طراحی محصول یا Product Design چیست؟ (۴ مرحله این فرآیند)

آیا تا به حال به این فکر کرده اید که چگونه محصولاتی که روزانه از آن ها استفاده می کنید، طراحی شده اند؟

چه کسی تصمیم گرفته است که این محصولات چه شکلی باشند و یا چه کارکردهایی داشته باشند؟

محصولاتی که در اطراف خود می بینیم، نتیجه یک فرآیند طولانی و پیچیده هستند.

این محصولات از ایده ای ساده شروع شده اند و با تحقیق و آزمون و خطا، بهبود یافته اند تا به شکل و کارکرد فعلی خود برسند.

این فرآیند را می توان به عنوان طراحی محصول تعریف کرد.

در این مقاله به توضیح این فرآیند، اهمیت آن و انواع آن می پردازیم.

با ما همراه باشید.

1# طراحی محصول چیست؟

این فرآیند را می توان به این صورت تعریف کرد:

طراحی محصول (Product Design) فرآیندی است که با هدف حل مشکلات کاربران و پاسخ دادن به نیازهای خاص یک بازار، محصولاتی را تصور و ایجاد می کند و بهبود می بخشد.

طراح محصول کسی است که با درک عمیق از:

• مشتریان هدف
• عادات
• رفتارها
• مشکلات
• خواسته های آن ها

سعی می کند محصولاتی را طراحی کند که مشکلات آن ها را حل کنند و ارزش و تجربه ای رضایت بخش برای آن ها ایجاد کنند.

به عبارت دیگر، طراحی محصول یک فرآیند خلاقانه و منظم است که با هدف حل مشکلات کاربران و ارضای نیازهای بازار، محصولاتی را ابداع و طراحی می کند.

2# اهمیت طراحی محصول

طراحی محصول برای هر کسب و کاری که می خواهد محصولات موفق و مورد پسند مشتریان خود تولید کند، بسیار مهم است.

این فرآیند به کسب و کارها و برندها کمک می کند تا:

• تجربه کاربری مثبتی ارائه دهند و مشتریان وفاداری را جذب کنند.
  یکی از جنبه های کلیدی این فرآیند، درک نیازهای کاربران و ارائه راه حل های مناسب برای آن ها است.
  طراح محصول با تحقیق و تجزیه و تحلیل رفتارها، احساسات و انتظارات کاربران، می تواند محصولاتی را طراحی کند که
  با شخصیت، سبک زندگی و ارزش های آن ها هماهنگ باشد و تجربه ای لذت بخش و راحت برای آن ها فراهم کند.
  این تجربه کاربری می تواند موجب ایجاد اعتماد، رضایت و وفاداری کاربران به محصول و برند شود.
• محصولات خلاقانه و نوآورانه ای ارائه دهند و مزیت رقابتی کسب کنند.
  طراح محصول با استفاده از ابزارهای ایده پردازی و خلاقیت می تواند محصولاتی را ابداع کند که
  از نظر زیبایی، کارایی، کیفیت و امنیت، نسبت به محصولات مشابه برتری داشته باشند و به نیازهای جدید و ناگفته کاربران پاسخ دهند.
  این محصولات می توانند بازار را به خود جذب کنند و موقعیت کسب و کار را تقویت کنند.
• هزینه ها و زمان تولید محصول را کاهش دهند و سود را افزایش دهند.
  طراح محصول با برنامه ریزی و مدیریت منابع می تواند محصولاتی را طراحی کند که
  با استفاده از مواد و فناوری های مناسب، به صورت کارآمد و اقتصادی تولید شوند.
  همچنین با انجام آزمایش های متعدد و دریافت بازخورد از کاربران، می تواند نقاط ضعف و ایرادات محصول را شناسایی و رفع کند و
  از هدر رفتن هزینه ها و زمان جلوگیری کند.
  این امر می تواند باعث افزایش کارایی، کاهش تلفات و افزایش سود کسب و کار شود.

