استراتژیست کیست؟ (بررسی تفاوت آن با مدیر استراتژیک)

بسیاری از سازمان‌ها دارای تیم و مدیرانی هستند که استراتژی‌های کسب و کار را هدایت می‌کنند.

بدون وجود و کمک این افراد، کسب و کارها ممکن است مجبور شوند برای استفاده از روند تغییر در سطح ملی یا جهانی تلاش کنند.

موقعیت یک استراتژیست، دائماً در حال نوسان است و در طول دهه‌ها، در پاسخ به این سؤال که چگونه سازمان‌ها، رویه خود را تغییر داده‌اند، به شدت رشد کرده‌اند؛ اما یک استراتژیست کیست و چه وظایفی دارد؟

در این مقاله به بررسی موارد زیر خواهیم پرداخت:

• استراتژیست کیست؟
• ویژگی‌های یک استراتژیست چیست؟
• وظایف یک استراتژیست چیست؟
• مهارت‌های مورد نیاز یک استراتژیست چیست؟
• تفاوت استراتژیست با مدیر استراتژیک
• مزایا و چالش‌های استراتژیست در کسب و کار

1# استراتژیست کیست؟

برای پاسخ به سؤال استراتژیست کیست، بهتر است اینگونه شروع کنیم که یک استراتژیست کسب و کار مسئول ایجاد و اجرای اهداف بلند مدت سازمانی است که در آن مشغول به کار است.

استراتژیست‌ها دانش لازم را کسب می‌کنند و ذینفعان را از طریق فرآیندها راهنمایی می‌کنند تا بینشی در مورد موارد زیر کسب کنند:

• اهداف
• جهت‌گیری‌ها
• روش‌های دستیابی به اهداف
• معیارهای اندازه‌گیری موفقیت

آنها از نزدیک با مدیران ارشد همکاری می‌کنند تا فرصت‌های موجود را شناسایی کنند، مهمترین آنها را اولویت بندی کنند و یک استراتژی به منظور دستیابی به این اهداف ایجاد کنند و آن را توسعه دهند.

استراتژیست‌های تجاری ممکن است برای کل یک سازمان کار کنند یا در زمینه‌های عملکردی خاصی مانند بازاریابی یا فروش تخصص داشته باشند.

آنها یک استراتژی بازاریابی پویا و شیوه‌های مدیریتی را برای سازمان‌های فناوری ایجاد می‌کنند.

1-1# مدارک مورد نیاز برای یک استراتژیست کسب و کار

پس از این که متوجه شدیم که استراتژیست کیست بهتر است با مدارک مورد نیاز وی نیز آشنا شویم.

یک استراتژیست کسب و کار موفق دارای پایه‌های آموزشی قوی و مهارت‌های متنوع است.

مدارکی که برای ورود به حرفه استراتژیست می‌تواند کمک کننده باشد، عبارت اند از:

• بازرگانی
• امور مالی
• اقتصاد
• کارشناسی ارشد در MBA
• حسابداری
• بازاریابی
• مدیریت عملیات

2-1# مسیر شغلی استراتژیست

با کسب تجربه‌های هر چه بیشتر توسط یک استراتژیست کسب و کار، فرصت رشد در وی به وجود می‌آید و می‌تواند پیشرفت کند.

یک استراتژیست می‌تواند از موقعیت سطوح ابتدایی به نقش‌های برجسته‌تری مانند استراتژیست ارشد کسب و کار، مدیر ارشد استراتژی یا حتی در مواردی پست‌های سطح بالاتر مانند مدیر اجرایی استراتژی دست پیدا کند.

3-1# انواع مشاغل استراتژیست‌ها

اگرچه ممکن است یک سازمان یک استراتژیست اصلی داشه باشد؛ اما در برخی از سازمان‌ها کارکنان اختصاصی در هر بخش کار می‌کنند که برای توسعه استراتژی‌های خاص به آنها نیاز است.

در ادامه چند مورد از رایج ترین نقش‌های استراتژیست آورده شده است:

• ارشد استراتژی: که مدیر ارشد استراتژی یک سازمان است و نیروی محرکه اصلی استراتژی‌های کسب و کار است.
• استراتژیست دیجیتال: که با بسیاری از ابزارها و پلتفرم‌های بازاریابی آنلاین کار می‌کند تا به سازمان‌ها به منظور ایجاد یک رویکرد منسجم برای رسانه‌های اجتماعی کمک کند.
• استراتژیست برند: که به درک مخاطب می‌پردازد و دقیقاً متوجه می‌شود که چه چیزی برای مخاطب جذاب است و آنها به چه چیزهایی علاقه دارند.
  آنها معمولاً به تحقیقات بازار می‌پردازند تا مشتریان خود را بهتر درک کنند.

