آشنایی با نرم افزار PDMS و ۱۰ ماژول کاربردی آن

حتما شما هم موافقید که نرم افزار PDMS یکی از قدرتمندترین نرم افزار های حوزه پایپینگ، نفت، گاز و پتروشیمی است.

این نرم افزار به قدری در این حوزه کاربرد دارد و گسترش یافته است که هر مهندس پایپینگ و طراحان این حوزه باید با آن آشنا باشند.

در این مقاله با نرم افزار PDMS، کاربرد و ماژول های مختلف این نرم افزار آشنا می شویم.

1# نرم افزار PDMS چیست؟

نرم افزار PDMS که مخفف عبارت (Plant Design Management System) است، یکی از قدرتمندترین نرم افزار های طراحی خطوط پایپینگ است که
مدت زمانی است تقریبا تمام پروژه های پتروشیمی کشور با این نرم افزار انجام می شود.

این نرم افزار که توسط گروه طراحی پایپینگ دپارتمان مهندسی شرکت های مهندسی مشاور استفاده می شود، توسط شرکت AVEVA تولید شده است و
قابلیت مدیریت یکپارچه و انجام صفر تا صد پروژه را دارد.

به این صورت که در ماژول های مختلف این نرم افزار تمام موارد مورد نیاز طراحی انجام می شود.

قبل از آشنایی با ماژول های نرم افزار، بد نیست ابتدا با نحوه مدلسازی یک خط آشنا شویم.

در ادامه این مقاله با ماژول های مختلف نرم افزار PDMS و کاربرد آن ها آشنا خواهیم شد.

2# ماژول های نرم افزار PDMS

نرم افزار PDMS از ماژول هایی تشکیل شده که هر یک وظیفه خاص خود را دارند.

این ماژول ها عبارتند از:

1. طراحی یا دیزاین (Design)
2. آیزو درفت (ISO Draft)
3. درفت (Draft)
4. ادمین (Admin)
5. مانیتور (Monitor)
6. پاراگون (Paragon)
7. Lexicon
8. Spcon
9. Procon
10. Spooler

همان طور که گفته شد، هر یک از این ماژول ها کارایی و وظیفه خاص خود را دارند که در ادامه مقاله با آن ها آشنا خواهیم شد.

1-2# ماژول طراحی یا دیزاین (Design) نرم افزار PDMS

اولین ماژول از نرم افزار PDMS که با آن آشنا می شویم، ماژول دیزاین است.

این ماژول که می توان گفت پرکاربردترین ماژول نرم افزار PDMS است، وظیفه طراحی مسیر و تجهیزات و دیگر موارد سیستم پایپینگ را بر عهده دارد.

ماژول دیزاین خود شامل اپلیکیشن های مختلفی است که این اپلیکیشن ها عبارتند از:

1. عمومی یا جنرال (General)
2. تجهیزات (Equipment)
3. لوله کشی (Pipework)
4. سازه (Structure)
5. تهویه مطبوع (HVAC)
6. سینی کابل (Cable Tray)
7. آویز و ساپورت ها (Hanger and support)

در ادامه مقاله با اپلیکیشن های ماژول دیزاین بیشتر آشنا خواهیم شد.

1) اپلیکیشن عمومی یا جنرال (General)

اپلیکیشن جنرال وظیفه review پروژه را بر عهده دارد و
علاوه بر دیدن پروژه که مناسب برای ارائه پروژه در جلسات model review است، توانایی نمایش لیست اقلام مورد نیاز پروژه به همراه توضیحات آن ها (Material take off) را هم دارد.

2) اپلیکیشن Equipment

یکی از پرکاربرد ترین اپلیکیشن های ماژول دیزاین، اپلیکیشن Equipment است.

همان طور که از اسم آن مشخص است، این اپلیکیشن قابلیت طراحی و مدلسازی تجهیزات لوله کشی صنعتی و سازه ها را بر عهده دارد.

برای مثال تجهیزاتی مانند پمپ، تاور، درام، فونداسیون ها، پله و نردبان ها، پایپ رک ساختمان و… را در این اپلیکیشن مدل می کنند.

برای مدل سازی تجهیزات روش های مختلفی وجود دارد که در ادامه بررسی خواهیم کرد.

روش های مدلسازی تجهیزات

برای مدلسازی تجهیزات 3 روش وجود دارد. این سه روش عبارتند از:

1. Standard
2. Utilities
3. Primitives

هر یک از این روش ها مزایا و معایبی دارند که در ادامه به بررسی آن ها خواهیم پرداخت.