3# انواع طراحی محصول

این فرآیند می تواند بر اساس ماهیت و نوع محصول، به چند دسته تقسیم شود.

برخی از این دسته ها عبارت اند از:

• طراحی فیزیکی: طراحی محصولاتی که دارای شکل و ابعاد مشخص هستند و می توان آن ها را لمس و احساس کرد.
  مثلا طراحی یک ماشین، یک گوشی موبایل، یک لباس یا یک کتاب.
• طراحی دیجیتال: طراحی محصولاتی که به صورت نرم افزاری و الکترونیکی هستند و می توان آن ها را روی دستگاه های دیجیتالی مانند کامپیوتر، موبایل، تبلت و ساعت هوشمند اجرا کرد.
  مثلا طراحی یک برنامه، یک بازی، یک وب سایت یا یک پلتفرم اجتماعی.
• طراحی مجازی: طراحی محصولاتی که به صورت مجازی و شبیه سازی شده هستند و می توان آن ها را با استفاده از تکنولوژی های واقعیت مجازی و واقعیت افزوده تجربه کرد.
  مثلا طراحی یک محیط مجازی، یک شخصیت مجازی، یک داستان مجازی یا یک بازی مجازی.
• طراحی خدماتی: طراحی محصولاتی که به صورت خدماتی و فرآیندی هستند و می توان آن ها را با ارائه یک سرویس یا یک فعالیت به کاربران ارائه داد.
  مثلا طراحی یک خدمت پزشکی، یک خدمت آموزشی، یک خدمت حمل و نقل یا یک خدمت مشاوره ای.

4# فرآیند طراحی محصول

طراحی محصول یک فرآیند تکراری و تطبیقی است که می تواند بسته به نوع محصول، بازار و کسب و کار، متفاوت باشد.

به طور کلی، می توان گفت که این فرآیند شامل پنج مرحله اصلی است که عبارت اند از:

1. همدلی با کاربران
2. تعریف مشکل
3. ایده پردازی
4. نمونه سازی
5. آزمایش

در ادامه به توضیح هر یک از این مراحل می پردازیم.

1-4# همدلی با کاربران

مرحله اول فرآیند طراحی محصول، همدلی با کاربران است.

در این مرحله، هدف آشنایی با کاربران هدف و درک موارد زیر درباره آن ها است.

• نیازها
• خواسته ها
• مشکلات
• رفتارها
• احساسات
• انتظارات

این مرحله بسیار مهم است؛ زیرا بر اساس آن می توان مشکلات و فرصت های طراحی محصول را شناسایی کرد.

برای انجام این مرحله، می توان از روش های مختلفی مانند مصاحبه، پرسشنامه، مشاهده، شرکت در فعالیت های کاربران، تحلیل داده ها و ایجاد شخصیت های نمادین استفاده کرد.

این روش ها به طراح کمک می کنند تا با کاربران همدلی کند و از دیدگاه آن ها به محصول نگاه کند.

2-4# تعریف مشکل

مرحله دوم فرآیند طراحی محصول، تعریف مشکل است.

در این مرحله، هدف تبدیل داده ها و اطلاعات به دست آمده از مرحله قبل به مسئله ها و سوالات طراحی است.

این مرحله به طراح محصول کمک می کند تا مشکلات و نیازهای کاربران را به صورت واضح و مشخص بیان و اهداف و محدودیت ها را تعیین کند.

برای انجام این مرحله، می توان از روش های مختلفی مانند موارد زیر استفاده کرد.

• تحلیل داده ها
• تجزیه و تحلیل مشکل
• تعریف مشکل
• تعریف شرایط کاربرد
• تعریف ارزش ارائه شده
• تعریف مشتریان هدف

این روش ها به طراح محصول کمک می کنند تا مشکلات و سوالات طراحی را به صورت خلاصه و مفید بنویسد و به آن ها اولویت بدهد.

3-4# ایده پردازی

مرحله سوم این فرآیند، ایده پردازی است.

