۴۲ مورد از مهمترین اصطلاحات صادرات و واردات

تجارت بین ‌الملل شامل فرآیندهای پیچیده‌‌ای است که نیاز به درک عمیق از اصطلاحات مختلف تجاری از جمله اصطلاحات صادرات و واردات دارد.

دانستن و به کارگیری صحیح این اصطلاحات می‌تواند به کسب و کارها کمک کند تا در چشم انداز تجارت بین المللی حرکت کنند و از عملیات روان و کارآمد خود اطمینان لازم را کسب کنند.

در این مقاله به بررسی اصطلاحات صادرات و واردات خواهیم پرداخت.

1# اصطلاحات صادرات و واردات

در این بخش واژه نامه ای از اصطلاحات صادرات و واردات رایجی ارائه خواهد شد که صادرکنندگان و خریداران هنگام تکمیل اسناد و قراردادهای صادراتی از آن استفاده می‌کنند.

اگر تازه وارد تجارت شده‌اید، باید از واسطه‌های این صنف استفاده کنید، به‌ عنوان مثال اتاق بازرگانی محلی یا یک شرکت حمل‌ و نقل بار، تا به شما در تکمیل صحیح اسناد کمک کنند.

در ادامه با اصطلاحات صادرات و واردات بسیار متداول آشنا خواهیم شد.

1-1# واردات و صادرات

طبق آمار تجارت بین المللی سازمان ملل (IMTS)، واردات به کالاهایی اطلاق می‌شود که منابع مادی یک کشور را افزایش می‌دهند، در حالی که صادرات به کالاهایی گفته می‌شود که با خروج از قلمرو اقتصادی آن، منابع مذکور را کاهش می‌دهند.

2-1# واردات و صادرات مجدد

صادرات مجدد شامل جا به جایی کالاهای خارجی است که قبلاً از مناطق تعیین شده به سایر نقاط جهان در همان حالت قبلی وارد شده بودند.

برعکس، واردات مجدد مربوط به بازگرداندن کالاهای تولید داخل به کشور که قبلاً صادر شده بودند.

3-1# بارنامه هوایی (AWB)

بارنامه هوایی (AWB) سندی است که کالاهای ارسال شده توسط یک پیک بین ‌المللی را پیگیری می‌کند تا اطلاعات دقیقی درباره محموله ارائه شود و امکان ردیابی آن را فراهم کند.

این لایحه چندین نسخه دارد تا هر یک از طرفین درگیر در حمل و نقل بتوانند آن را مستند کنند.

4-1# بارنامه (BOL یا B/L)

بارنامه از جمله اصطلاحات صادرات و واردات بسیار متداول است و سندی است که توسط متصدی حمل و نقل برای تأیید دریافت محموله در حمل و نقل صادر می‌شود.

5-1# لایحه مواد (BOM)

صورت‌ حساب مواد یا ساختار محصول، فهرستی از موارد زیر به منظور تولید یک محصول است:

• مواد خام
• مجموعه‌های فرعی
• مجموعه‌های میانی
• اجزای فرعی و قطعات
• مقادیر مورد نیاز

6-1# گمرک و حفاظت از مرز (CBP)

گمرک و حفاظت مرزی (CBP) از دیگر اصطلاحات صادرات است و وظیفه آن، تنظیم و تسهیل تجارت بین المللی، اخذ عوارض واردات و اجرای مقرراتی از جمله تجارت، گمرک و مهاجرت است.

هر کشوری، نسخه مخصوص به خود را از گمرک و حفاظت از مرز خواهد داشت.

7-1# فاکتور تجاری (CI)

هنگامی که فرد یا سازمانی در تجارت خارجی شرکت کند، فاکتور تجاری یک سند گمرکی است.

این فاکتور به عنوان یک اظهارنامه گمرکی ارائه شده توسط شخص یا سازمانی که کالایی را به خارج از مرزهای بین المللی صادر می‌کند، استفاده می‌شود.

