سیستم سپتیک فاضلاب چه کاربردهایی دارد؟

هنگامی که به دنبال یک سیستم مدیریت فاضلاب خودکفا در ملک خود هستید، به صورت کلی دو گزینه محبوب برای شما وجود خواهد داشت: سیستم سپتیک فاضلاب یا سیستم تصفیه فاضلاب.

سیستم سپتیک فاضلاب سال‌ها است که وجود دارد و اکثر مردمی که در روستا زندگی می‌کنند، با نحوه عملکرد آن آشنا هستند.

طراحی و اندازه یک سیستم سپتیک به دلیل این که ترکیبی از عوامل مختلف است، می‌تواند بسیار متفاوت باشد.

در این مقاله به بررسی سیستم سپتیک فاضلاب، اجزای آن، انواع، نحوه کارکرد، کاربردها و مزایا و معایب سیستم سپتیک فاضلاب خواهیم پرداخت.

1# سیستم سپتیک فاضلاب چیست؟

سیستم سپتیک فاضلاب یک محفظه زیرزمینی ساخته شده از بتن، فایبرگلاس یا پلاستیک است که از طریق آن فاضلاب خانگی برای تصفیه اولیه استفاده می‌شود.

فرآیندهای ته نشینی و تجزیه بی هوازی باعث کاهش جامدات و مواد آلی می‌شود؛ اما راندمان تصفیه در حد متوسط ​​است. (به عنوان تصفیه اولیه نامیده می‌شود.)

اکثر مخازن سپتیک در زیر زمین، در حداقل یک و نیم متر دورتر از خانه، با یک میدان تخلیه حتی دورتر نصب می‌شوند.

مخازن برای نگهداری فاضلاب تا سه روز طراحی شده‌اند. این کار با جدا کردن فاضلاب به سه لایه کار می‌کند:

• مواد جامد که به پایین فرو می‌روند.
• لجن که به سمت بالا شناور می‌شود.
• و آبی که در وسط قرار می‌گیرد.

آب به داخل زهکش تخلیه شده تا به صورت طبیعی توسط خاک تصفیه شود و یک راه ارگانیک برای تجزیه زباله ایجاد کند.

سیستم سپتیک فاضلاب نوعی تأسیسات ساده فاضلاب در محل هستند.

آنها را می‌توان در مناطقی که به سیستم فاضلاب متصل نیستند، مانند مناطق روستایی استفاده کرد.

پساب مایع تصفیه شده معمولاً در یک میدان تخلیه سپتیک دفع می‌شود که امکان تصفیه بیشتر را فراهم می‌کند.

با این وجود، آلودگی آب‌های زیرزمینی ممکن است رخ دهد و یکی از معایب استفاده از این نوع سیستم فاضلاب است.

اصطلاح سپتیک به محیط باکتریایی بی هوازی که در مخزن ایجاد می‌شود، اشاره دارد که زباله‌های تخلیه شده به مخزن را تجزیه می‌کند.

سپتیک تانک را می‌توان با سایر واحدهای تصفیه فاضلاب در محل مانند بیوفیلترها یا سیستم‌های هوازی که شامل هوادهی مصنوعی اجباری می‌شوند، به صورت همزمان استفاده کرد.

سرعت انباشته شدن لجن که سپتاژ یا لجن مدفوعی نیز نامیده می‌شود، سریع تر از سرعت تجزیه آن است.

بنابراین، لجن انباشته شده مدفوع باید به صورت دوره‌ای حذف شود که معمولاً با کامیون خلأ انجام می‌شود.

2# اجزای سیستم سپتیک فاضلاب

برای درک بیشتر نحوه عملکرد یک سیستم سپتیک فاضلاب، ممکن است نیاز داشته باشید که نگاهی دقیق‌تر به عملکرد اجزا وبخش‌های جداگانه آن بیندازید.

یک سیستم سپتیک فاضلاب معمولی دارای چهار بخش اصلی است که عبارت اند از:

1. لوله‌ای که فاضلاب را از محل مورد نظر حمل می‌کند.
2. بخش دیگر سپتیک تانک است.
3. لوله‌ای که سپتیک تانک را به میدان تخلیه متصل می‌کند.
4. و آخرین بخش عبارت از خود میدان تخلیه است.