در این مرحله، هدف تولید ایده های مختلف و خلاقانه برای حل مشکلات و پاسخ دادن به سوالات طراحی است.

این مرحله به طراح محصول کمک می کند تا گزینه های مختلفی را برای طراحی محصول بررسی کند و بهترین راه حل ها را انتخاب کند.

برای انجام این مرحله، می توان از روش های مختلفی مانند روش های زیر استفاده کرد:

• مغز فعال
• انتخاب تصادفی
• ترکیب و تطبیق
• تفکر معکوس
• تفکر سیستماتیک
• تفکر نقادانه
• تفکر انتقادی

این روش ها به طراح کمک می کنند تا از قواعد و فرضیات موجود فراتر رود و ایده های جدید و نوآورانه ای را پیشنهاد دهد.

4-4# نمونه سازی

مرحله چهارم این فرآیند، نمونه سازی است.

در این مرحله، هدف تبدیل ایده های انتخاب شده به نمونه های قابل ارزیابی و آزمایش است.

این مرحله به طراح محصول کمک می کند تا محصول را به صورت عملی و واقعی تجسم کند و نقاط قوت و ضعف آن را شناسایی کند.

برای انجام این مرحله، می توان از روش های مختلفی استفاده کرد، مانند:

• نقاشی
• ساخت مدل
• برنامه نویسی
• ساخت نمونه اولیه
• ساخت نمونه کارکردی
• ساخت نمونه نهایی

این روش ها به طراح محصول کمک می کنند تا محصول را با استفاده از مواد و فناوری های موجود یا جدید، به شکل و کارکرد مورد نظر خود بسازد و از آن عکس و فیلم بگیرد.

5-4# آزمایش

مرحله پنجم و آخر فرآیند طراحی محصول، آزمایش است.

در این مرحله، هدف ارزیابی نمونه های ساخته شده با استفاده از بازخورد کاربران و اندازه گیری معیارهای مورد نظر است.

این مرحله به طراح کمک می کند تا محصول را بهبود ببخشد و نهایی کند.

برای انجام این مرحله، می توان از روش های مختلفی استفاده کرد، مانند:

• آزمون کاربری
• آزمون کارایی
• آزمون کیفیت
• آزمون امنیت
• آزمون مقیاس پذیری
• آزمون بازار

این روش ها به طراح محصول کمک می کنند تا محصول را در شرایط واقعی و با حضور کاربران واقعی آزمایش کند و
بازخورد های مثبت و منفی را دریافت کند و بر اساس آن ها محصول را اصلاح و بهینه سازی کند.

5# چالش های طراحی محصول

طراحی محصول یک فرآیند پر چالش و پویا است که طراحان محصول با مشکلات و موانع مختلفی در آن رو به رو می شوند.

برخی از این چالش ها عبارت اند از:

• نیازهای کاربران در حال تغییر: کاربران هدف یک محصول، دائما در حال تغییر و تحول هستند و نیازها، خواسته ها، مشکلات و انتظارات آن ها ممکن است با گذشت زمان تغییر کند.
  این امر باعث می شود که طراح محصول مستلزم به ارتباط با همیشگی با کاربران باشد و از روش های مختلف برای کسب اطلاعات جدید و به روز از آن ها استفاده کند.
  همچنین باید محصول را بر اساس نیازهای جدید کاربران به روز رسانی کند و تطبیق دهد.
• هماهنگی بین تیم های مختلف: طراحی محصول یک فعالیت گروهی است که نیاز به همکاری و هماهنگی بین تیم های مختلف دارد.
  این تیم ها ممکن است شامل تیم طراحی، تیم توسعه، تیم بازاریابی، تیم فروش، تیم پشتیبانی و تیم مدیریت باشند.
  این امر باعث می شود که طراح محصول با اعضای تیم های مختلف ارتباط برقرار کند و از روش های مختلف برای انتقال اطلاعات، همفکری، تصمیم گیری و پیگیری استفاده کند.
  همچنین باید از وجود هدف مشترک، اعتماد و احترام بین تیم ها اطمینان حاصل کند.
• ارزیابی و بهبود مداوم: طراحی محصول یک فرآیند تکراری و تطبیقی است که نیاز به ارزیابی و بهبود مداوم دارد.
  طراح محصول باید محصول را در هر مرحله از فرآیند طراحی، با استفاده از روش های مختلف ارزیابی و آزمایش کند و
  بازخورد های مثبت و منفی را دریافت کند و بر اساس آن ها محصول را اصلاح و بهینه سازی کند.
  همچنین باید از روش های مختلف برای اندازه گیری موفقیت و کارایی محصول استفاده کند و نتایج را با اهداف و معیارهای تعیین شده مقایسه کند.