8-1# گواهی انطباق (COC)

گواهی انطباق از دیگر اصطلاحات صادرات و واردات است؛ گواهی انطباق یا COC یک سند اجباری است که وجود آن برای ترخیص کالا از گمرک صادرات به بسیاری از کشورهای جهان ضروری است.

تأیید یا گواهی انطباق به محصولی اعطا می‌شود که حداقل مجموعه‌ای از الزامات نظارتی، فنی و ایمنی را به همراه داشته باشد.

9-1# گواهی مبدأ (COO)

گواهی مبدأ که اغلب به اختصار C/O یا COO نیز گفته می‌شود، سندی است که در تجارت بین المللی استفاده می‌شود.

در یک فرم چاپی یا به عنوان یک سند الکترونیکی توسط صادرکننده تکمیل می‌شود، توسط یک نهاد صادرکننده معتبر تأیید می‌شود و گواهی لازم را ارائه می‌دهد، مبنی بر این که کالای موجود در یک محموله صادراتی خاص در یک کشور خاص تولید یا پردازش شده است.

10-1# کالاهای خطرناک (DGN)

لیست کالاهای خطرناک (DGN) یک سند حمل و نقل است که جزئیات و محتویات یک محموله را به حامل‌ها، مقامات دریافت کننده و فرستنده‌ها ارائه می‌دهدو هر کالایی که ممکن است خطرناک در نظر گرفته شود را توصیف می‌کند.

11-1# مقررات کالاهای خطرناک (DGR)

مقررات کالاهای خطرناک (DGR) منبع قابل اعتمادی است که به شما در تهیه و مستندسازی محموله‌های خطرناک کمک می‌کند.

DGR که تقریباً 60 سال است، توسط خطوط هوایی جهان به رسمیت شناخته شده است، کامل‌ترین، به‌روزترین و کاربرپسندترین مرجع در صنعت است.

12-1# EAR99

EAR99 یک نوع طبقه بندی برای یک محصول است.

این اصطلاح نشان می‌دهد که یک کالا مشمول مقررات اداره صادرات (EAR) هست؛ اما به گونه‌ای خاص و توسط یک شماره طبقه‌بندی کنترل صادرات (ECCN) در فهرست کنترل بازرگانی (CCL) وجود ندارند.

مواردی که تحت صلاحیت EAR هستند، در فهرست کنترل بازرگانی (CCL) یافت نمی‌شوند.

13-1# طبقه بندی کنترل صادرات

این نوع از طبقه بندی، شامل یک شماره طبقه ‌بندی کنترل صادرات (ECCN) با یک نام الفبایی همانند 1A984 یا 4A001 است که در فهرست کنترل بازرگانی برای شناسایی اقلام و برای اهدافی که در مسیر کنترل صادرات بوده، استفاده می‌شود.

یک ECCN اقلام را بر اساس ماهیت محصول، یعنی:

• نوع کالا
• فناوری
• نرم افزار
• پارامترهای فنی

مربوط به آن دسته بندی می‌کند.

14-1# اطلاعات الکترونیکی صادرات (EEI)

اطلاعات الکترونیکی صادرات (EEI) به صورت الکترونیکی در سیستم صادرات خودکار (AES) یا سیستم صادرات خودکار مستقیم، ثبت می‌شود.

این داد‌ه‌ها معادل الکترونیکی داده‌های صادراتی است که قبلاً به عنوان اعلامیه صادرات فرستنده (SED) جمع آوری می‌شدند.

15-1# صادرکننده رکورد (EOR)

صادرکننده رکورد (EOR) به عنوان مالک یا فروشنده کالایی است که از یک کشور مبدأ به کشور مقصد صادر می‌شود.

صادرکننده رکورد باید یک نهاد ثبت شده در کشور دریافت کننده باشد.