یک سیستم سپتیک فاضلاب پیشرفته، اغلب دارای پیکربندی مشابهی است؛ اما شامل یک یا چند سیستم تصفیه است که بین مخزن سپتیک و منطقه‌ای که فاضلاب تمیز در آن پخش می‌شود، نصب شده است.

در ادامه به بررسی هر یک از اجزای سیستم سپتیک فاضلاب خواهیم پرداخت.

1-2# لوله

تمام لوله کشی خانه به یک خط فاضلاب اصلی متصل می‌شود که به سمت سپتیک تانک شیب دارد.

در بیشتر موارد، خط فاضلاب از یک لوله PVC (پلاستیکی) با قطر 10 سانتیمتر ساخته می‌شود.

هنگامی که توالت خود را می‌شویید، دوش می‌گیرید و لباس‌ها یا ظرف‌ها را می‌شوید، فاضلاب وارد خط فاضلاب شده و به سپتیک تانک شما سرازیر می‌شود.

2-2# سپتیک تانک

سپتیک تانک یک ظرف زیرزمینی و ضد آب است که از موارد زیر ساخته شده است:

• بتن
• پلی اتیلن
• فایبر گلاس
• یا فولاد

تصفیه اولیه فاضلاب را با کمک باکتری‌های طبیعی که مواد جامد و آلی را تجزیه می‌کنند، فراهم خواهد کرد.

سپس مخزن پساب را تا حدی در پایین دست برای تصفیه بیشتر یا پراکندگی نهایی منتقل می‌کند.

نام‌های کمتر رایج برای مخزن سپتیک عبارت اند از:

• مخزن فاضلاب خانگی
• مخزن بهداشتی
• گودال سپتیک
• مخزن سپتیک
• طاق سپتیک
• مخزن فاضلاب

 3-2# بافل ورودی تانک سپتیک

بافل ورودی تانک سپتیک دستگاهی است که فاضلاب خام را به سمت پایین تا سطح میانی تانک سپتیک هدایت می‌کند.

این طراحی مانع از گرفتگی سطح لوله ورودی می‌شود.

همچنین هم زدن فاضلاب را کاهش داده که باعث می‌شود، جامدات در کف مخزن راحت‌تر ته نشین شوند.

4-2# دیوار بافل

دیوار حفاظ تانک سپتیک (که گاهی به آن دیوار جدا کننده گفته می‌شود) محفظه‌ها را در سپتیک تانک جدا می‌کند.

دیوار بیشتر کف‌های شناور و مواد جامد ته نشین شده را در محفظه اول نگه می‌دارد.

همچنین، دارای یک دهانه است که به فاضلاب مایع اجازه می‌دهد تا به بخش بعدی مخزن جریان یابد.

تعداد دیوارهای بافل به تعداد محفظه‌های سپتیک تانک بستگی دارد.

مخازن با سه محفظه دارای دو جداره بافل هستند.

مخازن با دو محفظه دارای یک دیوار بافل بوده و مخازن تک محفظه اصلاً دیوار بافل ندارند.

5-2# بافل خروجی

بافل خروجی دستگاهی است که فاضلاب را از سطح میانی مخزن سپتیک به لوله‌ای که به میدان تخلیه منتهی می‌شود، هدایت می‌کند.

این طراحی از خروج لجن و خاک از مخزن جلوگیری کرده و از مسدود شدن لوله خروجی یا میدان تخلیه جلوگیری می‌کند.

6-2# فیلتر پساب

فیلتر خروجی یک دستگاه استوانه‌ای است که در بافل خروجی سپتیک تانک نصب می‌شود.

این وسیله، مواد جامد معلق (ذرات ریز) را به دام می‌اندازد که در غیر این صورت میدان تخلیه سپتیک شما را مسدود می‌کند.

از آنجایی که به گونه‌ای مؤثر از یک میدان تخلیه محافظت می‌کند، برخی از حوزه‌های قضایی نیاز به نصب این نوع فیلتر در مخازن سپتیک جدید دارند.

فیلترهای پساب باید به صورت مرتب تمیز شوند.