2# ویژگی‌های یک استراتژیست چیست؟

در بخش‌های قبلی به این سؤال پاسخ دادیم که استراتژیست کیست؛ در این بخش به بررسی ویژگی‌های یک استراتژیست خواهیم پرداخت.

از جمله ویژگی‌های یک استراتژیست می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• توانایی درک اهمیت رویدادها را دارد بدون این که تحت تأثیر افکار فعلی، تغییر نگرش‌ها یا تعصبات خود قرار گیرد.
• توانایی تصمیم گیری سریع و انجام اقدامات مشخص شده را دارد، بدون این که در معرض یک خطر درک شده بازدارنده قرار گیرد.
• یک استراتژیست به نتایج مثبت اعتقاد دارد و معتقد است افرادی که با آنها سر و کار دارد، توانایی اجرای موفقیت آمیز استراتژی‌ها را دارند.
• یک استراتژیست خوب کسب و کار واقع بین است و قادر است تصویری واقعی از هر آنچه که در حال وقوع است را ترسیم کند، نه این که آرزو کند و امیدوار به نتیجه‌ای متفاوت باشد.
• یک استراتژیست توانایی نگاه به آینده را دارد.
  در اصل آنچه را که در گذشته انجام شده در نظر می‌گیرد و بهترین انتظارات را برای آینده تعیین می‌کند.

3# انواع استراتژیست

همانند هر پست اجرایی دیگری، نحوه عملکرد شغلی تا حدی به سبک مدیریت و نحوه انجام کارها بستگی دارد.

5 الگوی کهن اصلی برای استراتژیست‌ها وجود دارد که برخی از آنها معمولاً در یک بخش موفق تر از بخش‌های دیگر هستند.

انواع استراتژیست‌ها را در ادامه مقاله استراتژیست کیست بررسی خواهیم کرد.

1-3# استراتژیست معمار

این دست از استراتژیست‌ها همیشه از دانشی که در این حرفه دارند، به نفع خود استفاده می‌کنند و در صورت وقوع تغییرات، متوجه تغییرات ایجاد شده خواهند شد.

این افراد می‌دانند که چگونه ماهیت رقابتی کسب و کار خود و بازار به آنها کمک خواهد کرد تا یک مسیر یا جایگاه قوی را پیدا کنند؛ مسیری که به آنها این امکان را خواهد داد تا به صورت طبیعی به اهداف خود برسند.

به عنوان بخشی از این اهداف، این استراتژیست‌ها بر رقبای خود نظارت می‌کنند تا به بهترین روش ممکن درک کنند که چگونه سازمان می‌تواند به راحتی با چالش‌های پیش رو مقابله کند.

این دسته از استراتژیست‌ها همچنین بر اهمیت ادغام و سرمایه گذاری مشترک تأکید دارند و می‌دانند که وجود همکاری برای موفقیت کسب و کار ضروری خواهد بود.

2-3# استراتژیست بصیرت گرا

بصیرت گراها در پیش بینی روندها، متخصص هستند.

آنها به تغییرات صنعت پاسخ می‌دهند و با استفاده از داده‌های موجود و تجربیات خود آنها را پیش بینی می‌کنند.

این موضوع به استراتژیست‌ها، ایده روشنی در رابطه با این که چگونه کسب و کار آنها می‌تواند از سایر سازمان‌ها پیشی بگیرد، می‌دهد.

یک استراتژیست با سطوح خرد و کلان اطلاعات کار می‌کند و به صورت شهودی می‌داند که چگونه با وقوع کوچکترین تغییرات (قبل از این که زیاد شوند و تأثیرات غیرقابل کنترل داشته باشند) سرمایه گذاری‌های لازم را انجام دهند.

این افراد با تشخیص فرصت‌ها، ارزش ایجاد می‌کنند.

این نوع استراتژیست‌ها در بخش‌های فناوری محبوبیت بیشتری دارند.

3-3# استراتژیست مدیر منابع

این افراد تجارت را به بهترین نحو ممکن بهینه می‌کنند.

استراتژی‌های آنها اغلب در ارتباط با رشد سازمان با استفاده از منابع فعلی است.

