طراحی فراگیر یا inclusive design چیست؟ (بررسی ۳ اصل آن)

یک طراح حرفه‌ای حتما در زمان ایجاد طرح برای ارائه یک محصول یا خدمت، به این نکته بسیار مهم توجه دارد که مخاطب‌های آن محصول با هم متفاوت هستند و با رعایت اصول طراحی فراگیر سعی در بهینه‌سازی محصول دارد.

در این مقاله، ما قصد داریم که با شما در مورد طراحی فراگیر صحبت کنیم و به شما بگوییم که طراحی فراگیر چیست،
چه اصولی دارد، چه ابزارها و فعالیت‌هایی برای انجام آن وجود دارد، چه مثال‌هایی از آن می‌توانید ببینید و چه چالش‌ها و فرصت‌هایی برای آن وجود دارد.

اگر شما هم مثل ما علاقه‌مند به طراحی فراگیر هستید و می‌خواهید بیشتر در مورد آن بدانید، با ما همراه باشید.

1# طراحی فراگیر چیست؟

طراحی فراگیر یا inclusive design یک روش طراحی است که با در نظر گرفتن تنوع بزرگی از اختلافات در میان انسان‌ها، محصول، خدمت یا محیطی را طراحی می‌کند که برای جامعه بزرگ‌تری از افراد قابل استفاده باشد.

این روش طراحی براساس این ایده استوار است که هر شخص یک تجربه منحصربه‌فرد از دنیا دارد و این تجربه تحت تأثیر عوامل مختلفی مانند موارد زیر و سایر انواع تفاوت‌ها قرار می‌گیرد:

• زبان
• فرهنگ
• سن
• جنسیت
• قومیت
• توانایی

بنابراین، طراحی فراگیر سعی می‌کند با شناخت و احترام به این تفاوت‌ها، محصول، خدمت یا محیطی را ارائه دهد که برای همه افراد مناسب باشد و هیچ‌کس را از دسترسی به آن‌ها محروم نکند.

به بیان دیگر می‌توان گفت که طراحی فراگیر یک روش طراحی انسان‌محور است.

طراحی فراگیر از روش‌های مختلفی برای انجام این کار استفاده می‌کند، از جمله:

• تحقیق کاربری
• همکاری با کاربران
• آزمایش و ارزیابی
• استفاده از ابزارها
• فعالیت‌های خاص
• اعمال اصول طراحی فراگیر

2# اصول طراحی فراگیر

طراحی فراگیر براساس سه اصل کلیدی استوار است که به شرح زیر هستند:

• شناسایی استثنا: به‌‌جای تمرکز بر روی گروه‌های هدف یا اکثریت، به دنبال افرادی باشند که در حاشیه یا خارج از حدود معمول قرار دارند.
  این افراد می‌توانند به عنوان محرک‌های خلاقیت و نوآوری عمل کنند و به طراحان کمک کنند که محصول، خدمت یا محیطی را طراحی کنند که برای همه افراد مناسب باشد.
  برای مثال، طراحان می‌توانند با افرادی که معلولیت، محدودیت یا تجربه‌های منحصربه‌فردی دارند، همکاری کنند و از آن‌ها برای درک نیازها، انتظارات و چالش‌های مختلف استفاده کنند.
• یادگیری از تنوع: به جای تعمیم دادن یا فرض کردن در مورد افراد، به‌دنبال یادگیری از تنوع و تفاوت‌های موجود در میان آن‌ها باشند.
  این تنوع می‌تواند در زمینه‌های مختلفی مانند زبان، فرهنگ، سن، جنسیت، قومیت، توانایی و سایر انواع تفاوت‌ها وجود داشته باشد.
  برای مثال، طراحان می‌توانند با افرادی که از زبان‌ها، فرهنگ‌ها، سنین، جنسیت‌ها، قومیت‌ها و توانایی‌های مختلفی بهره‌مند هستند، تحقیق کاربری انجام دهند و
  از آن‌ها برای درک تجربیات، ارزش‌ها و رفتارهای مختلف استفاده کنند.
• حل مسئله برای یک نفر، گسترش آن برای جامعه بزرگ‌تر: به‌جای طراحی برای یک گروه خاص یا یک بازار هدف، برای یک شخص خاص یا یک نیاز خاص طراحی کنند و
  سپس طراحی خود را به گروه‌های بزرگ‌تر یا بازارهای بزرگ‌تر گسترش دهند.
  این روش به طراحان کمک می‌کند که محصول، خدمت یا محیطی را طراحی کنند که برای هر شخص منحصربه‌فرد باشد و بتواند با تنوع بالا، به نیازهای مختلف پاسخ دهد.
  برای مثال، طراحان می‌توانند با یک شخص که یک مشکل یا یک چالش خاص دارد، همکاری کنند و راه‌حلی را برای او طراحی کنند و
  سپس ببینند که آیا این راه‌حل می‌تواند برای افراد دیگری که مشکلات یا چالش‌های مشابه دارند، مفید باشد یا خیر.

