انواع منبع تغذیه یک عضو دائمی سیستم های الکتریکی هستند که به عنوان محرک تمامی سیستم ها مورد استفاده قرار می گیرند.

می توان با شناخت انواع منبع تغذیه و ویژگی های هر یک و استفاده صحیح و به موقع از آن ها هزینه های یک پروژه را بسیار کاهش داد.

در ادامه ما به معرفی دسته بندی ها و انواع منابع می پردازیم و با کاربرد منابع تغذیه آشنا خواهیم شد.

1# منبع تغذیه چیست؟

منبع تغذیه (Power Supply) دستگاهی است که وظیفه تامین انرژی الکتریکی را برای مصرف کننده ها برعهده دارد.

منابع تغذیه این انرژی را از مولد های انرژی الکتریکی دریافت می کنند و
وظیفه اصلی آن ها تبدیل جریان الکتریکی تولید شده به ولتاژ، جریان و فرکانس مورد نیاز یک مصرف کننده الکتریکی است.

به همین دلیل ممکن است گاهی اوقات منابع تغذیه را به عنوان مبدل انرژی الکتریکی هم بشناسند.

انواع منبع تغذیه ممکن است گاهی به صورت یک دستگاه مستقل باشند و
گاهی اوقات همراه با مصرف کننده در یک مدار قرار بگیرند.

از دیگر موارد مصرف منابع تغذیه می توان به موارد زیر اشاره کرد:

  • محدود کردن جریان تنظیم شده توسط بار به سطوح ایمن
  • قطع کردن جریان در زمان های رخ دادن یک خطای الکتریکی
  • ایجاد شرایط مناسب برای جلوگیری از ورود نویز الکترونیکی یا نوسان دامنه ولتاژ بر روی ورودی به دست آمده از بار
  • تصحیح ضریب توان
  • ذخیره انرژی برای انتقال آن در زمان های قطع شدن مولد انرژی

تمامی منابع تغذیه یک ورودی دارند که جریان الکتریکی را از مولد دریافت می کند و
یک یا چندین خروجی دارند که به بار (مصرف کننده) جریان می دهد.

این را هم ببینید
مرجع الکترونیک

2# انواع منبع تغذیه الکتریکی بر مبنای شکل ظاهری

منابع تغذیه شکل های ظاهری متفاوتی دارند از این رو به دسته های مختلفی تقسیم می شوند.

1-2# انواع منبع تغذیه آزمایشگاهی (bench power supply)

منبع تغذیه رومیزی

این مدل یک دستگاه بسته بندی شده رومیزی است که برای موارد آزمایشگاهی و تست مدار استفاده می شود.

به این نوع از منابع تغذیه سینگنال ژنراتور یا فانکشن ژنراتور نیز می گویند.

برای آشنایی بیشتر با این نوع از منابع می توانید به مقاله زیر مراجعه کنید.

این را هم ببینید
طرزکار و کاربردهای فانکشن ژنراتور (سیگنال ژنراتور)

2-2# منبع تغذیه بدون قاب (Open frame power supply)

منبع تغذیه بدون قاب

این نوع منبع تغذیه فقط یک محفظه مکانیکی ناتمام دارد و گاهی اوقات فقط دارای برد کفه است که
معمولا کاربردهای ماشینری یا تجیهزات دیگر را دارد.

3-2# منبع تغذیه مجتمع (integrated power supply)

منبع تغذیه مجتمع

این نوع مدلی است که یک برد مدار چاپی (PCB) مشترک با بار دارد.

یا به عبارت دیگر به صورت مجتمع با خود مصرف کننده روی دستگاه بسته می شود.

این را هم ببینید
4 لایه اصلی PCB

4-2# آداپتور یا منبع تغذیه خارجی (external power supply)

منبع تغذیه خارجی

آداپتورها منابع تغذیه ای هستند که در یک بسته بندی پلاستیکی قرار دارند که با یک سیم به بار وصل می شوند و
به پریزهای دیواری متصل می شوند.

معمولا از آداپتور ها برای دستیابی به ولتاژ و جریان های محدود و کوچک تر استفاده می شود.

مثلا شارژهای دوربین، لپ تاپ و… همگی آداپتور دارند.