این رویکرد به آنها کمک می‌کند تا تعیین کنند چه مواردی در بسیاری از برندها یا محصولات مختلف در یک سازمان، کار می‌کنند و چه مواردی کار نمی‌کنند.

4-3# استراتژیست موبیلیزر (Mobiliser)

موبیلیزرها، سازمان خود را به گونه‌ای می‌سازند که حتی قوی تر از قبل شود و تیم استراتژی را به یک منبع مورد اعتماد از کارشناسان واجد شرایط تبدیل می‌کنند که کسب و کار را به سمت موفقیت هدایت می‌کند.

5-3# استراتژیست نقشه‌بردار

این افراد توجه خود را بر اختلالات و تغییرات بازار متمرکز می‌کنند و دقیقاً می‌دانند که چه زمانی یک سازمان از ایجاد تغییرات در آن سود خواهد برد.

آنها تصمیمات خود را بر بلندمدت متمرکز می‌کنند و رویکردی را کشف می‌کنند که به شکلی اساسی نحوه انجام تجارت را تغییر می‌دهد.

4# وظایف یک استراتژیست چیست؟

مسئولیت اصلی یک استراتژیست، ایجاد و اجرای استراتژی کل سازمان است.

کار با مدیران ارشد و سایر کارکنان کلیدی به منظور درک کلی وضعیت فعلی سازمان، اهداف آینده و فرصت‌های بالقوه، مهم است.

در ادامه مقاله استراتژیست کیست با سایر وظایف یک استراتژیست در کسب و کار آشنا خواهیم شد.

1-4# تجزیه و تحلیل روند بازار

تحقیق در مورد روند بازار به منظور توسعه یک استراتژی برای سازمان، ضروری خواهد بود.

یک استراتژیست می‌تواند با بررسی وضعیت صنعت و آخرین روندها، آینده یک سازمان را پیش بینی کند.

سپس می‌تواند نیازها، ریسک‌ها و موفقیت‌های بالقوه یک سازمان را در آینده شناسایی کند.

2-4# ارزیابی منابع سازمان

درک مناسب از منابع موجود در سازمان می‌تواند به استراتژیست کمک کند تا تصمیم بگیرد که یک سازمان در یک بازه زمانی خاص چه منافعی را می‌تواند کسب کند.

این موضوع به آنها کمک خواهد کرد تا مناطقی که قابلیت بهبود دارند را شناسایی کنند.

استراتژیست، همچنین می‌تواند بر اساس ارزیابی، توصیه‌هایی را ارائه دهد تا دستیابی حداکثری به اهداف سازمان با استفاده از منابع موجود امکان پذیر شود.

3-4# فرصت‌های جدید

استراتژیست‌ها ممکن است تولید محصولات یا خدمات جدیدی را پیشنهاد دهند و آنها را توسعه دهند.

آنها می‌توانند محصولات و خدمات جدیدی را به منظور برآورده کردن نیازهایی از کاربران که محقق نشده یا کشف گزینه‌های جدید بازار توسعه دهند.

4-4# مدیریت ریسک

داشتن هوشیاری و ذکاوت لازم در شناسایی و کاهش ریسک بسیار مهم است.

این امر مستلزم درک دقیق تفاوت‌های ظریف صنعت، چشم اندازهای نظارتی و عوامل اقتصادی در جهان است که از یک رویکرد فعال به منظور محافظت از سازمان در برابر خطرات احتمالی استفاده می‌کند.

5-4# نظارت بر رقبا

استراتژیست‌ها اغلب بر نحوه رفتار رقبا در بازار نظارت می‌کنند.

نظارت بر رقبا به همراه بررسی روند بازار به آنها کمک می‌کند تا تهدیداتی که ممکن است برای سازمان وجود داشته باشد را شناسایی کنند و برای رفع آنها برنامه ریزی کنند تا از بروز آن جلوگیری کنند یا به آنها پاسخ دهند.

6-4# برنامه ریزی استراتژی سازمانی

استراتژیست می‌تواند به صورت فردی یا تیمی به منظور ایجاد یک برنامه استراتژیک مناسب برای سازمان خود کار کند.

تعیین اهدافی که سازمان مایل به دستیابی به آن است و سپس تعیین وظایف لازم به منظور رسیدن به آن اهداف بسیار مهم است.

استراتژیست، پس از نهایی شدن این طرح، بر اجرای آن نظارت خواهد کرد.

