بوم کسب و کار ناب چیست؟ (۳ تفاوت آن با بوم مدل کسب و کار)

اگر شما هم جزو آن دسته از افرادی هستید که علاقه‌مند به راه اندازی یک استارتاپ یا یک محصول جدید هستید، احتمالا با مفهوم بوم کسب و کار آشنا هستید.

بوم کسب و کار یک ابزار استراتژیک است که به شما کمک می کند تا مدل کسب و کار خود را به‌صورت گرافیکی و ساده بر روی یک صفحه نشان دهید.

می‌خواهید یک کسب و کار جدید راه‌اندازی کنید؟

آیا دنبال یک روش ساده و علمی برای طراحی و توسعه محصول یا خدمت خود هستید؟

آیا می‌خواهید با حداقل هزینه، زمان و منابع، به بازار بروید و از مشتریان واقعی خود یاد بگیرید؟

در ادامه درباره‌ اجزا، مزایا، معایب و تفاوت هر یک از این روش‌ها صحبت خواهیم کرد.

پس با ما همراه باشید.

1# بوم کسب و کار ناب چیست؟

بوم کسب و کار ناب یا Lean Canvas یک روش برای توسعه و راه‌اندازی یک کسب و کار جدید است.

این روش به شما کمک می کند تا با حداقل هزینه، زمان و منابع، یک محصول یا خدمت را به بازار عرضه کنید.

2# اجزای بوم کسب و کار ناب

بوم کسب و کار ناب شامل 9 بخش یا اجزای اصلی است که هریک از آن‌ها یک جنبه از مدل تجاری را تشکیل می‌دهند.

1. مشتریان: شما باید نشان دهید که چه گروه‌های خاصی از مشتریان را در نظر دارید و سه مشکل عمده‌ای را که مشتریان شما دارند، شناسایی کرده و بنویسید.
2. ارزش پیشنهادی: نشان دهید که چگونه محصول یا خدمات شما مشکلات مشتریان را حل می کند و چه فواید منحصر به فردی برای آن‌ها دارد.
3. راه‌های ارتباطی: در این قسمت، شما باید روش‌های ارتباط با مشتریان خود را بیان کنید.
4. کانال‌های توزیع: در این بخش، باید روش‌های انتقال خدمات یا کالا به مشتریان را مشخص کنید.
5. جریان درآمدی: در این قسمت، باید منابع درآمد خود را مشخص کنید و تفاوت بین درآمد یکباره و دوره‌ای خود را تعیین کنید.
6. منابع کلیدی: شامل تمام دارایی‌های مالی و غیرمالی و ورودی‌های اولیه برای ایجاد ارزش پیشنهادی که ارائه شده است.
7. فعالیت‌های کلیدی: در اینجا شاخص‌های اصلی را که نشان‌دهنده موفقیت یا شکست شما هستند، تعریف کنید و
   باید از شاخص‌های قابل اندازه‌گیری و معنادار استفاده کنید.
8. شرکای کلیدی: تمام افراد و سازمان‌هایی که قرار است در دستیابی به ارزش پیشنهادی با شما شراکت داشته باشند.
9. ساختار هزینه‌ها: در این بخش، باید هزینه‌های اصلی خود را برای اجرای مدل کسب و کار خود شناسایی و لیست کنید.

این 9 بخش را می‌توان در دو دسته عمده تقسیم کرد:

• دسته سمت راست (مشتریان)
• دسته سمت چپ (کسب و کار)

دسته سمت راست شامل بخش‌های مربوط به بازار، مشتریان و ارزش پیشنهادی است.

دسته سمت چپ شامل بخش‌های مربوط به زیرساخت، منابع، فعالیت‌ها و هزینه‌های کسب و کار است.

3# چگونه بوم کسب و کار ناب را ایجاد و بهینه‌سازی کنیم؟

• استفاده از قالب بوم کسب و کار ناب: در این مرحله، شما باید قالب بوم کسب و کار ناب را دانلود یا چاپ کنید و با استفاده از مداد، خودکار یا هر ابزار دیگری، اجزای مختلف مدل تجاری خود را در آن پر کنید.
• انجام آزمایش‌های فرضیه‌ای: شما باید فرضیه‌های خود را در مورد هریک از اجزای بوم کسب و کار ناب تعریف و آزمایش کنید.
  فرضیه‌ها عبارت‌اند از گزاره‌های قابل سنجش در مورد بازار، مشتریان، ارزش پیشنهادی، رقابت و… .
• دریافت بازخورد مشتریان: بازخورد مشتریان خود را در مورد محصول یا خدمات خود جمع‌آوری و تحلیل کنید.
• اعمال تغییرات لازم براساس یادگیری‌های تأیید شده: براساس یادگیری‌های تأیید شده از آزمایش‌ها و بازخوردها، تغییرات لازم را در بوم کسب و کار ناب خود اعمال کنید.
  تغییرات ممکن است شامل اضافه، حذف، تغییر یا بهبود هریک از اجزای بوم کسب و کار ناب باشد.

4# مزایا و معایب بوم کسب و کار ناب

بوم کسب و کار ناب، مانند هر روش و فرآیند کاربردی دیگری، دارای مزایا و معایب خاص خود است.

برخی از این مزایا و معایب عبارت‌اند از:

مزایا

• کاهش ریسک شکست: می‌توانید سریع‌تر بفهمید که آیا ایده‌ شما قابل پذیرش است یا خیر و در صورت عدم پذیرش، زودتر به سراغ ایده‌های دیگر بروید.
  این کار باعث می شود، منابع خود را به‌صورت بیهوده هدر ندهید.
• افزایش سرعت ورود به بازار: محصول قابل قبول خود را به سرعت به بازار عرضه می کنید و با دریافت بازخورد مشتریان، آن را بهبود می‌بخشید.
• تقویت نوآوری: شما به دنبال حل چالش‌های جدید هستید و با آزمودن فرضیات خلاقانه خود، راه‌حل‌های جدید را پیدا می‌کنید.