3# دسته بندی انواع منبع تغذیه بر اساس روش تبدیل توان

دستگاه های منبع تغذیه دارای روش های متفاوتی برای تبدیل جریان گرفته شده از مولد به مقدار مورد نیاز برای مصرف کننده هستند.

1-3# منبع تغذیه خطی (Linear)

منبع تغذیه خطی

مدل خطی، توان ورودی را به طور مستقیم تبدیل می کند و
برای این کار از تمامی عناصر الکترونیکی مبدل توان در ناحیه خطی آن ها استفاده می کند.

اجزای منبع تغذیه خطی

مدار منبع خطی

در یک منبع تغذیه خطی مطابق شکل از یک ترانسفورماتور برای تبدیل ولتاژ برق شهر به ولتاژ دیگر استفاده شده است که
سپس ولتاژ خروجی ترانس با استفاده از یک پل دیودی و فیلتر خازنی، به ولتاژ DC تبدیل شده و
در نهایت با یک رگولاتور به ولتاژ خطی تبدیل می شود.

این را هم ببینید
رگولاتور ولتاژ

2-3# انواع منبع تغذیه سوئیچینگ (Switching)

منبع سوئیچینگ

در منابع سوئیچینگ، توان ورودی قبل از فرآیند تبدیل، با استفاده از قطعات در ناحیه غیرخطی، به پالس های AC یا DC تبدیل می شود.

از آن جایی که در ناحیه کاری خطی قطعات، انرژی به صورت گرما به هدر می رود و
اتلاف داریم، استفاده از منبع سوئیچینگ برای جلوگیری از این اتلاف انرژی بهتر از منبع خطی است.

اجزای سازنده

مدار منبع سوئیچینگ

برخلاف منابع تغذیه خطی، در این منابع ترانزیستوری که نقش کلید را به عهده دارد با فرکانسی حدود 50 کیلو هرتز یا بیشتر بین وضعیت قطع و اشباع در نوسان است که
این خود سبب کاهش تلفات ترانزیستور می گردد.

این نوع تغذیه در پکیجی کوچکتر می تواند جای بگیرد و بسیار خود محورتر است و قابل نصب بر روی هر نوع سیستم الکتریکی خواهد بود.

4# کارکرد انواع منابع تغذیه

منابع تغذیه را می توان براساس نوع کارکرد و خروجی ای که می سازند به دسته های زیر تقسیم کرد.

1-4# منبع تغذیه تنظیم شده (Regulated Power Supply)

منبع تنظیم شده که از نامش هم پیداست، ولتاژ یا جریان خروجی را علی رغم جریان بار یا ولتاژ ورودی ثابت نگه می دارد.

2-4# منبع تغذیه تنظیم نشده (Unregulated Power Supply)

برخلاف منبع تنظیم شده، این نوع منبع تغذیه می تواند براساس تغییر ولتاژ ورودی یا تغییرات جریان بار، تغییر کند.

3-4# منبع تغذیه تنظیم پذیر (Adjustable Power Supply)

ولتاژ و جریان این منابع را با استفاده از کنترل های مکانیکی (پنل های ورودی یا دکمه ها) می توان تغییر داد.

4-4# منبع تغذیه ایزوله (isolated power supply)

در این نوع از منابع، انرژی خروجی به صورت الکتریکی مستقل از انرژی ورودی است.

از دیگر انواع منابع تغذیه می توان به موارد زیر اشاره کرد:

5-4# منبع تغذیه توان بالا (high voltage power supply)

این منابع ولتاژهایی در بازه صدها یا هزاران ولت را تولید می کنند،
رابط خروجی این منابع به گونه طراحی شده که در برابر ایجاد قوس الکتریکی، اتصالات اشتباه اشخاص و یا متلاشی شدن عایق بندی مقاوم باشند.

6-4# منبع تغذیه قطع نشدنی (uninterruptible power supply system)

این منابع که UPS نامیده می شوند، ورودی خود را هم زمان از دو یا چند ورودی تامین می کند که
به صورت معمول یک منبع اصلی AC و یک باتری دارند که اگر منبع اصلی به هر دلیلی قطع شود،
توان لازمه را از باتری دریافت می کند.

تفاوت در این مدل بر مبنای زمان تغییر ورودی ها است که گاهی کند و یا گاهی اوقات به سرعت بالایی هستند.

معمولا از این منبع تغذیه در بیمارستان ها، آسانسورها و یا مراکز مهم که قطع برق باعث ایجاد خسارت های جبران ناپذیر می شود، استفاده می شود.