16-1# حمل رایگان (FCA)

حمل‌کننده رایگان (محل مبدأ نام ‌گذاری شده) محصول فروشنده کالا را که برای صادرات ترخیص شده است، در مکانی مشخص تحویل می‌دهد.

کالا را می‌توان به حاملی که خریدار معرفی می‌کند یا به طرف دیگری که خریدار معرفی می‌کند، تحویل داد.

17-1# نماینده حمل و نقل بار (FF)

فورواردر یا نماینده حمل و نقل، که به عنوان حامل مشترک (NVOCC) نیز شناخته می‌شود، شخص یا سازمانی است که محموله ای را برای افراد یا سازمان‌ها، سازماندهی می‌کند تا کالاها را از طرف سازنده یا تولیدکننده به بازار، مشتری یا نقطه نهایی توزیع کند.

18-1# توافق نامه تجارت آزاد (FTA)

توافق‌نامه تجارت آزاد (FTA) به توافقی بین دو یا چند کشور اشاره دارد که هدف آن کاهش یا حذف موانع تجاری، مانند تعرفه‌ها و سهمیه‌ها، برای تسهیل تجارت کالاها و خدمات بین این کشورها است.

این توافق معمولاً شامل تعهداتی برای کاهش یا حذف تعرفه‌های گمرکی، کاهش موانع غیرتعرفه‌ای و تسهیل قوانین و مقررات تجاری است و
هدف اصلی آن افزایش حجم تجارت بین کشورهای عضو، تقویت همکاری اقتصادی و افزایش رقابت‌پذیری است.

با کاهش هزینه‌های واردات و صادرات، کشورهای عضو می‌توانند به بازارهای جدید دسترسی پیدا کنند و تولیدکنندگان داخلی نیز می‌توانند به منابع و بازارهای جدید دسترسی داشته باشند.

19-1# مقررات تجارت خارجی (FTR)

مقررات تجارت یک حوزه قانونی است که اغلب با قوانین ضد انحصار همانند عبارت قانون مقررات ضد انحصار و تجارت، از جمله مقررات دولتی در مورد روش‌های ناعادلانه رقابت و اعمال یا اقدامات تجاری ناعادلانه یا فریبنده، در کنار یکدیگر قرار می‌گیرند.

20-1# منطقه تجارت خارجی (FTZ)

تعریف منطقه تجارت خارجی عبارت است از یک منطقه ایزوله تحت کنترل پلیس در مجاورت بندر ورودی (به عنوان بندر دریایی یا فرودگاه) که در آن کالاهای خارجی ممکن است برای حمل و نقل فوری:

• تخلیه یا ذخیره
• بسته بندی مجدد
• دسته بندی
• مخلوط
• دستکاری

شوند، بدون این که مشمول حقوق ورودی شوند.

21-1# سیستم هماهنگ (HS)

یکی دیگر از اصطلاحات صادرات و واردات سیستم هماهنگ است که توصیف و کدگذاری کالا به‌صورت هماهنگ را بر عهده دارد و به نام سیستم هماهنگ نامگذاری تعرفه نیز شناخته می‌شود.

سیستم هماهنگ، یک سیستم استاندارد بین المللی از نام‌ها و اعداد برای طبقه بندی محصولات معامله شده است.

22-1# برنامه تعرفه هماهنگ (HTS)

کد HS یا HTS مخفف عبارت Harmonized System یا Harmonized Tariff Schedule است.

این کدها که توسط سازمان جهانی گمرک (WCO) توسعه یافته و به منظور طبقه بندی و تعریف کالاهای تجارت بین المللی استفاده می‌شوند.

23-1# یاتا (IATA): انجمن بین المللی حمل و نقل هوایی

انجمن بین المللی حمل و نقل هوایی یک انجمن تجاری از خطوط هوایی جهان است.

خطوط هوایی عضو یاتا متشکل از 290 شرکت هواپیمایی، عمدتاً شرکت‌های هواپیمایی بزرگ به نمایندگی از 117 کشور، تقریباً 82 درصد از کل ترافیک هوایی موجود را در اختیار دارند.

