استاندارد ایزو ۱۷۰۲۰

استاندارد بین المللی ایزو 17020 را می توان ناظر و پشتوانه ای برای دستگاه ها و سازمان های بازرسی به شمار آورد.

آن چه به طور مختصر درباره دامنه کاربردی این استاندارد می توان گفت،
نظارت و ارزیابی، بازنگری و در نهایت صادر نمودن تأییدیه برای ارگان هایی است که از سوی مراجع تعیین شده مورد تأیید قرار گرفته اند.

در ادامه همراه با هم به بررسی این استاندارد بین المللی و محدوده فعالیت های آن خواهیم پرداخت.

1# ایزو 17020 چیست؟ (ISO 17020)

ارگان های بازرسی بین المللی در حوزه استاندارد، به عنوان سیستمی ناظر بر انطباق فعالیت صنایع با قوانین استاندارد محسوب می شوند؛
اما سؤال این جاست که آیا این سازمان ها بدون وجود مرجعی ناظر، خود می توانند فعالیتی منطبق بر مقررات جاری داشته باشند؟

یقیناً نیاز به وجود سیستمی مرجع در نقش راهنما در هر سیستمی اجتناب ناپذیر است.

در همین راستا استاندارد ایزو 17020 با نظارت و ارزیابی سازمان های بازرسی و
همچنین صدور گواهینامه جهت تأیید صلاحیت این سازمان ها، نقشی تعیین کننده در بهبود روند فعالیت آن ها خواهد داشت.

در حقیقت این استاندارد مشخص کننده ملاک عمل ارگان های بازرسی است.

از مهمترین مؤلفه های ISO 17020 به عنوان مرجع تأیید صلاحیت، داشتن ماهیتی بی طرف در تعیین ضوابط و خط مشی سازمان های بازرسی است.

وجود این استاندارد می تواند اطمینان کامل از کیفیت عملکرد ارگان های بازرسی را در بخش های زیر مجموعه و تحت نظارت آن ها ایجاد نماید.

یکی از دستورالعمل های نحوه پایش توسط این استاندارد، حضور در محل بازرسی ها و نظارت مستقیم بر عملکرد آن ها توسط نیروی متخصص و البته با استقلال عمل کامل است.

عموماً مؤلفه های مورد بازرسی به شرح زیر می باشد:

• بررسی و نظارت به لحاظ کمی و کیفی
• نظارت بر ایمنی عملکرد
• تطابق نحوه عملکرد سیستم های تحت نظارت با اهداف تعیین شده
  و…

همگی این مولفه ها از جمله الزامات تعیین شده برای عملکرد سازمان ها و خدمات ارائه شده توسط آن ها می باشد که
نیازمند وجود بازوی اجرایی حرفه ای و کارآمد در این حوزه است.

2# مراحل پیاده سازی ایزو 17020

اولین گام در راستای پیاده سازی ایزو 17020 ارزیابی و شناخت وضعیت جاری در ارگان های بازرسی بر مبنای این استاندارد است.

شرایط هر سازمان باید در هماهنگی کامل و هم راستا با الزامات این استاندارد باشد.

همچنین برآورد اولیه از نیازهای سازمان نیز از گام های نخستین در اجرای این استاندارد به شمار می رود؛
اما نکته مهم در شروع این فرآیند، ارائه آموزش های لازم و کافی در ارتباط با مفاهیم اصلی این استاندارد به تمامی بخش های سازمان است.

همچنین در بدو فعالیت آن چه که حائز اهمیت است،
تشکیل کمیته های اصلی و فرعی جهت دستیابی به اهداف این استاندارد می باشد.

رسیدن به این اهداف جز با تعیین خط مشی و تدوین دستورالعمل و نظامنامه های اجرایی و آماده سازی مقدمات لازم جهت آموزش میسر نخواهد بود.

از دیگر مراحل اجرای استاندارد ایزو 17020 ارزیابی میزان صلاحیت پیمانکاران و کمیته های فرعی و نحوه سپردن تست ها به این پیمانکاران می باشد؛
اما یکی از بخش های مهم در پیاده سازی این استاندارد،
اقدامات صورت گرفته در راستای نیازسنجی مشتریان است که
حفظ اسرار آن ها در طی این فرآیند از اهمیت ویژه ای برخوردار است.

در ادامه مواردی است که باید مورد بررسی و نظارت قرار بگیرد:

• بررسی تست های صورت گرفته و تمامی گزارشات مرتبط با تست ها به همراه تفسیر نتایج حاصله
• بررسی تمامی فرم ها و همچنین قراردادها و اوراق بازبینی و تأییدیه واسنجی (کالیبراسیون)
• اجرای ممیزی داخلی با تدوین مقررات و دستورالعمل های لازم
• نظارت بر نحوه جمع آوری اطلاعات و پایه ریزی برنامه های اجرایی جهت محافظت و
  همچنین کنترل و تفسیر اطلاعات و داده های به دست آمده و چگونگی به اجرا گذاشتن آن ها
• آخرین مرحله در این فرآیند آماده نمودن مقدمات جهت حضور سازمان در
  جلسات ممیزی با هدف دریافت گواهینامه از سازمان استاندارد است.

3# مزایای اجرای استاندارد ISO 17020

یقیناً ساخت تصویری با کیفیت از نهادهای بازرسی و جلب اعتماد مشتریان،
تأثیری قابل توجه از اجرای استاندارد ایزو 17020 بر بازار جهانی است که
نمی توان از آن چشم پوشی نمود؛
اما بدون شک این تنها مزیت پیاده سازی استاندارد ایزو 17020 و دریافت تأییدیه آن نخواهد بود.

این استاندارد می تواند تبعات مثبت قابل توجهی را به دنبال داشته باشد که
از آن جمله می توان به موارد زیر اشاره نمود:

• اجرای این استاندارد می تواند در توضیح و تفسیر نیازهای مشتریان راه گشا بوده و
  کمکی در راستای درک بیشتر نیازهای آنان به صورت مستند باشد.
• وجود این استاندارد سبب ایجاد توانایی تأمین نیاز مشتریان و به تبع آن الزامات آن ها خواهد شد.
• با پیاده سازی استاندارد هر آن چه که پرسنل سازمان به لحاظ آموزش نیازمند آن باشند شناسایی خواهد شد.
• اجرای استاندارد ایزو 17020 گامی مهم در راستای شناسایی الزامات ایمنی خواهد بود.
• اخذ این گواهینامه و اجرای آن می تواند در کاهش شکایات مشتریان تأثیر چشمگیری داشته باشد.
• گواهینامه ISO 17020 با ارائه دستورالعمل ها و روش های کنترل،
  راهی بهتر جهت نگهداری تجهیزات و حفظ سوابق بازرسی ایجاد خواهد نمود.
• این استاندارد تصویر مطلوبی از ارگان های بازرسی در حوزه بازار جهانی خواهد ساخت.
• با وجود این استاندارد به وضوح می توان شاهد کارایی و
  بهره وری در سطح بالاتر در شیوه عملکرد ارگان ها و سازمان های بازرسی بود.
• استقلال عمل، انسجام و حفظ بی طرفی را می توان از مهم ترین مزایای این استاندارد دانست.