6# طراح محصول کیست؟

طراح محصول کسی است که با هدف حل مشکلات کاربران و ارضای نیازهای بازار، محصولاتی را تصور و ایجاد می کند و بهبود می بخشد.

با درک عمیق از مشتریان هدف، عادات و خواسته های آن ها، سعی می کند محصولاتی را طراحی کند که مشکلات آن ها را حل کند و ارزش و تجربه ای برای آن ها ایجاد کند.

همچنین می تواند در زمینه های مختلف طراحی که پیش از این معرفی شدند، فعالیت کند.

یک طراح از روش ها و ابزارهای مختلفی برای انجام فرآیند طراحی استفاده می کند، مانند:

• تحقیق
• ایده پردازی
• نمونه سازی
• آزمایش و ارزیابی

7# ابزارهای طراحی محصول

ابزارهای طراحی محصول نرم افزارهایی هستند که به طراحان محصول کمک می کنند تا محصولات خود را ایجاد کنند، تغییر دهند و آزمایش کنند.

این ابزارها می توانند به دسته های مختلفی تقسیم شوند.

هر دسته از ابزارها هدف و کارکرد خاص خود را دارد و می تواند در مراحل مختلف فرآیند طراحی محصول استفاده شود.

ابزارها می توانند به طراحان محصول کمک کنند تا خلاقیت، بهره وری، همکاری و ارتباط خود را بهبود ببخشند.

1-7# انواع ابزارهای طراحی محصول

ابزارهای لازم را می توان بر اساس ماهیت و نوع محصول، به چند دسته تقسیم کرد:

• ابزارهای نقشه راه کاربر: این ابزارها به شناسایی نقاط درد، نیازها، احساسات و انتظارات کاربران، همچنین فرصت های بهبود کمک می کنند.
• ابزارهای سیم کشی: این ابزارها به ارتباط ساختار و طراحی اولیه محصول، همچنین آزمایش و تکرار بر روی ایده ها کمک می کنند.
• ابزارهای طراحی گرافیکی: این ابزارها به بهبود زیبایی و کاربرپسندی محصول، همچنین ایجاد یک هویت برند یکنواخت و جذاب کمک می کنند.
• ابزارهای نمونه سازی: می تواند یک شبیه سازی واقعی و تعاملی از محصول را نشان دهند که شامل رفتار، بازخورد و انتقالات محصول است.
• ابزارهای تحقیق و تجزیه و تحلیل: این ابزارها به درک نیازها، ترجیحات و بازخورد کاربران، همچنین اندازه گیری عملکرد و تأثیر محصول کمک می کنند.
• ابزارهای مدیریت پروژه: برنامه ریزی، سازماندهی و پیگیری پیشرفت و همکاری تیم طراحی محصول را با استفاده از وظایف، جدول زمانی و جریان کار انجام دهند.

جمع بندی

طراحی محصول فرآیندی است که در آن محصولات جدید متناسب با مشکلات و نیازهای کاربران و بازار تولید می شوند و
نیازمند استفاده از ابزارهای مختلفی است که به طراح محصول کمک می کنند تا محصول را تصور، طراحی، مهندسی، آزمایش و مدیریت کنند.

این فرآیند یک مهارت مهم برای هر کسب و کاری است که می خواهد محصولات موفق و مورد پسند مشتریان تولید کند.