علی رغم دیده نشدن و شناخته نبودن رشته مهندسی مواد، تمام سازه‌ها و ساخته‌های بشر نیاز به یک ماده اولیه دارند که
با شناخت ویژگی‌ها و خصوصیات مواد می‌توان به بهترین انتخاب ماده برای ساخت و تولید دست پیدا کرد.
ازآنجایی‌که در کشورمان ایران، منابع اولیه متنوع و متعددی داریم، درآمدزایی از حوزه مواد مهندسی یکی از جنبه‌های ثروت‌آفرینی شناخته می‌شود.
در قسمت هفتم از مجموعه راهنمای مشاغل در نماتک به معرفی حوزه مهندسی مواد می‌پردازیم.
برای شنیدن تجربه‌ها، راهنمایی‌ها و شناخت بیشتر راه‌های تبدیل شدن به یک مهندس مواد حرفه‌ای ادامه این مقاله و ویدیوی زیر را حتما مطالعه کنید.
1# معرفی شغل مهندسی مواد
در این ویدیو از جناب آقای مهندس محمدرضا سلطان محمدی دعوت کردیم تا نگاه عمیق‌تری به زندگی کاری ایشان داشته باشیم و
راه تبدیل شدن به یک مهندس مواد حرفه‌ای را از دید ایشان بشناسیم.
مهندسی متریال یکی از رشته‌های مهندسی است که شاید در نگاه اول خیلی در میان دانشجویان محبوبیت بالایی نداشته باشد؛ اما نقش بسیار پررنگی در اکثر صنایع ایفا می‌کند.
به‌طور خلاصه در این حوزه مهندسی به مطالعه و توسعه مواد جدید و بهبود مواد موجود برای ساخت و تولید یک سازه پرداخته می‌شود.
یک مهندس متریال درباره خواص فیزیکی، شیمیایی و مکانیکی متریال‌های مختلف شناخت بالایی دارد و
یکی از توانمندی‌های اصلی او انتخاب کردن یک ماده مناسب برای دستیابی به یک هدف به‌خصوص در تولید است.
به‌صورت کلی مهندسان مواد در طول فرآیند تولید، ازجمله انتخاب مواد اولیه، طراحی فرآیند تولید و کنترل کیفیت مواد درگیر هستند.
آن‌ها تمام جوانب مربوط به مواد را مورد بررسی قرار می‌دهند، ازجمله ساختار داخلی، خواص حرارتی و الکتریکی، استحکام مکانیکی و خواص شیمیایی.
همچنین، آن‌ها با استفاده از تکنیک‌های مختلفی مانند دستگاه‌های تست و تجهیزات آزمایشگاهی مواد را تجزیه و تحلیل می‌کنند.
رشته مهندسی مواد به دلیل اهمیت بالای مواد در تمام صنایع و کاربردهای مختلف، به‌عنوان یک رشته استراتژیک و حیاتی محسوب می‌شود.
یک ماده با سه شرط زیر به‌عنوان ماده مهندسی (Engineering Material) شناخته می‌شود:
- بی‌جان بودن برای داشتن خاصیت تغییرناپذیری
- جامد بودن در دمای عملکردی برای امکان ساخت یک سازه با آن
- امکان به کار گرفتن در یک فرآیند ساخت و تولید
و در کل مواد مهندسی در چهار دسته تقسیم می‌شوند که یک مهندس مواد با آن‌ها سروکار دارد:
- مواد فلزی
- مواد سرامیکی
- مواد پلیمری
- مواد کامپوزیتی (ترکیب دوبه‌دوی سه دسته قبل)
2# خلاصه گفتگو
مهندس سلطان محمدی دانش‌آموخته مهندسی مواد گرایش متالورژی صنعتی در مقطع کارشناسی و مهندسی مواد گرایش جوشکاری در مقطع کارشناسی ارشد هستند.
ایشان به‌علت علاقه به علم شیمی وارد رشته مهندسی مواد شدند و بعد ها متوجه شدند که
این رشته و مشاغل مرتبط با آن چقدر به حوزه مورد علاقه دوران کودکی‌شان هم مرتبط بوده است.
با حضور یک استاد کاربلد در دانشگاه فردوسی مشهد در زمان کارشناسی جناب مهندس، عشق و علاقه ایشان به این رشته و حوزه شناخت و انتخاب مواد مهندسی بیشتر شد.
مهندس سلطان محمدی برای گذراندن دوران خدمت سربازی مشغول به کار در صنعت هوافضا شدند و
از هیچ فعالیت و تلاشی برای یادگیری بیشتر حتی در همین دوران دست نکشیدند و با توجه به زمینه‌ای که در آن مشغول به کار بودند، دسترسی به امکانات یادگیری برای ایشان بسیار خوب فراهم شده بود.
