مبحث نوزدهم مقررات ملی ساختمان

مبحث 19 مقررات ملی ساختمان یکی از 22 مبحث مقررات ملی ساختمان است که
به بحث صرفه جویی در مصرف انرژی می پردازد.

آشنایی با مبحث نوزدهم مقررات ملی ساختمان، مطالعه و فراگیری آن برای مهندسان یک الزام است.

در این مقاله به بررسی این مبحث می پردازیم و آخرین ویرایش مبحث 19 به همراه تغییرات آن را معرفی می کنیم.

همچنین به بودجه بندی این مبحث در آزمون های نظام مهندسی خواهیم پرداخت. با ما همراه باشید.

1# آشنایی با مبحث 19 مقررات ملی ساختمان

صرفه جویی در مصرف انرژی یکی از مهم ترین چالش های امروزه جهان است که
در سال های اخیر به دلیل مشکلات زیست محیطی حاصل از مصرف انرژی و گرم شدن زمین، بیشتر مورد توجه قرار گرفته است.

از جهت دیگر ساختمان ها سهم قابل توجهی در مصرف انرژی دارند که
نیاز است کشورها با انجام اقداماتی در جهت اصلاح الگوی مصرف و نیز تدوین یک سری قوانین و مقررات به این امر مهم بپردازند.

به دلیل اهمیت این موضوع، ویرایش اول مبحث 19 مقررات ملی ساختمان تحت عنوان “صرفه جویی در مصرف انرژی” تدوین گردید که
بخش قابل توجهی از آن به ضوابط طراحی عایق حرارتی پوسته خارجی ساختمان پرداخته بود.

در آن زمان به دلایلی از جمله عدم آمادگی لازم در جامعه مهندسین، ضوابط تعیین شده در پروژه های خصوصی و حتی دولتی نادیده گرفته می شد.

ویرایش دوم مبحث نوزدهم در سال 1381 علاوه بر توجه به پوسته خارجی، به تاسیسات مکانیکی، روشنایی ساختمان و نیز توصیه هایی در طراحی ساختمان برای صرفه جویی در مصرف انرژی پرداخت.

در سال 1389 ویرایش سوم این مبحث ارائه شد که علاوه بر پوشش موضوعات پیشین، به تکمیل داده های حرارتی مرتبط با مصالح مورد استفاده در ساختمان و نیز فرآورده های جدید مانند شیشه های دوجداره برای بهبود عملکرد ساختمان در مصرف انرژی پرداخت.

در این ویرایش همچنین پیوست جامعی در ارتباط با سایه بان ها برای مناطق مختلف کشور اضافه شد.

اما آخرین ویرایش این مبحث در سال 1399 منتشر شد.

2# آخرین ویرایش مبحث 19 مقررات ملی ساختمان

آخرین ویرایش مبحث 19 مقررات ملی ساختمان، ویرایش چهارم آن است که در سال 1399 انتشار یافته است.

اگر قصد شرکت در آزمون های نظام مهندسی ساختمان را دارید و می خواهید با
نکات مربوط به صرفه جویی در مصرف انرژی و الزامات آن در ساختمان ها آشنا شوید،
توصیه می کنیم که از آخرین ویرایش مبحث نوزدهم مقررات ملی ساختمان استفاده کنید.

آزمون های نظام مهندسی هم هرساله بر اساس آخرین ویرایش کتاب های مقررات ملی ساختمان طرح و برگزار می شوند.

این مبحث در آزمون های نظام مهندسی عمران (اجرا)، مکانیک (نظارت، طراحی و اجرا)، برق (نظارت، طراحی و اجرا) و معماری (اجرا و نظارت) مورد استفاده قرار می گیرد.

3# محتوای مبحث 19 مقررات ملی ساختمان

مطابق پیش نویس ارائه شده ویرایش چهارم، در مبحث 19 مقررات ملی ساختمان، 8 بخش کلی و 13 پیوست وجود دارد.

رعایت مفاد مبحث نوزدهم برای کلیه ساختمان هایی که مشمول قوانین نظام مهندسی ساختمان می باشند،
لازم الاجرا است و مهندسین باید با این الزامات قانونی به خوبی آشنا باشند.

4# تغییرات اعمال شده در ویرایش جدید مبحث 19

طبق پیش نویس ویرایش چهارم مبحث 19 مقررات ملی ساختمان، در این ویرایش تغییرات زیر اعمال شده است.