اما ابتدا با مفهوم نقطه origin آشنا شویم.

نقطه Origin

تمام اجسام، تجهیزات و شکل ها در نرم افزار PDMS دارای نقاطی هستند که برای انتقال و اتصال به طراح کمک می کنند.

به نقاط کمکی که صرفا وظیفه جابجایی و یا جانمایی تجهیز را برعهده دارند P-point گفته می شود.

به نقطه ای که به عنوان نقطه مرجع جسم یا تجهیز که مرجع المان است، نقطه Origin می گویند.

در تصویر بالا نقاط آبی P-point و نقطه قرمز Origin شکل است.

– روش مدلسازی Standard

در این روش تجهیزات از پیش تعیین شده وجود دارند که
برای مدلسازی تجهیزات کافی است.

برای ساخت این تجهیز کافی است، نوع و تیپ تجهیز مورد نظر را انتخاب کرده، ابعاد و اندازه آن را از مدرک mechanical drawing مربوطه استخراج کنید و
در پنجره های مربوط به مدلسازی تجهیز وارد کنید تا در نهایت تجهیز مورد نظر ایجاد گردد.

مزایا:

• مدلسازی و اصلاح سریع و راحت

معایب:

• محدود بودن نوع و تیپ تجهیزات
• محدودیت و ثابت بودن مکان نقطه origin

– روش مدلسازی Utilities

عملکرد این روش دقیقا شبیه به روش Standard است.

یعنی در این روش هم تجهیزات از پیش طراحی شده وجود دارند و
تنها کافیست که نوع تجهیز را انتخاب کنیم و ابعاد و اندازه تجهیزات را وارد نرم افزار کنیم و مدلسازی به اتمام می رسد.

مزایا:

• مدلسازی سریع و راحت
• امکان تغییر دادن نقطه origin

معایب

• محدود بودن نوع و تیپ تجهیزات
• اصلاحات نسبت به روش قبل سخت تر و زمانبر تر

– روش مدلسازی primitives

روش مدلسازی جز به جز (primitives) کامل ترین و پر استفاده ترین روش مدلسازی تجهیزات در نرم افزار PDMS است.

در این روش برای مدلسازی تجهیز باید تک تک اجزای تشکیل دهنده آن را مدل کرد و در کنار یکدیگر قرار داد تا مدل کامل گردد.

مزایا:

• هیچ محدودیتی در نوع و تیپ تجهیز وجود ندارد.
• امکان تغییر دادن نقطه origin در این روش وجود دارد.

معایب:

• اصلاحات نسبت به دو روش قبل زمانبر تر است.

3) اپلیکیشن Pipework

اپلیکیشن پرکاربرد بعدی نرم افزار PDMS که با آن آشنا می شویم، اپلیکیشن pipework است.

می توان گفت که پرکاربرد ترین محیط نرم افزار PDMS و مهندسی پایپینگ، همین قسمت است.

در این قسمت مسیر لوله کشی طراحی شده و اجزای سیستم پایپینگ مدل می شوند.

لازم است بدانیم که نرم افزار صرفا یک ابزار برای راحتی کار طراح است و دانش پایپینگ در این قسمت الزامی است.

طراح در این قسمت خطوط اصلی (Header)، خطوط انشعاب (Branch)، اجزای سیستم مانند شیرها، فلنج و گسکت، زانویی و… را در جای مناسب خود قرار می دهد و
طراحی مسیر مناسب اتصال تجهیزات به یکدیگر و انتقال سیال را انجام می دهد.

4) اپلیکیشن Structure

محیط بعدی ماژول دیزاین، اپلیکیشن Structure است.

در این محیط تمام پله و نردبان، پایپ رک (piperack)، ساختمان و… مدلسازی می شوند.

این اپلیکیشن شامل چند محیط است که این زیر مجموعه ها عبارتند از:

• ASL modeler
• Panels and plates
• Beams and columns
• Walls and floors

هر یک از این زیر مجموعه ها کاربرد خاصی دارند که با آن ها در ادامه آشنا می شویم.

– محیط ASL modeler

یکی از محیط های جدیدی که برای نرم افزار PDMS طراحی شده، محیط ASL modeler است.

در این محیط قابلیت های دیگر زیر مجموعه ها وجود دارد و کار با این محیط کمی راحتتر از قبل و دیگر زیر مجموعه های اپلیکیشن structure شده است.

– محیط panels and plates

این زیر مجموعه اپلیکیشن structure وظیفه مدلسازی صفحه و به اصطلاح کف مدل یا تجهیزات را برعهده دارد.

