قبل از شروع هر پروژه ای بررسی اهداف پروژه و عوامل موثر بر آن بسیار اهمیت دارد که این تحلیل و بررسی با عنوان مطالعات امکان سنجی مطرح می شود.
احتمالا علت ضرورت انجام این مطالعات بر شما هم پوشیده نیست و می دانید که بدون آن ادامه هر پروژه ای هرچند کوچک با چالش ها و مشکلات متعددی رو به رو خواهد شد.
در این مقاله همراه ما باشید تا به بررسی علمی و دقیق تر مفهوم مطالعات امکان سنجی، ابعاد مختلف آن و معرفی نرم افزار این حوزه بپردازیم.
1# مطالعات امکان سنجی چیست؟
مطالعات امکان سنجی (Feasibility studies) یا طرح توجیهی به منظور بررسی امکان اجرایی کردن یک پروژه با توجه به بودجه در اختیار و ملاحظات فنی و اقتصادی صورت می گیرد.
در این مطالعه تمامی عواملی که در تولید و فعالیت های شرکت دخالت دارند،
اهمیت داشته و تحلیل های مورد نیاز باید بر روی آن ها انجام شود.
این مطالعات امروزه با استفاده از تکنولوژی و نرم افزارهای مخصوص (COMFAR) انجام می شود تا
هزینه های مورد نیاز برای سرمایه گذاری، هزینه های تولید و درآمد حاصل از آن و بازده سرمایه گذاری تعیین گردد.
روش های مختلفی برای این کار استفاده می شود که
یکی از آن ها آزمون پیاپی با به کار گیری یک دور از اطلاعات و مقایسه آن با استانداردهای روز است.
در این روش با استفاده از راه حل های جایگزین برنامه های مربوط به طراحی، ساخت و تولید، احداث و تشکیلات سازمانی متناسب با سرمایه در دسترس هماهنگ می شوند.
با استفاده از داده هایی که از این مطالعات به دست می آید می توان روش های بهبود فعالیت ها را شناسایی کرد و آن ها را به کار بست.
در صورتی که تمام جایگزین های صورت گرفته جواب گوی برنامه تولید و فرآیندها نباشد،
این مطالعات وارد عمل می شوند تا ضمن برآورد نهایی هزینه های سرمایه گذاری، زمان شروع، اتمام و دامنه پروژه مشخص شود.
متناسب با دامنه و پیچیدگی پروژه مطالعات امکان سنجی جهت گیری های لازم را در نظر می گیرد تا
مشکلات موجود در در مسیر پروژه بر طرف شود.
مطالعات امکان سنجی زمانی ایده آل تلقی می شود که
اجزای اصلی یک پروژه و پیامدهای پیش روی آن را مورد بررسی قرار دهد.
در این صورت می توان گفت مطالعات سودمند است.
2# هدف از انجام مطالعات امکان سنجی
در کنار تحقیقاتی که به طور کلی درباره سرمایه، هزینه ها، زمان شروع و مدت زمان انجام فرآیندها می شود،
امکان سنجی منابع مالی هم برای بهینه سازی و تعریف فرآیندهای جدید لازم است.
به طور کلی هدف از انجام آن قبل یا حین پیاده سازی پروژه های مختلف موارد زیر می باشد:
- بررسی سرمایه مورد نیاز به منظور ارائه به مؤسسات مالی
- اخذ مجوزها در سازمان های ذی ربط
- امکان تلفیق شرکت ها به منظور دریافت وام و تسهیلات (از این جهت که پروژه پیش رو زیان ده است یا خیر که در صورت زیان ده بودن از تسهیلات برخوردار نخواهد بود)
- معرفی طرح به سرمایه گذاران و شرکای جدید
برای انجام این مطالعات باید مراحل آن با عوامل تولید، بازار و شرایط موجود در شرکت ارتباط برقرار کند تا
بتوانند متناسب با ماهیت پروژه تحلیل ها را انجام دهند.
با این وجود وارد کردن اطلاعات بازار و اطلاعات مورد نیاز درباره تأمین کنندگان و مواد اولیه در مطالعات از اهمیت بالایی برخوردار است.