معایب

• عدم قطعیت: شما همواره در شرایط عدم قطعیت هستید و نمی‌توانید پیش‌بینی دقیقی از آینده داشته باشید.
  باید پذیرفته باشید که هر لحظه ممکن است نتایج غیرمنتظره‌ای رخ دهد و باید سرعت تغییر را تحمل کنید.
• عدم جامعیت: نمی‌توانید تمام جزئیات و پیچیدگی‌ های محصول یا مدل کسب و کار خود را در یک صفحه جای دهید.
  شما باید تنها به نکات اساسی توجه داشته باشید و بقیه جزئیات را در سطح‌‌های دیگری تعریف کنید.
• نیاز به تحمل سرعت تغییر: در استفاده از این روش ضروری است که به سرعت به تغییرات بازار، مشتریان یا فناوری‌ها واکنش نشان دهید.
  باید انعطاف‌پذیر باشید و از تعلق به ایده‌های خود جلوگیری کنید.
  همچنین باید همیشه آماده باشید که به نظرات خود شک کنید و در صورت لزوم، آن‌ها را تغییر دهید.

5# بوم مدل کسب و کار چیست؟

بوم مدل کسب و کار یک ابزار برای طراحی و تحلیل مدل کسب و کار یک شرکت است.

این ابزار به شما کمک می کند تا با استفاده از 9 بخش، مفاهیم اساسی مدل کسب و کار خود را به‌صورت ساده و روشن بیان کنید.

6# مزایا و معایب بوم مدل کسب و کار

بوم مدل کسب و کار دارای مزایا و معایب خاص خود است.

مزایا

• افزایش شفافیت: این کار باعث می شود شما بهتر بتوانید مدل کسب و کار خود را با دیگران به اشتراک بگذارید و از آن‌ها بازخورد دریافت کنید.
• افزایش خلاقیت: با استفاده از بوم مدل کسب و کار، شما می توانید مدل کسب و کار خود را به‌صورت تجربی طراحی کنید و با استفاده از روش‌های مختلف، آن را آزمایش کنید و بهبود بخشید.
  این کار باعث می شود شما بتوانید راه‌حل‌های جدید و نوآورانه را پیدا کنید و از تکراری بودن جلوگیری کنید.
• افزایش تطابق: مدل کسب و کار خود را با نیازهای گروه‌های مشتری خود هماهنگ کنید و ارزش بالاتری نسبت به آن نیازها ارائه دهید.
  این کار باعث می شود شما بتوانید رضایت و وفاداری گروه‌‌های مشتری خود را افزایش دهید و سودآوری خود را بالا ببرید.

معایب

• عدم جامعیت: تمام جزئیات و پیچیدگی‌ های مدل کسب و کار خود را نمی توانید بررسی کنید.
• عدم پایداری: همواره در حال تغییر و بهبود مدل کسب و کار خود هستید.
  شما باید پذیرفته باشید که مدل کسب و کار هرگز نهایی نخواهد شد و همواره قابل تجدید نظر است.
• عدم انطباق: ممکن است به اشتباه فکر کنید که مدل کسب و کار شما با واقعیت همخوانی دارد.
  باید توجه داشته باشید که بوم مدل کسب و کار تنها یک ابزار برای نمایش فرضیات شما است و نه حقیقت.

7# تفاوت بوم کسب و کار ناب با بوم مدل کسب و کار

بوم کسب و کار ناب و بوم مدل کسب و کار دو ابزار متفاوت برای طراحی و توسعه یک کسب و کار جدید هستند.

این دو ابزار در سه جنبه رویکرد، فرآیند و خروجی با هم تفاوت دارند.

1-7# تفاوت در رویکرد

• بوم کسب و کار ناب یک رویکرد تجربی است که به شما کمک می کند تا با حداقل هزینه، زمان و منابع، یک محصول یا خدمت را به بازار عرضه کنید.
  این رویکرد بر پایه آزمایش‌گرایی، یادگیری تأیید شده و تغییر سریع است.
• بوم مدل کسب و کار یک رویکرد تحلیلی است که به شما کمک می کند تا با استفاده از 9 بخش، مفاهیم اساسی مدل کسب و کار خود را به‌صورت ساده و روشن بیان کنید.
  این رویکرد بر پایه شفافیت، خلاقیت و تطابق است.

2-7# تفاوت در فرآیند

• بوم کسب و کار ناب یک فرآیند چابک (Agile) است که به شما این امکان را می دهد تا سریع‌تر به بازار بروید، بازخوردهای مشتریان را دریافت کنید و در صورت لزوم، تغییرات لازم را در محصول یا مدل کسب و کار خود اعمال کنید.
• بوم مدل کسب و کار یک فرآیند ثابت (Static) است.
  این فرآیند به شما این امکان را می‌دهد تا به راحتی مدل کسب و کار خود را با دیگران به اشتراک بگذارید و از آن‌ها بازخورد دریافت کنید.

3-7# تفاوت در خروجی

• بوم کسب و کار ناب دارای یک خروجی پویا است که به شما کمک می کند تا با تغییرات محیط کسب و کار، رقابت، یا فناوری همگام شوید.
• بوم مدل کسب و کار این خروجی به شما این امکان را می دهد تا با استفاده از گرافیک‌های ساده، مدل کسب و کار خود را به‌صورت زیبا و جذاب ارائه دهید.