بعد از سربازی ایشان در مقطع کارشناسی ارشد دانشگاه تهران پذیرفته شدند و در تمام مدت دانشگاه سعی کردند با هر امکانات کم یا زیادی که فراهم می‌شده به اندوخته‌ها و دانش خودشان اضافه کنند و
همیشه در پی یافتن پاسخ به این سؤال بودند که «چرا یک قطعه از این جنس مواد ساخته شده و چرا از جنس دیگری نیست؟»
در پی جستجوی جواب این پرسش، جناب مهندس در دوره آموزشی دکتر رضا محمودی، در زمان سربازی و کارشناسی ارشد خود بارها شرکت کردند و هربار موضوعات جدید و نکات نابی دستگیر ایشان می‌شد.
در نهایت به‌دلیل عشق زیاد به تدریس و توضیح دادن مسائل به زبان ساده برای دیگران ایشان بعد از فارغ التحصیلی در مقطع ارشد، به عنوان مدرس و استاد دانشگاه و دوره‌های کارگاهی هم مشغول به کار شدند.
به گفته ایشان هیچگاه ثروت با عجله و بدون خاک خوردن به دست نخواهد آمد و
تمام افرادی که در یک حوزه سرشناس شده‌اند یا به ثروت آفرینی رسیده‌اند، صبر و حوصله بسیاری به خرج داده اند.
مهندس به جوانانی که به‌تازگی قصد شروع به کار را دارند پیشنهاد می‌دهند که
برای رسیدن به موفقیت تلاش، انگیزه و هدف داشته باشند و هرگز این هدف را کسب درآمد و پول برای خود تعریف نکنند، بلکه هدف اصلی از کار کردن باید یاد گرفتن باشد.
3# معرفی کوتاه مشاغل موجود در حوزه مهندسی مواد
در این حوزه می‌توان از 4 حیطه به درآمدزایی رسید.
- حیطه فرآوری مواد که شامل دستیابی به منابع مواد مهندسی، تولید مواد خام اولیه و… می‌شود و
یکی از پولسازترین حوزه‌های مهندسی مواد علی‌الخصوص در کشوری مثل ایران است که دارای منابع غنی مواد و متریال مهندسی مختلف است.
برای مثال مشاغلی مثل احداث معدن، کارخانه‌های سیمان، پتروشیمی، ساخت طلای قابل استفاده در زیورآلات و… از این دسته کار مربوط به مهندسی مواد هستند. - حیطه تولید با استفاده از یکی از روش‌های ساخت و تولید مثل جوشکاری، تراشکاری، آهنگری و… که در صورت داشتن خلاقیت و تولید یک محصول خاص، می‌توان به درجات بالایی از کار و ثروت رسید.
- حیطه بازرسی و نظارت بر محصولات تولیدشده
- حیطه تأمین مواد و متریال و بازرگانی در این حوزه
جناب مهندس قول دادند درباره حوزه های بازرسی و تأمین مواد در جلسات بعدی مصاحبه توضیحات تکمیلی ارائه کنند.
ازجمله ویژگی‌های این حوزه کاری می‌توان به این نکات اشاره کرد که در بسیاری از صنایع مختلف اعم‌از هوافضا، خودروسازی، الکترونیک، نفت و گاز، ساختمانی، پزشکی و… مشغول کاربرد دارد.
و اینکه زمینه انتخاب مواد مهندسی یک کار مستقل نیست و با توجه به رویکردهای طراحی در هریک از مصارف آن باید با یک تیم مهندس مربوطه مثل مهندسان مکانیک، برق و عمران همکاری داشت.
نسخه صوتی
درصورتیکه مشاهده ویدیو برای شما ممکن نیست می توانید از طریق لینک زیر نسخه صوتی این گفتگو را گوش کنید.
در انتها امیدواریم که سخنان گرانبهای جناب مهندس جرقه ای در وجود شما روشن کرده باشد تا در مسیر بهترین شدن در حرفه خودتان قدم های استواری بردارید.
هر سؤالی که درباره مشاغل مهندسی مواد دارید در بخش دیدگاه های سایت مطرح کنید، ما با کمال افتخار پاسخگوی شما خواهیم بود و در قسمت های بعدی این گفتگو برترین سؤال ها را از جناب مهندس خواهیم پرسید.
درباره نویسنده : تیم نماتک
نظرتون درباره این مقاله چیه؟
ما رو راهنمایی کنید تا اون رو کامل تر کنیم و نواقصش رو رفع کنیم.
توی بخش دیدگاه ها منتظر پیشنهادهای فوق العاده شما هستیم.