زمان دقیق آن بستگی به طراحی سپتیک تانک و میزان استفاده از آن دارد.

به عنوان حداقل، توصیه می‌کنیم که از یک متخصص سپتیک بخواهید که فیلتر را هر بار که مخزن را پمپ می‌کند، تمیز کند.

7-2# دریچه سپتیک تانک

لوله هواکش، لوله کشی پشت بام برای انتشار گازها و بوها از سپتیک تانک ملک است.

دریچه سپتیک تانک به گازها اجازه می‌دهد تا با خیال راحت از مخزن سپتیک خارج شوند.

باکتری‌های موجود در مخزن با تجزیه آلاینده‌های فاضلاب، گاز تولید می‌کنند.

رایج‌ترین این باکتری‌ها سولفید هیدروژن است که بویی شبیه تخم مرغ فاسد می‌دهد.

این گازها باید آزاد شوند تا از افزایش فشاری که می‌تواند جریان فاضلاب را متوقف یا معکوس کند، جلوگیری شود.

سه استراتژی اصلی برای تهویه سپتیک تانک وجود دارد که در ادامه به بررسی آنها می‌پردازیم.

1) تهویه پشت بام

گازها و بوها از طریق لوله کشی خانه خارج شده و از طریق لوله‌ای در پشت بام آزاد می‌شوند.

2) تهویه سپتیک تانک

گازها از طریق یک دریچه درون درِ مخزن سپتیک آزاد می‌شوند.

در بسیاری از موارد، این دریچه به شکل قارچ بوده و می‌توان آن را با فیلتر زغالی برای کاهش بو تعبیه کرد.

3) تهویه میدان تخلیه

گازها از سپتیک تانک عبور می‌کنند و از طریق یک لوله دریچه در میدان تخلیه آزاد می‌شوند.

این لوله به راحتی در ملک قابل تشخیص است؛ زیرا اغلب به شکل یک پریسکوپ است.

8-2# پورت دسترسی سپتیک تانک

یک پورت دسترسی یک دهانه سرپوشیده در بالای مخزن سپتیک است.

اکثر مخازن دارای دو دهانه هستند، یکی بالای بافل ورودی و دیگری بالای بافل خروجی.

آنها به متخصصان سپتیک اجازه می‌دهند تا مخزن شما را پمپ کرده و دسترسی آسان به اجزای مهم از جمله فیلتر پساب را فراهم کنند.

9-2# رایزر سپتیک تانک

رایزر سیستم سپتیک فاضلاب، شفتی است که از بتن، پلی اتیلن یا فایبر گلاس ساخته شده است.

هنگامی که پورت‌های دسترسی مخزن سپتیک زیر سطح زمین باشد، می‌توان رایزر را نصب کرده تا شکاف را پر کند و اجازه ورود به سیستم را بدهد.

در غیر این صورت، باید قبل از هر پمپ کردن، درِ مخزن را حفاری کرد.

10-2# لوله خروجی سپتیک تانک

هنگامی که فاضلاب خام وارد مخزن سپتیک می‌شود، حجم مساوی از مایع از طریق یک لوله خروجی خارج شده که به یک سیستم تصفیه پیشرفته یا میدان تخلیه منتهی می‌شود.

لوله خروجی اغلب از پی وی سی (پلاستیک) با قطر 10 سانتیمتر ساخته می‌شود.

اگر ملک دارای زمین‌های ناهموار مانند شیب یا خاکریز باشد، ممکن است نیروی جاذبه به تنهایی برای انتقال فاضلاب از طریق لوله خروجی کافی نباشد.

سیستم سپتیک فاضلاب باید دارای یک ایستگاه پمپ (که اغلب به آن ایستگاه بالابر گفته می‌شود) باشد که جریان فاضلاب را از مخزن سپتیک تحت فشار قرار دهد.

3# انواع سیستم سپتیک فاضلاب

انواع سیستم سپتیک فاضلاب را در ادامه بررسی خواهیم کرد.

1-3# سیستم متعارف

یک سیستم تصفیه فاضلاب غیرمتمرکز متعارف شامل یک مخزن سپتیک و یک ترانشه یا سیستم نفوذ فاضلاب زیرسطحی است که به عنوان زهکش شناخته می‌شود.