3# ابزارها و فعالیت‌های طراحی فراگیر

برای انجام طراحی فراگیر، طراحان می‌توانند از ابزارها و فعالیت‌های مختلفی استفاده کنند که به آن‌ها کمک می‌کند که
تنوع و تفاوت‌های موجود در میان کاربران را شناسایی و درک کنند و به آن احترام بگذارند و محصول، خدمت یا محیطی را طراحی کنند که برای همه افراد مناسب باشد.

در این بخش، به معرفی برخی از این ابزارها و فعالیت‌ها می‌پردازیم:

• راهنمای طراحی فراگیر 101: این راهنما یک منبع آموزشی است که توسط مایکروسافت ارائه شده است و به طراحان کمک می‌کند که
  با مفاهیم، اصول و روش‌های طراحی فراگیر آشنا شوند و بتوانند آن‌ها را در پروژه‌های خود به کار بگیرند.
  این راهنما شامل مقالات، ویدیوها، مطالعات موردی، مثال‌ها و منابع دیگری است که به طراحان اطلاعات و الهام می‌دهد.
• راهنمای طراحی فراگیر برای شناخت: این راهنما یک منبع عملی است که توسط مایکروسافت ارائه شده است و به طراحان کمک می‌کند که
  با استفاده از تحقیق کاربری، تنوع و تفاوت‌های موجود در میان کاربران را شناسایی و درک کنند و بتوانند طراحی خود را براساس آن‌ها انطباق دهند.
  این راهنما شامل مراحل، روش‌ها، راهنماها، قالب‌ها و نمونه‌هایی است که به طراحان ابزارها و راهنمایی‌هایی می‌دهد.
• کارت‌های فعالیت طراحی فراگیر: این کارت‌ها یک مجموعه از فعالیت‌های طراحی است که توسط مایکروسافت ارائه شده است و به طراحان کمک می‌کند که
  با استفاده از روش‌های خلاقانه و تعاملی، محصول، خدمت یا محیطی را طراحی کنند که برای همه افراد مناسب باشد.
  این کارت‌ها شامل چهار دسته از فعالیت‌ها هستند: شناخت، تصور، ساخت و ارزیابی.
  هر کارت شامل توضیح، هدف، زمان، مواد و راهنمایی برای انجام فعالیت است.

4# چالش‌ها و فرصت‌های طراحی فراگیر

این روش طراحی چالش‌ها و فرصت‌های مختلفی را برای طراحان به همراه دارد که در این بخش به بررسی آن‌ها می‌پردازیم:

• چالش‌های آموزشی، ارتباطی، تجاری و ارزیابی: طراحی فراگیر یک روش طراحی نوین و پیشرو است که هنوز در بسیاری از حوزه‌ها شناخته و پذیرفته نشده است.
  بنابراین، طراحان ممکن است با چالش‌هایی در زمینه‌های آموزشی، ارتباطی، تجاری و ارزیابی مواجه شوند.
  برای مثال، طراحان ممکن است با مشکلاتی مانند عدم دسترسی به منابع آموزشی، عدم همکاری با کاربران، عدم حمایت از سوی مدیران، عدم توجه به بازارهای جدید، عدم وجود معیارهای ارزیابی و عدم اثبات ارزش طراحی فراگیر روبه‌رو شوند.
• فرصت‌های خلاقیت، نوآوری و رشد: همان‌طور که در بخش تعریف طراحی فراگیر بیان شد، یک روش طراحی است که با در نظر گرفتن تنوع و تفاوت‌های موجود در میان انسان‌ها، محصول، خدمت یا محیطی را طراحی می‌کند که برای تعداد بیشتری از افراد قابل استفاده باشد.
  این روش طراحی فرصت‌هایی در زمینه‌های خلاقیت، نوآوری و رشد برای طراحان ایجاد می‌کند.
  برای مثال، طراحان می‌توانند با استفاده از این روش طراحی، محصول، خدمت یا محیطی را طراحی کنند که به افراد کمک کند که
  بتوانند بهتر زندگی کنند، یاد بگیرند، کار کنند، بازی کنند و ارتباط برقرار کنند.
  همچنین، طراحان می‌توانند با استفاده از این روش طراحی، محصول، خدمت یا محیطی را طراحی کنند که به موارد زیر کمک کند:
  • افزایش بازار
  • ایجاد تمایز
  • افزایش وفاداری
  • کاهش هزینه‌ها
  • افزایش درآمد

علاوه بر این، طراحان می‌توانند با استفاده از این روش طراحی، محصول، خدمت یا محیطی را طراحی کنند که به ایجاد انصاف، حقوق بشر، شرکت‌پذیری و پایداری کمک کند.