این را هم ببینید
UPS چیست؟

5# کاربرد منابع تغذیه

انواع منبع تغذیه یکی از مهمترین المان های هر دستگاه الکتریکی هستند که
کاربردهای گسترده ای دارند.

از جمله کاربردهای اصلی آن ها می توان به موارد زیر اشاره کرد:

1-5# کامپیوترها

منبع تغذیه کامپیوتر

منبع تغذیه کامپیوترهای مدرن، از نوع مد سوئیچ است که ولتاژ AC منبع اصلی را به رنج های متنوعی از ولتاژ DC تبدیل می کند.

2-5# وسایل برقی

بخش اصلی تمام وسایل برقی، منبع تغذیه است که ولتاژ موردنیاز وسیله را از طریق منبع اصلی برق شهری تامین می کند.

3-5# جوشکاری

جوش برق

یکی از انواع روش های جوش که به جوش برق یا جوشکاری قوسی معروف است از انرژی برق برای ذوب فلز و اتصال آن استفاده می کند که
توسط منبع تغذیه جوشکاری کار می کند و می تواند DC یا AC باشد.

این را هم ببینید
دستگاه‌های مورد استفاده در جوشکاری

این منبع نیاز به جریان بالا در رنج 100 تا 350 آمپر دارد.

4-5# هواپیما

هر دو مدل سیستم هواپیمای تجاری و نظامی نیازمند منبع تغذیه DC به DC یا AC به DC دارند که
به وسیله آن انرژی را به ولتاژ های قابل استفاده تبدیل کند.

این منابع ممکن است فرکانسی تا 400 هرتز داشته باشند.

5-5# اتوماسیون

حمل و نقل، خطوط تولید، reader های بارکد، دوربین ها، موتورها، پمپ ها و … همگی نیازمند منبع تغذیه هستند.

دانلود pdf مقاله

درباره نویسنده : حانیه برمایون

حانیه برمایون
کارشناسی برق الکترونیک از دانشگاه علم و صنعت، علاقه مند به کار تولید محتوا هستم و همراه سایر اعضای تیم نماتک، برای رشد و پیشرفت صنعت و رسیدن شما به علاقه مندی هایتان، تلاش می کنم.

نظرتون درباره این مقاله چیه؟
ما رو راهنمایی کنید تا اون رو کامل تر کنیم و نواقصش رو رفع کنیم.
توی بخش دیدگاه ها منتظر پیشنهادهای فوق العاده شما هستیم.

۲۶ دیدگاه

  1. Avatar
    علی ۱۴۰۰/۰۴/۱۰ در ۱۹:۳۱ - پاسخ

    سلام و عرض خداقوت ببخشید منبع تغذیه در حالت وجود خطا چگونه باعث قطع جریان میشود؟

    • مبینا شیرین
      مبینا شیرین ۱۴۰۰/۰۴/۱۲ در ۱۱:۱۳ - پاسخ

      سلام خدمت شما دوست عزیز.
      روز بخیر.
      لطفا سوالات تخصصی خودتان را در قسمت فروم سایت به ادرس لینک زیر مطرح بفرمایید تا عزیزان راهنمایی کنند
      https://katibeha.com/

    • Avatar
      جلیل ۱۴۰۳/۰۵/۲۶ در ۱۳:۱۵ - پاسخ

      سلام. لطفاً در مورد جایگزینی آی سی هایpwm مثل Top209p که کمیاب هستند با نوع دیگر آی سی هادر منبع تغذیه سوئیچینگ بردهای لباسشویی توضیح بدید. ممنون

      • حانیه برمایون
        حانیه برمایون ۱۴۰۳/۰۵/۲۷ در ۱۰:۱۱ - پاسخ

        سلام همراه گرامی
        از همراهی شما با سایت نماتک متشکریم.
        با عرض پوزش ما یک مجموعه آموزشی هستیم و در زمینه های فنی ارائه خدمات و مشاوره و دانش مرتبط برای پاسخگویی به سوالات تخصصی عزیزان رو در بخش کامنت های سایت نداریم.
        تنها راه پیشنهادی ما این هست که از فضای فروم نماتک برای دریافت راهنمایی استفاده بفرمایید تا عزیزانی که در این زمینه دانش و شناخت کافی دارند، پاسخگوی سوالات شما باشند.
        آدرس فروم نماتک: https://katibeha.com/
        موفق باشید.