24-1# اینکوترمز (Incoterms)

توجه داشته باشید که برخی از اینکوترمزها در سال 2020 منسوخ شده و موارد جدید معرفی شده‌اند که در ادامه با آنها آشنا خواهیم شد.

1) هزینه و حمل و نقل (CFR)

هزینه و کرایه در بندر مقصد مشخص و پرداخت می‌شود و فروشنده، هزینه حمل کالا را تا بندر مقصد مشخص‌شده، پرداخت می‌کند.

زمانی که کالا در کشتی موجود در کشور صادراتی مورد نظر بارگیری شده باشد، ریسک به خریدار منتقل خواهد شد.

2) هزینه، بیمه و حمل و نقل (CIF)

این به یک نوع Incoterm اشاره دارد به این معنا که خریدار تمام خطرات را به محض این که کالا در کشتی برای حمل اصلی قرار می‌گیرد به عهده خواهد گرفت؛ اما تا زمانی که حمل و نقل به بندر مقصد مشخص شده نرسد، هزینه‌ها را تقبل نخواهد کرد.

CIF فقط برای حمل و نقل اقیانوسی یا آبی داخلی اعمال می‌شود.

این نوع از اصطلاحات صادرات و واردات معمولاً برای محموله‌های فله‌ای، بزرگ یا دارای اضافه وزن استفاده می‌شود.

3) حمل و نقل و بیمه پرداخت شده (CIP)

حمل و نقل و بیمه پرداخت شده (CIP) زمانی استفاده می‌شود که فروشنده برای تحویل کالا به طرف منصوب‌شده توسط خود در یک مکان مورد توافق، کرایه حمل و نقل و بیمه را می‌پردازد.

4) کرایه حمل پرداختی (CPT)

در یک معامله CPT، فروشنده کالا را به یک حامل یا شخص دیگری که توسط خود فروشنده شناخته شده است، در محلی که مورد توافق خریدار و فروشنده است تحویل می‌دهد و فروشنده هزینه حمل و نقل کالا را برای حمل کالا به مقصد مشخص شده می‌پردازد.

5) تحویل در محل (DAP)

تحویل در محل به این معنا است که فروشنده، زمانی که کالا در اختیار خریدار قرار می‌گیرد در وسیله حمل و نقل ورودی، آماده تخلیه در مکان مقصد مشخص شده است.

فروشنده تمام خطرات مربوط به آوردن کالا به محل ذکر شده را بر عهده می‌گیرد.

6) تحویل در ترمینال (DAT)

این اصطلاح جدید ممکن است برای همه حالت‌های حمل و نقل استفاده شود.

فروشنده زمانی کالا را تحویل می‌دهد که کالا، پس از تخلیه از وسیله حمل و نقل ورودی، در یک پایانه نام گذاری شده در بندر یا محل مقصد در اختیار خریدار قرار گیرد.

7) وظیفه پرداخت شده (DDP)

وظیفه پرداخت شده تحویل شده به این معنا است که فروشنده به تعهد خود برای تحویل محصول، زمانی عمل خواهد کرد که کالا در محل ذکر شده در کشور وارداتی در دسترس قرار گرفته باشد.

فروشنده باید مخاطرات و هزینه‌ها، از جمله عوارض، مالیات و سایر هزینه‌های تحویل کالا را برای واردات، متقبل شود.

8) EXW (Ex Works)

این اصطلاح حداکثر میزان تعهد را بر عهده خریدار و حداقل میزان آن را بر عهده فروشنده می‌گذارد.

اصطلاح Ex Works اغلب هنگام ارائه قیمت اولیه برای فروش کالا بدون احتساب هزینه استفاده می‌شود.

EXW به این معنا است که یک خریدار برای رساندن کالا به مقصد نهایی خود متحمل خطراتی خواهد شد.

