش زمان پیاده سازی و سرعت بخشیدن به ممیزی
• کاهش هزینه های ناشی از پیاده سازی، ممیزی و نگهداری سیستم IMS
• ایجاد یکنواختی در تمامی فعالیت های زیرسیستم های IMS
• کم شدن دوباره کاری های سازمان
• کاهش هزینه های سازمان
• بهبود فرآیندهای سازمانی و درنتیجه بهبود عملکرد سازمان
• کنترل یکپارچه مستندات
• افزایش کیفیت محصولات و خدمات ارائه شده سازمان
• افزایش عایدی و سودآوری سازمان
• بالارفتن سطح اطمینان مشتریان و درنتیجه افزایش سهم بازار

لازم به ذکر است که این استاندارد به عنوان مزیتی برای سازمان ها برای عقد قراردادهای بین المللی محسوب می شود و
سازمان هایی با این گواهینامه ارزش و رتبه بالاتری دارند.