پساب از سپتیک تانک به یک ترانشه کم عمق زیرزمینی از سنگ یا شن، لوله کشی می‌شود.

سپس یک ژئوفبریک یا مواد مشابه در بالای ترانشه قرار می‌گیرد تا ماسه، خاک و سایر آلاینده‌ها وارد سنگ تمیز نشوند.

پساب از طریق سنگ فیلتر شده و پس از رسیدن به خاک زیر سنگر توسط میکروب‌ها تصفیه می‌شود.

2-3# سیستم اتاقک

مزارع زهکشی بدون شن اشکال مختلفی دارند، از جمله محفظه‌های ته باز، لوله‌های پیچیده شده با پارچه و مواد مصنوعی.

سیستم‌های بدون شن را می‌توان با مواد بازیافتی تولید کرد که باعث صرفه جویی قابل توجهی در ردپای کربن می‌شود.

نمونه ای از سیستم بدون شن، سیستم اتاقک است.

سیستم محفظه به عنوان یک طرح جایگزین برای سیستم شن – سنگ عمل می‌کند.

مزیت اصلی سیستم محفظه افزایش سهولت تحویل و ساخت است.

آنها همچنین برای مناطقی با سطح آب زیرزمینی بالا که در آن حجم ورودی به سیستم سپتیک متغیر است، مناسب هستند.

این نوع سیستم از یک سری اتاقک متصل تشکیل شده است.

اطراف و بالای اتاقک‌ها پر از خاک است.

لوله‌ها، فاضلاب را از سپتیک تانک به اتاقک‌ها منتقل می‌کنند.

داخل اتاقک‌ها، فاضلاب با خاک تماس پیدا می‌کند.

میکروب‌های روی یا نزدیک خاک پساب را تصفیه می‌کنند.

3-3# سیستم توزیع قطره‌ای

سیستم توزیع قطره ای نوعی از پراکندگی پساب است که می‌تواند در بسیاری از انواع زهکش‌ها استفاده شود.

مزیت اصلی سیستم توزیع قطره ای این است که نیازی به تپه بزرگ خاک نیست.

نقطه ضعف سیستم توزیع قطره‌ای این است که به یک مخزن دوز بزرگ بعد از سپتیک تانک نیاز دارد تا بتواند دوز زمان بندی شده فاضلاب را به منطقه جذب قطره در خود جای دهد.

اجزای اضافی، مانند نیروی الکتریکی، برای این سیستم ضروری است که نیاز به هزینه اضافی و افزایش تعمیر و نگهداری دارد.

4# سیستم سپتیک فاضلاب چگونه کار می‌کند؟

دو نوع اصلی سیستم سپتیک مسکونی وجود دارد: معمولی و پیشرفته.

اگرچه اصول عملکرد آنها اغلب مشابه است؛ اما در اصل عملکردهای متفاوتی دارند و در موقعیت‌های مختلف استفاده می‌شوند.

در ادامه به بررسی نحوه عملکرد هر دوی این سیستم‌ها خواهیم پرداخت.

اما نحوه عملکرد سیستم سپتیک فاضلاب به صورت کلی به شکل زیر است.

این سیستم، فاضلاب را به اندازه کافی نگه می‌دارد تا به سه لایه تقسیم شود:

1. لایه بالایی که شامل چربی‌ها، روغن‌ها و گریس‌ها هستند که روی سطح، شناور شده و کف ایجاد می‌کنند.
2. لایه زیرین که در آن، ذرات جامد در کف مخزن می‌نشینند و لجن را تشکیل می‌دهند.
   باکتری‌های مفید برخی از این جامدات را تجزیه کرده و به زباله‌های مایع تبدیل می‌کنند.
3. لایه میانی که در آن، فاضلاب مایع بین لایه‌های کف و لجن جریان دارد و از طریق لوله‌ای که به سیستم تصفیه پیشرفته یا میدان تخلیه سپتیک منتهی می‌شود، از مخزن خارج خواهد شد.