این امر برای اطمینان از این است که سازمان و تمامی کارکنان آن، از قوانین موجود پیروی می‌کنند.

5# مهارت‌های مورد نیاز یک استراتژیست چیست؟

برای تبدیل شدن به یک استراتژیست، باید مهارت‌های مختلف نرم و سخت را توسعه داد.

گواهینامه استراتژی کسب و کار، به شما این امکان را خواهد داد تا مهارت‌های سخت را یاد بگیرید که به مهارت‌های فنی نیز شناخته می‌شوند و شامل توانایی‌هایی است که مستقیماً با این حرفه در ارتباط است.

مهارت‌های نرم به ویژگی‌های شخصی و عادت‌های عمومی تر اشاره دارد که از طریق اعمال خود نشان خواهید داد.

برخی از مهارت‌های مهم و مورد نیاز یک استراتژیست را در ادامه مقاله استراتژیست کیست بررسی خواهیم کرد.

1-5# توجه به جزئیات

از یک استراتژیست کسب و کار انتظار می‌رود که به جزئیات توجه کند.

یک استراتژیست تجاری باید هنگام تحقیق به همه چیز توجه کند. به منظور جلوگیری از اشتباه، یک استراتژیست تجاری باید دقیق باشد و تمامی جزئیات را یادداشت کند.

2-5# توانایی تصمیم گیری

یک استراتژیست کسب و کار به توانایی تصمیم گیری نیز نیاز دارد.

استراتژیست کسب و کار، مسئول انتخاب رشته در موقعیت‌های مختلف و بهره مندی از گواهینامه مدیریت استراتژیک است.

استراتژیست‌های تجاری، تصمیمات حساب شده ای می‌گیرند، قاطع هستند و ریسک‌ها را نیز در نظر خواهند گرفت.

3-5# مهارت ارتباطی

انتقال واضح و مؤثر پیام به مشتریان در کسوت یک استراتژیست کسب و کار بسیار ضروری است.

ارتباط مؤثر احتمال سوءتفاهم را کاهش خواهد داد.

به منظور انجام مؤثر این وظایف، باید مهارت‌های ارتباطی قوی ای داشته باشید.

4-5# حل مسئله

استراتژیست‌ها باید ذهنیت راه حل محوری داشته باشند.

این امر به آنها کمک خواهد کرد تا موقعیت‌ها را ارزیابی کنند و بهترین راه‌ها را به منظور حل آنها شناسایی کنند.

استراتژیست‌ها، راه حل‌هایی را برای به حداکثر رساندن منابع سازمان و حمایت از اهداف کوتاه مدت و بلند مدت سازمان توسعه می‌دهند.

5-5# رهبری

استراتژیست‌ها می‌توانند از مهارت رهبری خود به منظور تشویق دیگران برای دستیابی به موفقیت و تقویت همکاری بین همکاران استفاده کنند.

این مهارت به استراتژیست‌ها کمک خواهد کرد تا از انتخاب‌های خود حمایت کنند و ایده‌های مد نظر خود را توضیح دهند.

6-5# انعطاف پذیری

استراتژیست‌های موفق در پاسخ به تغییرات بازار انعطاف پذیر هستند و می‌دانند که راه حل یک مشکل ممکن است، واضح‌‎ترین راه حل ممکن نباشد.

با توجه به روندهای غیرمنتظره ای که به صورت بالقوه مشکل ایجاد می‌کند، بسیار مهم است که استراتژیست بتواند آرامش خود را حفظ کند و به کسب و کار کمک کند تا خود را به خوبی با شرایط به وجود آمده تطبیق دهد و جهت‌گیری‌های لازم را انجام دهد.

6# چگونه یک استراتژیست شویم؟

تبدیل شدن به یک استراتژیست تجاری به ترکیبی از صلاحیت‌ها، تجربه و مهارت‌ها نیاز دارد.

برای استراتژیست شدن معمولاً مدرک لیسانس یا بالاتر در رشته‌های گفته شده نیاز است:

• اقتصاد
• مدیریت
• مدیریت بازرگانی
• سایر رشته‌های مرتبط

وجود تجربه کافی در موارد زیر نیز بسیار مفید خواهد بود:

• تجزیه و تحلیل کسب و کار
• مشاوره
• مدیریت پروژه
• وظایفی مشابه

گواهینامه‌های حرفه ای یا داشتن اعتبار کافی در استراتژی کسب و کار نیز توصیه می‌شود.