کف پایپ رک و فونداسیون تجهیزات در این محیط مدل می شوند.

– محیط beams and plates

این محیط مختص تیر و ستون هاست.

همان طور که می دانید Piperack سازه ای است که تجهیزات و لوله کشی روی آن نصب و انجام می شوند.

این سازه مجموعه ای از تیر و ستون هایی است که در محیط beams and columns اپلیکیشن structure مدل می شوند.

– محیط walls and floors

در این محیط، همان طور که از نام آن مشخص است، دیوار و کف و طبقه مدل می شوند.

برای نشان دادن ساختمان ها و دفاتر فنی واقع شده در پالایشگاه، از این محیط استفاده می شود.

5) اپلیکیشن HVAC

اپلیکیشن بعدی ماژول دیزاین، ایجاد شده برای طراحی تهویه مطبوع است.

اپلیکیشن HVAC برای مدلسازی سیستم تهویه مطبوع ساختمان های مدل شده در نرم افزار PDMS استفاده می شود.

6) اپلیکیشن Cable Tray

اپلیکیشن Cable Tray وظیفه مدلسازی تجهیزات برقی و ابزار دقیق سیستم پایپینگ را بر عهده دارد.

سیم کشی ها و… در این اپلیکیشن مدل می شوند.

7) اپلیکیشن Hanger and support

این اپلیکیشن از نرم افزار PDMS ساپورت گذاری سیستم پایپینگ را بر عهده دارد.

2-2# ماژول ایزو درفت (ISO Draft)

همان طور که می دانید، نقشه ایزومتریک یکی از مهمترین نقشه های پایپینگ است که
شامل شماتیک لوله و سیستم پایپینگ مدل شده در نرم افزار، اطلاعات کامل جنس، LINE number و… است.

ماژول ایزو درفت (ISO Draft) وظیفه تهیه و ارائه این نقشه را بر عهده دارد.

3-2# ماژول درفت (Draft) نرم افزار PDMS

این ماژول برای تهیه و ایجاد نقشه های دو بعدی به کار می رود.

در این ماژول امکان تغییر و شخصی سازی درفت و نقشه های خروجی نرم افزار PDMS وجود دارد.

همچنین این ماژول امکان خروجی گرفتن و تهیه نقشه هایی مانند: piping plan ،plot plan و… را دارد.

خروجی این بخش از نرم افزار در نرم فزار AutoCAD قابل استفاده است.

4-2# ماژول ادمین (Admin)

ماژول ادمین وظیفه مدیریت کلی پروژه و تعیین سطح دسترسی برای تمام اعضا را دارد.

همچنین تعاریف و مفاهیم مورد استفاده در نرم افزار PDMS نظیر MDB ،Data base ،Team ،user و… در این ماژول انجام می شود.

5-2# ماژول مانیتور (Monitor)

وظیفه اصلی این ماژول نظارت و مانیتورینگ نرم افزار و مشاهده user های فعال نرم افزار PDMS است.

افراد در این ماژول می توانند user و MDB خود را عوض کنند.

6-2# ماژول پاراگون (Paragon)

این ماژول وظیفه تعریف موارد مورد نیاز طراح بر طبق مدرک PMS را بر عهده دارد.

جزء جدید و کاتالوگی که باید طراح و User ها استفاده کنند در این ماژول تهیه می شوند.

7-2# ماژول Lexicon نرم افزار PDMS

ماژول lexicon وظیفه اضافه کردن و یا ویرایش مشخصه های (Attribute) مهم و جدید را در نرم افزار PDMS بر عهده دارد.

8-2# ماژول Spcon نرم افزار PDMS

برای انتقال و ورود اطلاعات مدرک PMS به نرم افزار PDMS از این ماژول استفاده می کنیم.

9-2# ماژول Procon نرم افزار PDMS

وظیفه کلی این ماژول تعریف و ایجاد properties (ویژگی ها) است و شامل مواردی مانند: material properties ،component data و… است.

10-2# ماژول Spooler نرم افزار PDMS

ماژول spooler نقشه spoolها را نمایش می دهد.

همان طور که می دانید spool به قطعات از پیش ساخته شده می گویند که در محیط کارگاه و پروژه نصب می شوند.

جمع بندی

در این مقاله با نرم افزار PDMS و ماژول های کاربردی آن آشنا شدیم.

به یاد داشته باشید که استفاده از این نرم افزار مانند تمامی نرم افزارهای طراحی مهندسی پایپینگ صرفا برای راحتی امور طراحی و مدلسازی بوده و
پیش از آن باید با اصول اولیه طراحی پایپینگ آشنا باشید.