1. تعریف سه رده ساختمان برای رعایت ضوابط آیین نامه ماده 18 قانون اصلاح الگوی مصرف شامل موارد زیر:

• اولین رده ساختمان های مطابق مبحث 19 (EC یا پایین ترین رده انرژی) هستند که
  دست یابی به این رده بر اساس مبحث نوزدهم اجباری است.
• رده دوم ساختمان های کم انرژی (EC+) هستند که
  دست یابی به این رده تا زمانی که قوانین و آیین نامه های دیگری برای آن مطرح نشده باشند، اختیاری است.
• رده سوم ساختمان های بسیار کم انرژی (EC++) هستند که
  دست یابی به این رده تا زمانی که قوانین و آیین نامه های دیگری برای آن مطرح نشده باشند، به صورت اختیاری است.

2. افزوده شدن دو روش جدید “نیاز انرژی” و “کارایی انرژی” برای طراحی پوسته خارجی
3. بازبینی فصل بندی این مبحث
4. مشابه سازی ساختار روش کارکردی با روش تجویزی و در نتیجه آن، ارائه مقادیر متفاوتی برای ضرایب انتقال حرارت
5. افزوده شدن مواردی مانند جهت گیری پنجره، ضریب بهره گرمایی خورشیدی و نیز نسبت عبور نور مرئی به ضریب بهره گرمایی خورشیدی در محاسبات طراحی نسبت به ویرایش های قبلی (در نظر گرفتن تنها ضرایب انتقال حرارت شیشه و یا پنجره) و نیز توجه به اقلیم منطقه شامل مناطق سردسیر (با نیاز گرمایی غالب) و مناطق گرمسیر (با نیاز سرمایی غالب) و نیز جهت های مختلف جغرافیایی
6. اضافه شدن موضوعات کلیدی به بخش تاسیسات مکانیکی
7. اضافه شدن ضوابط جدید برای بهره گیری از سیستم های بر پایه انرژی های تجدیدپذیر
8. توجه ویژه به بهره گیری از روشنایی طبیعی و کاهش مصرف روشنایی مصنوعی
9. افزوده شدن مواردی مهم به بخش تاسیسات برقی
10. انجام تغییراتی در پیوست ها

5# بودجه بندی سوالات آزمون های نظام مهندسی از مبحث نوزدهم

همان طور که در بخش های قبل اشاره کردیم،
مطابق بودجه بندی آزمون های نظام مهندسی گذشته، از مبحث 19 مقررات ملی ساختمان در آزمون های زیر سوال مطرح می شود:

• اجرا – رشته مهندسی عمران (حدود 2%)

• اجرا – رشته مهندسی مکانیک (حدود 4%)
• نظارت – رشته مهندسی مکانیک (حدود 2%)
• طراحی – رشته مهندسی مکانیک (حدود 4%)

• اجرا – رشته مهندسی برق (حدود 8%)
• نظارت – رشته مهندسی برق (حدود 9%)
• طراحی – رشته مهندسی برق (حدود 3%)

• اجرا – رشته معماری (حدود 6%)
• نظارت – رشته معماری (حدود 6%)

6# فهرست مطالب مبحث 19 مقررات ملی ساختمان

مطابق با آخرین ویرایش مبحث 19 مقررات ملی ساختمان، این کتاب از 8 بخش کلی و 13 پیوست تشکیل شده که
در هر کدام از آن ها به طور کلی مقررات مربوط به صرفه جویی در مصرف انرژی گنجانده شده است.

در زیر فهرست مبحث 19 را آورده ایم:

1. کلیات
2. تعاریف، گونه بندی ها و گروه بندی ها
3. مقررات کلی طراحی و اجرا
4. ضوابط اجباری
5. روش تجویزی
6. روش موازنه ای (کارکردی)
7. روش نیاز انرژی ساختمان
8. روش کارایی انرژی ساختمان

پیوست ها:

1. فهرست واژگان
2. روش تعیین گروه اینرسی حرارتی ساختمان
3. گونه بندی درجه انرژی (گرمایی_سرمایی) سالانه شهرهای ایران
4. گونه بندی کاربری و گروه ساختمان ها
5. برنامه زمانی بهره برداری ساکنین و عملکرد تجهیزات
6. روش محاسبه ضریب کاهش انتقال حرارت طرح
7. ضرایب هدایت حرارت مصالح متداول
8. مقاومت حرارتی لایه های هوا و قطعات ساختمانی
9. ضرایب انتقال حرارت جدارهای نورگذر و بازشوها
10. سایه بان ها
11. روش های محاسبه پل های حرارتی
12. اطلاعات تکمیلی در خصوص تاسیسات الکتریکی
13. استانداردها و آیین نامه های مرجع