1-4# نحوه عملکرد یک سیستم سپتیک معمولی

یک سیستم سپتیک معمولی با جمع آوری فاضلاب از توالت‌ها و زهکشی‌ها کار می‌کند.

این سیستم، مواد جامد و کف را در یک مخزن سپتیک نگه داشته و مایعات را به میدان تخلیه سپتیک می‌فرستند.

در میدان تخلیه، باکتری‌ها، آلاینده‌های فاضلاب را تجزیه می‌کنند و پساب تصفیه شده به خاک و آب‌های زیرزمینی ملک باز می‌گردد.

برای درک بهتر نحوه عملکرد یک سیستم سپتیک معمولی، می‌توان فرآیند تصفیه فاضلاب را به 10 مرحله تقسیم کرد که عبارت اند از:

1. فاضلاب مواردی مانند:

• توالت (به نام آب سیاه) و دوش
• وان
• سینک
• ماشین لباسشویی و ماشین ظرفشویی (به نام آب خاکستری)

وارد یک لوله زهکشی اصلی می‌شود که به مخزن سپتیک منتهی می‌شود.

1. مواد جامد به کف مخزن سپتیک فرو رفته و لجن تشکیل می‌دهند.
2. چربی‌ها، روغن‌ها و گریس‌ها به بالای مخزن سپتیک شناور می‌شوند و کف ایجاد می‌کنند.
3. باکتری‌های بی هوازی (باکتری‌هایی که به اکسیژن نیاز ندارند) در سپتیک تانک از آلاینده‌های آلی فاضلاب تغذیه می‌کنند.
4. مایعات از یک فیلتر پساب در نزدیکی خروجی مخزن سپتیک عبور می‌کنند.
5. مایعات فیلتر شده از طریق لوله ای که به میدان تخلیه سپتیک منتهی می‌شود، جریان می‌یابد.
6. لوله‌های سوراخ شده در میدان زهکشی به فاضلاب اجازه می‌دهد تا به لایه ای از شن نفوذ کند.
7. باکتری‌های هوازی (باکتری‌هایی که به اکسیژن نیاز دارند) آلاینده‌ها را تجزیه کرده؛ زیرا فاضلاب از لایه شن عبور و به خاک اصلی نفوذ می‌کند.
8. در خاک بومی، هر گونه ناخالصی باقیمانده حذف می‌شود. این ناخالصی‌ها ممکن است شامل باکتری‌های مضر، انگل‌ها و ویروس‌ها و حتی مواد مغذی باشند.
9. فاضلاب تصفیه شده به آب‌های زیرزمینی می‌رسد و در نهایت به نهرها، رودخانه‌ها و دریاچه‌های مجاور تخلیه می‌شود.

2-4# نحوه عملکرد یک سیستم سپتیک پیشرفته

یک سیستم سپتیک فاضلاب پیشرفته با دریافت فاضلاب از مخزن سپتیک و کاهش غلظت:

• مواد آلی
• جامدات معلق
• پاتوژن‌ها
• و در برخی موارد، مواد مغذی مانند فسفر یا نیتروژن

کار می‌کند. پس از تصفیه، سیستم پساب را در پایین دست تخلیه کرده، جایی که در نهایت به خاک، خندق یا جوی آب باز می‌گردد.

سیستم‌های سپتیک فاضلاب پیشرفته اغلب در موارد زیر استفاده می‌شوند:

• فضایی که محدود باشد یا در شرایطی که فضای خالی برای یک میدان تخلیه سپتیک معمولی وجود نداشته باشد.
• خاک کم عمق که برای نفوذ فاضلاب نامناسب است.
• خاک یا سنگ بستر غیر قابل نفوذ که از نفوذ فاضلاب تصفیه شده به زمین جلوگیری می‌کند.
• محیط‌ های حساسی که نیاز به فرآیندهای تصفیه فاضلاب اضافی دارند.
• در صورتی که مقررات زیست محیطی محلی سختگیرانه‌ای وجود داشته باشد.