علاوه بر این، داشتن مجموعه‌ای از پروژه‌ها یا موارد موفق که تفکر استراتژیک یا مهارت حل مسئله را نشان می‌دهد، نیز بسیار سودمند خواهد بود.

همچنین وجود دایره‌ای از مربیان یا مخاطبانی که در زمینه‌های توسعه کسب و کار فعالیت می‌کنند، برای مشاوره دادن، راهنمایی کردن و جذب و شناسایی فرصت‌ها بسیار ارزشمند خوهند بود.

7# تفاوت استراتژیست با مدیر استراتژیک

برای درک بهتر این مسئله که تفاوت بین این دو منصب چیست بهتر است با این موضوع که مدیر استراتژیک کیست، استراتژیست کیست و ویژگی‌های آنها آشنا شویم.

مدیر استراتژیک کسی است که مسئول یک کسب و کار یا بخشی از آن است و تمرینات و عملکرد یک تیم را هدایت می‌کند.

همچنین مدیر استراتژیک به برنامه ریزی، سازماندهی و کنترل منابع به منظور دستیابی به اهداف آن کسب و کار می‌پردازد.

مدیر استراتژیک نقشی محوری در شکل دهی مسیر و موفقیت بلند مدت سازمان دارد.

این افراد در تحقیقات بازار، تجزیه و تحلیل رقابتی و قابلیت‌های سازمان به منظور توسعه استراتژی‌های عملی که سبب رشد و ایجاد نوآوری در سازمان خواهد شد، کاوش می‌کنند.

این در حالی است که یک استراتژیست، فردی است که در برنامه‌ریزی برای رسیدن به اهداف مهارت دارد و در ایجاد استراتژی‌ها خوب عمل می‌کند.

یک استراتژیست، احتمالات را می‌بیند و سپس چشم انداز و برنامه مورد نیاز برای تحقق آن احتمالات را ایجاد می‌کند.

آنها همچنین ابزارهای و چارچوب‌های مورد نیاز برای تیم را فراهم می‌کنند تا به صورتی هماهنگ به سمت چشم انداز جدید حرکت کنند.

با این تعاریف به راحتی می‌توان فهمید که چگونه فردی که در یکی از این زمینه‌ها برتری دارد، ممکن است در دیگری عملکرد خوبی نداشته باشد.

8# مزایا و چالش‌های استراتژیست چیست؟

در این بخش از مقاله استراتژیست کیست با مزایا و چالش‌های استراتژیست بودن آشنا خواهیم شد.

1-8# مزایای استراتژیست کسب و کار چیست؟

استراتژیست کسب و کار بودن به دلایل مختلفی می‌تواند رضایت بخش باشد:

• یک استراتژیست کسب و کار می‌تواند با شکل دادن به جهت، چشم انداز و مزیت رقابتی یک سازمان، تأثیر بسزایی بر موفقیت و رشد یک سازمان داشته باشد.
• یک استراتژیست کسب و کار می‌تواند با کار روی پروژه‌ها، صنایع و بازارهای مختلف، به همراه یادگیری مهارت‌ها و دانش جدید، از چالش‌ها و فرصت‌های گوناگونی بهره‌مند شود.
• یک استراتژیست می‌تواند با درک ارتباطات متقابل و پویایی محیط کسب و کار و نیازها و انتظارات مشتریان دیدگاهی گسترده و جامع ایجاد کند.

2-8# چالش‌های یک استراتژیست کسب و کار چیست؟

استراتژیست کسب و کار به دلایل مختلفی می‌تواند استرس زا و چالش برانگیز باشد:

• یک استراتژیست ممکن است با عدم قطعیت و ابهام در کار خود مواجه شود؛ زیرا محیط کسب و کار به صورت دائمی در حال تغییر و تحول است و نتایج حاصل از استراتژی در نظر گرفته شده همیشه قابل پیش بینی یا تضمین شده نیست.
• یک استراتژیست تجاری ممکن است با مقاومت و تضاد مواجه شود؛ زیرا احتمال دارد که همه افراد موافق با حمایت از استراتژی نباشند یا منافع و برنامه‌های متفاوتی داشته باشند.
• یک استراتژیست کسب و کار ممکن است، مجبور باشد اولویت‌ها و انتظارات متعددی را متعادل کند؛ زیرا استراتژی احتمالاً شامل معاوضه، مصالحه و ریسک است.