  2. Avatar
    احسان ۱۴۰۰/۰۱/۱۵ در ۰۲:۵۲ - پاسخ

    سلام
    ممنون میشم درباره مبدل ولتاژ پایین به بالا ( ) توضیحاتی بدید که این فرایند چگونه صورت میگیره
    و ایا میتونیم خودمون این مبدل رو درست کنیم ، چون مبدلهایی که تو بازار دیدم همشون حالت پلمب هستند و انگاری با یه چی شبیه رزین روش ریختن که نشه فهمید چیه

    • حانیه برمایون
      حانیه برمایون ۱۴۰۰/۰۱/۱۵ در ۰۹:۴۰ - پاسخ

      سلام مهندس
      ممنون میشم لطف بفرمایید برای مطرح کردن پرسش های تخصصی به بخش پرسش و پاسخ سایت مراجعه بفرمایید.
      موید باشید
      katibeha.com

  3. Avatar
    نیما ۱۳۹۹/۰۵/۲۸ در ۰۳:۰۰ - پاسخ

    با سلام و عرض ادب.
    اگر بتونین تعمیرات وسایل خونه که زیاد تخصصی نیستن وساده میشه با عوض کردن یکی دوتا قطعه درستش کرد بزارین خوبه و مدارهایی که ساده هستن هم بزارین مثل این که که شیر آب رو چشمی کنیم یا با یک باطری قلمی و دوتا سنجاق و یک میکرفن کوچک مثل میکرفن هنسفری می شه باهاش تست بوق مولتی مترو درست کرد .یا تعمیرات لامپها از این قبیل کارها که برای هرکسی پیش میاد. البته این یه نظره و بنده قصد فوضولی ندارم فقط طبق فرمایشات شما نظرمو گفتم. مرسی ازسایت خوبتون همین که رایگان در اختیار مردم می زارین خودش یه لطفه

    • حانیه برمایون
      حانیه برمایون ۱۳۹۹/۰۵/۲۹ در ۱۰:۳۸ - پاسخ

      سلام
      ممنون از شما و لطفتون نسبت به آموزش های مجموعه ما.
      متشکرم که با نظراتتون برای بهتر شدن ما رو راهنمایی می کنید.
      موارد و پیشنهاد هایی که فرمودید رو حتما مورد بررسی قرار خواهیم داد.
      موفق باشید

  4. Avatar
    زهره ۱۳۹۹/۰۴/۲۳ در ۱۷:۰۶ - پاسخ

    سلام من یک پروژه دارم درباره منابع تغذیه و کابردشون ممنون میشم کمکم کنید

    • حانیه برمایون
      حانیه برمایون ۱۳۹۹/۰۴/۲۳ در ۱۷:۰۷ - پاسخ

      سلام
      چه کمکی از دست ما بر میاد عزیز؟

      • Avatar
        زهره ۱۳۹۹/۰۴/۲۴ در ۱۸:۳۳ - پاسخ

        یک مقاله میخام درباره منابع تغدبه کامل باشه ۱۵ صفحه باشه حداقل راجب منابع تغدیه و منابعac و dcو اسیلسکوپ

        • حانیه برمایون
          حانیه برمایون ۱۳۹۹/۰۴/۲۵ در ۱۰:۳۰ - پاسخ

          می تونید در رابطه با منبع تغذیه از همین مقاله استفاده کنید و در رابطه با هر کدوم از مواردی که گفته شده جدا گانه توی نت سرچ کنید.
          در رابطه با اسیلوسکوپ هم یک مقاله داریم که داخل بخش اموزش انلاین الکترونیک می تونید ازش استفاده کنید.
          در حال حاضر دارای ما همین مواردی هست که عرض کردم خدمتتون
          انشالله بتونیم در اینده کمک های بیشتری به شما دوست عزیز ارائه کنیم
          موفق باشید

      • Avatar
        احسان ۱۳۹۹/۰۷/۱۰ در ۱۳:۵۷ - پاسخ

        سلام با عرض خسته نباشید سوالی که بنده دارم اینه که من دارم یه یخچال با ترمو الکتریک درست میکنم که خیلی تخصصی دارم درستش میکنم نه مثل این کاردستی هایی که تو یوتیوب یا آپارات مببینیم سوالی که دارم اینه که از پاور کامپیوتر استفاده کنم یا منبع تغذیه سوئیچینگ ؟ کدوم توان واقعی تری میدن؟ من ۳۰ آمپر ۱۲ ولت لازم دارم ممنون میشم راهنماییم کنیید