9) تعهد زمان تحویل (FOB)

FOB به این معنا است که فروشنده تعهد خود را برای تحویل زمانی انجام می‌دهد که کالا از روی محل عبور کشتی در بندر حمل و نقل مشخص شده، گذر کند.

این بدان معنا است که خریدار باید تمام هزینه‌ها و خطرات از دست دادن یا آسیب دیدن کالا را از آن نقطه متقبل شود.

25-1# واردکننده رکورد (IOR)

واردکننده رکورد (IOR) به صورت رسمی توسط بسیاری از دولت‌ها به عنوان مالک یا خریدار کالایی که به کشور مقصد وارد شده، نام برده می‌شود.

26-1# شماره تراکنش داخلی (ITN)

شماره تراکنش داخلی (ITN) شماره ایجاد شده AES است که به یک محموله اختصاص داده می‌شود و تأیید می‌کند که EEI پذیرفته شده و در پرونده AES موجود است.

27-1# اعتبار اسنادی (LOC)

LOC که به عنوان اعتبار اسنادی و اعتبار تجاری بانکداران نیز شناخته می‌شود، مکانیزم پرداختی است که در تجارت بین ‌الملل برای انجام همان عملکرد اقتصادی به عنوان ضمانت با تخصیص ریسک متقبل شده توسط طرف‌های قرارداد، استفاده می‌شود.

28-1# مجوز صادرات انفرادی (OIEL)

مجوزهای صادرات انفرادی (OIEL) یکی از انواع مجوزهای صادراتی است.

به گونه‌ای خاص OIELها، یک شکل امتیازی از صدور مجوز هستند.

OIELها به گونه‌ای بالقوه برای صادرکنندگان انفرادی که سابقه درخواست برای مجوزهای صادراتی دارند، در دسترس است.

OIELها چندین محموله از کالاهای کنترل شده خاص را به مقصدهای نام گذاری شده، پوشش می‌دهند.

آنها همچنین ممکن است گیرندگان یا کاربران نهایی کالاهای مربوطه را نام ببرند. (برخلاف مجوزهای استاندارد صادرات فردی (SIELs) که همیشه نام این طرفین را دارند.)

29-1# فهرست پالت یا لیست بسته بندی (PL)

لیست بسته بندی، سندی است که شامل جزئیاتی در رابطه با محتویات یک بسته است.

لیست بسته بندی برای کسب اطلاعات لازم توسط آژانس‌های حمل و نقل، مقامات دولتی و مشتریان از محتویات بسته در نظر گرفته شده است.

این جزئیات به هر یک از این طرفین کمک می‌کند تا بسته را مطابق با اطلاعات به دست آمده، مدیریت کنند.

30-1# وکالت نامه (POA)

وکالت نامه (POA) یک مجوز کتبی برای وکالت از طرفین تجاری در امور خصوصی، تجارت یا موارد قانونی دیگر است.

شخصی که به دیگری اجازه عمل می‌دهد، اعطا کننده یا اهدا کننده (قدرت) نیز شناخته می‌شود.

کسی که مجاز به اقدام است، نماینده یا در برخی از حوزه‌های قضایی، وکیل مدافع است.

31-1# نامه دستورالعمل صادر کننده (SLI)

دستورالعمل نامه حمل و نقل (SLI) فرمی است که توسط فرستنده صادر می‌شود تا به متصدی حمل‌ونقل اجازه دهد تا بارنامه یا بارنامه هوایی را از طرف فرستنده صادر کند.

این فرم، حاوی تمامی جزئیات مربوط به حمل و نقل است و به شرکت حمل و نقل اجازه می‌دهد، بارنامه را به نام فرستنده امضا کند.