5# مثال‌هایی از طراحی فراگیر

طراحی فراگیر یک روش طراحی است که در حوزه‌های مختلفی مانند طراحی محصول، طراحی خدمت، طراحی محیط، طراحی رسانه، طراحی آموزشی و طراحی اجتماعی به کار می‌رود.

در این بخش، به معرفی برخی از مثال‌هایی از طراحی فراگیر در این حوزه‌ها می‌پردازیم:

1-5# راهنمای تصویرسازی متنوع

شاپیفای (shopify) یک پلتفرم تجارت الکترونیک است که به افراد و شرکت‌ها کمک می‌کند که فروشگاه‌های آنلاین خود را راه‌اندازی و مدیریت کنند.

شاپیفای برای ایجاد تصویرسازی متنوع و فراگیر، از یک راهنمای طراحی استفاده می‌کند.

این راهنما به طراحان کمک می‌کند که با استفاده از تصاویر، نمادها، رنگ‌ها و فونت‌های مناسب، محصول، خدمت یا محیطی را طراحی کنند که برای تنوع بزرگی از افراد قابل دسترسی، قابل استفاده و قابل لذت باشد.

این راهنما شامل مباحث، مثال‌ها، راهنماها و منابع دیگری است که به طراحان اطلاعات و الهام می‌دهد.

2-5# لوازم جانبی تطبیقی مایکروسافت

لوازم جانبی تطبیقی مایکروسافت یک مجموعه از لوازم جانبی بازی است که توسط مایکروسافت طراحی و تولید شده است و
به افرادی که معلولیت یا محدودیتی دارند، کمک می‌کند که بتوانند از بازی‌های ویدیویی لذت ببرند.

این لوازم جانبی شامل یک کنترلر تطبیقی، یک پورت USB، یک پورت 3.5 میلی‌متری و سایر لوازم جانبی مختلف مانند موارد زیر است:

• دکمه‌ها
• دسته‌ها
• پدال‌ها
• سوئیچ‌ها

این لوازم جانبی به افراد امکان می‌دهد که کنترلر تطبیقی را با توجه به نیازها، توانایی‌ها و راحتی خود، شخصی‌سازی کنند و
بتوانند بازی‌های مورد علاقه خود را با استفاده از بخش‌های مختلف بدن خود، انجام دهند.

این لوازم جانبی نتیجه یک فرآیند طراحی فراگیر است که با همکاری با افرادی که معلولیت یا محدودیتی دارند، انجام شده است و
با در نظر گرفتن تنوع و تفاوت‌های موجود در میان آن‌ها، طراحی شده است.

نتیجه‌گیری و پیشنهادات

طراحی فراگیر براساس سه اصل کلیدی شناسایی استثنا، یادگیری از تنوع و حل مسئله برای یک نفر، گسترش به جامعه بزرگ‌تر استوار است و از ابزارها و فعالیت‌های مختلفی برای انجام آن استفاده می‌کند.

این روش طراحی چالش‌ها و فرصت‌های مختلفی را برای طراحان به همراه دارد که می‌توانند با استفاده از منابع و راهنماهای موجود، آن‌ها را مدیریت کنند.

طراحی فراگیر یک روش طراحی است که نه تنها به افزایش دسترسی و فراگیری کمک می‌کند، بلکه به ایجاد خلاقیت، نوآوری، رشد و انصاف نیز کمک می‌کند.

این روش طراحی به طراحان امکان می‌دهد که محصول، خدمت یا محیطی را طراحی کنند که برای همه افراد مناسب باشد و هیچ کس را از دسترسی به آن‌ها محروم نکند.

این روش طراحی همچنین به طراحان امکان می‌دهد که محصول، خدمت یا محیطی را طراحی کنند که به افراد کمک کند که بتوانند بهتر زندگی کنند، یاد بگیرند، کار کنند، بازی کنند و ارتباط برقرار کنند.

به عنوان یک طراح، شما می‌توانید از طراحی فراگیر به عنوان یک روش طراحی انسان‌محور استفاده کنید و
با درک نیازها، انتظارات و تجربیات کاربران، محصول، خدمت یا محیطی را طراحی کنید که برای همه افراد قابل دسترسی، قابل استفاده و لذت‌بخش باشد.

برای این کار، شما می‌توانید از منابع، ابزارها و فعالیت‌هایی که در این مقاله معرفی شدند، استفاده کنید و همچنین از مثال‌هایی که در این مقاله آورده شدند، الهام بگیرید.

امیدواریم که این مقاله به شما کمک کند که طراحی فراگیر را بهتر بشناسید و بتوانید آن را در پروژه‌های خود به کار بگیرید.