        • حانیه برمایون
          حانیه برمایون ۱۳۹۹/۰۷/۱۵ در ۲۲:۵۱ - پاسخ

          سلام مهندس
          ممنون میشم سوالتون رو در فروم نماتک مطرح بفرمایید تا کارشناسان ما و سایر دوستانی که سابقه پروژه هایی مشابه داشتن راهنمایی تون بفرمایند.
          katibeha.com

        • Avatar
          alireza ۱۳۹۹/۰۹/۰۲ در ۱۰:۴۲ - پاسخ

          سلام منبع تغذیه سوئیچینگ بهتره هم به صرفه تر هست هم عمر بیشتری داره

  5. Avatar
    آسیه ۱۳۹۹/۰۳/۰۴ در ۱۴:۳۸ - پاسخ

    سلام ممنون از سایت خوب شما،من به کار طراحی منبع تغذیه ولتاژ بالا علاقه دارم ،میخام بدونم چه کاربردی داره و بازار فروشش کجاست دقیقا؟و چطور میشه اطلاعات خوبی درباره طراحیش کسب کرد؟؟ممنون میشم راهنماییم کنید

    • حانیه برمایون
      حانیه برمایون ۱۳۹۹/۰۳/۰۶ در ۱۲:۵۶ - پاسخ

      سلام دوست عزیز
      سپاسگزارم.
      سوالات تخصصی خودتون رو در فروم نماتک ارسال کنید.
      katibeha.com

  6. Avatar
    دنیای صنعت برق ۱۳۹۸/۱۱/۲۰ در ۱۷:۲۵ - پاسخ

    سلام ممنونم از مطالب بسیار خوب و کاربردی شما
    لطفا در صورت امکان در مورد آزمون های الکتریکی سیم و کابل مطلب بگذارید.

    • حانیه برمایون
      حانیه برمایون ۱۳۹۸/۱۱/۲۱ در ۱۰:۱۲ - پاسخ

      سلام
      ممنون از لطف شما و پیشنهاد خوبتون
      حتما این موارد رو هم در مقاله ها اضافه خواهیم کرد.
      موفق باشید.

      • Avatar
        محمدآهوصحرایی ۱۳۹۹/۰۲/۱۵ در ۰۲:۴۷ - پاسخ

        باسپاس واحترام.بنده سپساس گزار هستم که معلوماتتون رابه رایگان دراختیار علاقه مندان قرارمیدهید

        • حانیه برمایون
          حانیه برمایون ۱۳۹۹/۰۲/۱۵ در ۱۶:۲۷ - پاسخ

          سلام
          ممنون از محبت و انرژی خوبتون.
          ما اینجا هستیم تا در یادگیری علوم مختلف همراه شما باشیم

  7. Avatar
    ن ۱۳۹۸/۱۱/۱۹ در ۰۰:۰۳ - پاسخ

    عالی دست مریزاد

    • حانیه برمایون
      حانیه برمایون ۱۳۹۸/۱۱/۱۹ در ۱۰:۵۴ - پاسخ

      سلام
      ممنون از لطف تون
      موفق باشید

  8. Avatar
    حمیدالله.رحیمی ۱۳۹۷/۱۲/۲۰ در ۰۶:۰۶ - پاسخ

    سلام.
    من ترانزیستور را کار بورد عمده شه نمیفهمم .این درست است که یا به جای سویچ استفاده میشه یا برای تقویت جریان وولتاج خو من نمیفهمم که چطور بدون کدام سیم پیچ ترانزیستور به تنهایی خود ولت را بالا میبره.وگر لطف کردن معلومات بدین برم تشکر.

  9. Avatar
    زهرا روح آبادی ۱۳۹۷/۰۸/۰۸ در ۲۱:۳۷ - پاسخ

    ممنون از شما
    اگه میشه انواع مقاومتها رو هم توی سایتتون بذارید من خیلی نیاز دارم انواع smd و dip
    سپاس بابت مطالب مفیدتون

ارسال دیدگاه