5# کاربرد سیستم سپتیک فاضلاب

سیستم سپتیک فاضلاب دارای کاربردهای متنوعی است که از جمله آنها می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• ساختمان‌های مسکونی که شامل موارد زیر خواهد بود:
  • خانه‌های ویلایی و مناطقی که شبکه فاضلاب شهری در آنها وجود ندارد.
  • هنگامی که تصفیه اولیه فاضلاب توسط ساکنین صورت می‌گیرد و به منظور این که از آلودگی محیط زیست جلوگیری شود.
• مراکز تجاری و اداری که به صورت زیر هستند:
  • هتل‌، مجتمع‌ تجاری و اداری کوچک در صورتی که دسترسی به شبکه فاضلاب نداشته باشند که برای کمک به مدیریت بهداشتی فاضلاب در این مراکز بسیار کمک کننده خواهد بود.
• صنایع کوچک و کارگاه‌ها در مواردی که:
  • تصفیه فاضلاب صنعتی خطرناک نباشند، مانند فاضلاب کارگاه‌های تولیدی و صنایع کوچک، به منظور جلوگیری از ورود این دست از آلاینده‌های صنعتی به محیط زیست مفید خواهد بود.
• مراکز گردشگری و تفریحی همانند:
  • کمپ‌، پارک‌ جنگلی و تفرجگاهی که در مناطق دورافتاده و خارج از محدوده شهری بوده به منظور مدیریت فاضلاب تولید شده توسط افراد، بسیار کاربردی خواهد بود.
• پروژه‌های کشاورزی و دامداری به صورت زیر:
  • استفاده در مرغداری‌ها، گاوداری‌ها و به صورت کلی مراکز پرورش حیوانات به منظور کاهش آلودگی و تولید کود آلی از فاضلاب تصفیه شده نیز به کار می‌رود.
  • مدارس، بیمارستان‌ها و مراکز آموزشی در مناطقی که شبکه فاضلاب در آن وجود نداشته باشد.
  • پروژه‌های عمرانی موقت و پروژه‌های ساخت‌ و ساز در مناطقی که دورافتاده بوده و نیاز به مدیریت موقت فاضلاب در آنها وجود دارد.

6# مزایا و معایب سیستم سپتیک فاضلاب

همه خانه‌ها سپتیک تانک ندارند؛ اما اگر ساختمان شما دارای سیستم سپتیک فاضلاب بوده یا به خرید خانه ای با سپتیک تانک فکر می‌کنید، اجازه دهید مزایا و معایب آن را بررسی کنیم.

1-6# مزایای سیستم سپتیک فاضلاب

از جمله مزایای سیستم سپتیک فاضلاب می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• سیستم سپتیک فاضلاب می‌تواند در دراز مدت در هزینه صرفه جویی کرده؛ زیرا در این صورت هزینه‌های فاضلاب یا مالیات ملک برای تعمیر و نگهداری فاضلاب عمومی را پرداخت نخواهید کرد.
• سیستم سپتیک فاضلاب که به درستی نگهداری می‌شوند، سازگارتر با محیط زیست بوده و می‌توانند کیفیت آب‌های زیرزمینی را در منطقه بهبود بخشند.
• سیستم سپتیک فاضلاب می‌توانند تا 40 سال قبل از تعویض دوام بیاورند، یعنی حدود دو برابر طول عمر معمول لوله‌های متصل به فاضلاب عمومی.
• سیستم سپتیک فاضلاب می‌تواند، قابل اعتمادتر از سیستم‌های فاضلاب عمومی باشد؛ زیرا برای عملکرد به برق نیاز ندارند.

2-6# معایب سیستم سپتیک فاضلاب

معایب سیستم سپتیک فاضلاب عبارت اند از:

• تعمیر و نگهداری سپتیک تانک به توجه و مسئولیت بیشتری نیاز دارد؛ زیرا جزئی از اموال شما محسوب شده و زمان بندی بازرسی و نگهداری به عهده شما خواهد بود.
• سیستم‌های سپتیک که به خوبی نگهداری نمی‌شوند، ممکن است آب‌های زیرزمینی را آلوده کنند که اگر از آب چاه در همان ملک استفاده کنید با مشکل بزرگتری مواجه خواهید شد.
• ترکیدگی مخزن سپتیک می‌تواند باعث ایجاد یک آشفتگی عظیم و پرهزینه شود.