32-1# باربری

سازمان یا فردی است که از طرف صادرکنندگان یا واردکنندگان، حمل و نقل کالا را بر عهده دارد، از جمله وظایف آن می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• نرخ مذاکره
• رزرو فضای بار
• ترخیص کالا از گمرک

33-1# اعتبار اسنادی

ابزار مالی مورد استفاده در تجارت بین المللی است که پرداخت را به فروشنده هنگام تحویل کالا تضمین می‌کند و خطر عدم پرداخت را برای صادرکننده کاهش می‌دهد.

34-1# نرخ حمل و نقل

قیمتی که یک شرکت حمل و نقل برای حمل کالا در نظر گرفته و ممکن است بسته به عواملی همانند مسافت، وزن و نحوه حمل با یکدیگر متفاوت باشد.

35-1# کارگزار گمرکی

حرفه ای دارای مجوز که به واردکنندگان و صادرکنندگان در ترخیص کالا از گمرک از جمله تهیه و ارائه مدارک لازم و پرداخت عوارض و مالیات کمک می‌کند.

36-1# ایستگاه باری کانتینری (CFS)

تسهیلاتی است که برای ادغام و یکپارچه‌ سازی کالاها در کانتینرها استفاده می‌شود و ممکن است شامل بازرسی، برچسب‌ گذاری و مرتب‌ سازی باشد.

37-1# گواهی بازرسی (PSI)

بازرسی قبل از ارسال، در برخی کشورها مورد نیاز است. گواهی صادر شده، مشخصات کالاهای در حال حمل را تضمین می‌کند.

در این حالت، بازرسی توسط شخص ثالثی مانند موارد زیر انجام می‌شود:

• Intertec
• SGS
• Cotecna
• Bureau Veritas

آژانس بازرسی مورد نیاز با کشور مقصد قرارداد دارد.

38-1# گواهی بیمه

گواهی بیمه سندی است که توسط صادرکننده یا حمل و نقل برای ارائه مدرکی مبنی بر اخذ بیمه نامه در برابر ضرر یا خسارت برای کالا تهیه می‌شود.

39-1# تعرفه

مالیات یا عوارضی که بر یک محصول، زمانی که به کشوری وارد شده، تحمیل می‌شود.

زمانی که یک صادرکننده کد تعرفه محصول خود را بداند، می‌تواند تعرفه واردات را جستجو کند.

این عوارض معمولاً توسط خریدار یا همان واردکننده پرداخت می‌شود، مگر اینکه صادرکننده با اینکوترمزها مانند DDP محصول خود را بفروشد که در این حالت، عوارض را در قیمت فروش خود لحاظ می‌کند.

40-1# کد تعرفه

تعرفه یا کد کالا، شماره منحصر به فردی است که به هر نوع محصول اختصاص داده می‌شود.

در همه کشورهای جهان از همین کد استفاده می‌شود، بنابراین به راحتی می‌توان عوارض واردات کالای خود را پیدا کرد.

41-1# فاکتور تجاری

فاکتور تجاری اطلاعات مورد نیاز برای ترخیص کالا از گمرک کشور مقصد را ارائه می‌دهد.

این فاکتور، معمولاً توسط صادرکننده ارائه می‌شود و خریدار ملزم به هماهنگی برای پرداخت به صادرکننده است.

در این فاکتور، توضیحاتی در مورد:

• کالا
• آدرس فرستنده و فروشنده
• شرایط تحویل و پرداخت

ارائه می‌شود.

در بیشتر موارد، فاکتور تجاری برای ارزیابی حقوق گمرکی و مالیات استفاده می‌شود.

42-1# فاکتور کنسولی

فاکتوری که محموله کالا را پوشش می‌دهد و توسط سفارت یا کنسولگری کشوری که کالا برای آن مقصد بوده، تأیید می‌شود.

فاکتور کنسولی، حمل کالا را توصیف می‌کندو اطلاعاتی مانند فرستنده، گیرنده و ارزش محموله را نشان می‌دهد.

این نوع فاکتور، توسط مقامات گمرک کشور برای بررسی ارزش، مقدار و ماهیت محموله استفاده می‌شود.