به این نکته توجه داشته باشید که این مطالعات هدف یک شرکت نیست؛
بلکه وسیله ای برای رسیدن به اهداف است تا سرمایه گذاری ها در بخش های برنامه ریزی شده صرف شود.
3# ابعاد و بخش های مطالعات امکان سنجی
برای به کار گیری این مطالعات باید ابعادی را ضمن فرآیندهای جستجو در نظر گرفت.
این ابعاد به شرح زیر است:
- فرآیند کنترل و شناخت مسائل
- شناسایی اهداف، فرصت ها و تهدیدها (بررسی swot)
- شرح موقعیت ها
- شناسایی درآمدها
- شناسایی هزینه ها
- تجزیه و تحلیل پروژه
پس از تعیین ابعاد باید مطالعات در بخش های زیر انجام شود:
- آشنایی با طرح و شرکت
- بررسی اقتصادی (مطالعات بر روی نیازهای بازار)
- مطالعات فنی و برآورد امکانات زیر بنایی
- برآورد سرمایه مورد نیاز
- برآورد هزینه های تولید و ارزش فروش سالانه
- پیش بینی مالی توسط روش های پیش بینی و بررسی نحوه تأمین مالی طرح
- تعیین شاخص های مالی و اقتصادی طرح
4# طرح توجیهی در چه حوزه هایی کاربرد دارد؟
با توجه به ماهیت کارکردی این مطالعات، افراد می توانند از آن در پروژه هایی مانند زیر استفاده کنند:
- راه اندازی کارخانه های صنعتی
- راه اندازی کسب و کار های خدماتی
- انجام پروژه های کوتاه مدت مانند پروژه های عمرانی
- تصمیم گیری و انتخاب بین گزینه های مختلف سرمایه گذاری
5# فاکتورهای لازم در مطالعات امکان سنجی
فاکتورهایی که باید در مطالعات امکان سنجی در نظر گرفته شوند، شامل ملاحظات فنی، اقتصادی، قانونی، عملیاتی و زمان بندی است؛
بنابراین جنبه هایی که باید در طرح توجیهی به آن ها توجه کرد، موارد زیر می باشد:
- ارزیابی بازار
- ارزیابی فنی
- ارزیابی مالی
- ارزیابی اقتصادی
بی طرف بودن در این مطالعات باعث می شود تا نتایجی نزدیک به واقعیت در اختیار مدیران قرار داده شود؛
لذا شخص امکان سنج علاوه بر آن که باید فردی ماهر در تهیه و ارائه گزارشات با استفاده از ابزارهای کلیدی باشد،
باید به صورت هدفمند و کاملا بی طرفانه اطلاعات را جمع آوری و آن ها را تحلیل کند.
6# نرم افزار COMFAR چیست؟
CAMFAR اصلی ترین نرم افزار در انجام محاسبات امکان سنجی است که
به منظور ارزیابی، تجریه و تحلیل پروژه ها استفاده می شود.
ماژول اصلی این برنامه نشان دهنده اطلاعات مالی پروژها است که
با استفاده از ابزارهای گرافیکی پروژه ها را تحلیل و محاسبه می کند.
COMFAR سرمایه های مورد نیاز پروژه ها را برآورد کرده و چشم انداز های مالی شرکت را توسعه می دهد.
کلام پایانی
امروزه برای جلوگیری کردن از خسارت های مالی و اقتصادی به شرکت ها، استفاده از مطالعات امکان سنجی را در دستور کار خود قرار داده و
به همین منظور فضایی را در شرکت ها برای این کار اختصاص داده اند.
این موضوع به قدری برای شرکت ها اهمیت دارد که بدون انجام آن سرمایه های خود را به کار نمی گیرند.
درباره نویسنده : تیم نماتک
نظرتون درباره این مقاله چیه؟
ما رو راهنمایی کنید تا اون رو کامل تر کنیم و نواقصش رو رفع کنیم.
توی بخش دیدگاه ها منتظر پیشنهادهای فوق العاده شما هستیم.
