تابلو برق جرثقیل سقفی چیست؟ (بررسی اجزای کلیدی آن)

جرثقیل‌های سقفی یکی از تجهیزات بالابری پرکاربرد در بخش‌های مختلف صنعتی هستند.

استفاده مکرر، حجم کار بالا و در نتیجه میزان شکست بالا، همگی تاثیر منفی بر ساخت و ساز دارند.

سیستم الکتریکی جرثقیل سقفی و فرآیند راه اندازی و هم‌چنین روش‌های علمی و منطقی ساخت، برای اطمینان از کیفیت سیستم بسیار مهم هستند.

نصب و راه اندازی تجهیزات الکتریکی جرثقیل سقفی و سیم‌کشی، باید به نمودار شماتیک الکتریکی، نمودار سیم کشی، نمودار کلی تجهیزات الکتریکی و استانداردهای مربوطه پایبند باشد.

یکی از تجهیزات مهم الکتریکی، تابلو برق جرثقیل سقفی است.

در این مقاله، ما توضیح خواهیم داد که تابلوهای برق چیست و چگونه پیکربندی می‌شوند.

1# تابلو برق جرثقیل سقفی چیست؟

تابلو برق یک هاب متمرکز است که برق را از منبع اصلی به مدارهای جداگانه در یک سایت هدایت و تنظیم می‌کند.

این تابلو دارای اجزای حیاتی مانند کلیدهای مدار، سوئیچ‌ها و موارد دیگر برای هدایت و محافظت از توزیع برق است.

برای اطمینان از کارکرد قابل اعتماد این سیستم‌ها، درک اصول اولیه، این‎که تابلو برق جرثقیل شامل چه چیزهایی است و چگونه برق‌کاران واجد شرایط آن را نصب و نگهداری می‌کنند، بسیار مهم است.

در داخل تابلو برق، هادی های بزرگی به نام باس بار به‌عنوان ریل‌های اصلی توزیع برق عمل می‌کنند و برق را به مدارهای شاخه‌های مختلف تامین کننده، هدایت می‌نمایند.

تابلو همچنین دارای کلید و کنتور برای کنترل و نظارت بر بارهای الکتریکی است.

اجزای اضافی دیگری مانند رگولاتورهای ولتاژ، سرکوبگرهای ولتاژ و خازن‌های تصحیح ضریب توان نیز ممکن است یکپارچه شوند.

اهداف اصلی تابلو برق، ایجاد حفاظت در برابر جریان بیش از حد، امکان جداسازی ایمن مدارها و ارائه ابزاری برای نظارت و کنترل قدرت است.

اندازه تابلوهای برق بسته به اندازه جرثقیل متفاوت است.

در تاسیسات کوچکتر، تابلوی ورودی سرویس ممکن است نصب شود.

این بدان معنی است که برق مستقیماً از یک تامین کننده برق تغذیه می‌شود و جرثقیل‌های بزرگ به سیستم پیچیده‌تری نیاز دارند و حتی ممکن است از خانه‌های کنترل جرثقیل سقفی استفاده شود.

یک تابلو برق در سازه‌های بزرگ ممکن است برق غیر‌مستقیم را از یک قطع کننده مدار بالادست دریافت کند.

نصب و نگهداری صحیح توسط برق‌کاران ماهر باعث می‌شود این تابلوهای پیچیده به‌خوبی کار کنند.

2# اجزای کلیدی تابلو برق جرثقیل سقفی

تابلو برق جرثقیل سقفی از چندین جزء تشکیل شده است که اجزای اصلی موجود در داخل تابلو برق عبارت اند از:

• محفظه: پوسته بیرونی، معمولاً از فلز یا پلاستیک ساخته شده است و از اجزای داخلی در برابر گرد و غبار، آب و سایر عوامل محیطی محافظت می‌کند.
• کلید اصلی: کلید اصلی، ارتباط منبع تغذیه اصلی و تابلو را وصل یا قطع می‌کند.
  این معمولاً یک کلید بزرگ و دستی است که ارتباط الکتریکی تابلو را از بقیه سیستم الکتریکی جرثقیل قطع یا وصل می‌کند.
• قطع‌کننده مدار: کلیدهای قطع‌کننده مدار، کلیدهای اتوماتیکی هستند که در صورت تشخیص هرگونه اختلال جریان از جمله اتصال کوتاه، جریان برق را قطع می‌کنند.
  این کلیدها در صورت بروز خطا با قطع سریع برق، از سایر مدارها و تجهیزات در برابر آسیب جدی و پرهزینه محافظت خواهند کرد.
• فیوزها: فیوزها وسایل محافظی می‌باشند که حاوی سیم فلزی هستند که در معرض جریان بیش از حد ذوب می شوند.
  آن‌ها طوری طراحی شده‌اند که جریان برق را در صورت اضافه بار قطع کنند و درنتیجه از مدارها و تجهیزات در برابر آسیب محافظت شود.
• شینه‌ها: شینه‌ها، میله‌ها یا نوارهای فلزی هستند که به‌عنوان هادی برای توزیع برق در داخل تابلو عمل می‌کنند.
  آن‌ها برای فراهم کردن مسیری با مقاومت کم برای عبور جریان الکتریسیته بین اجزا استفاده می‌شوند.
• کنتور: کنتورها ولتاژ، جریان و توان مصرفی سیستم الکتریکی جرثقیل سقفی را اندازه‌گیری می‌کنند.
  آن‌ها اطلاعات ارزشمندی در مورد عملکرد و کارایی سیستم در اختیار اپراتورها قرار می‌دهند.
• نشانگرها و کنترل‌ها: تابلو برق جرثقیل سقفی ممکن است دارای نشانگرهایی مانند چراغ‌ها یا آلارم‌ها باشد تا به اپراتورها در مورد شرایط غیرعادی هشدار دهند.
  هم‌چنین این تابلو ممکن است شامل کنترل‌هایی برای کنترل دستی مدارها و تجهیزات، مانند کلیدها یا دکمه ها باشند.

این‌ها فقط حالت کلی قطعات یک تابلو برق می‌باشد و تعداد قطعات و اندازه هرکدام بسته به نوع و اندازه جرثقیل، توان الکتریکی و توان خروجی حمل بار جرثقیل می‌تواند متفاوت باشد.

1-2# تکنولوژی های سیستم جرثقیل برقی

هر جزء در جعبه کنترل به‌دلیل توانایی خود برای عملکرد در شرایط خاص – از دماهای شدید گرفته تا خطر خوردگی – انتخاب می‌شود.

امروزه با پیشرفت تکنولوژی و استفاده آن در سیستم‌های جرثقیل سقفی، تابلو برق‌های این سیستم‌ها نیز پیشرفت کرده و به امکانات گسترده‌تری مجهز شده‌اند.

از این تکنولوژی‌ها می‌توان موارد زیر را یاد کرد:

• کنترل‌کننده‌های منطقی قابل برنامه‌ریزی (PLC): PLC‌ها سیستم‌های کنترلی مبتنی بر رایانه هستند که می‌توانند برای خودکارسازی فرآیندهای درون یک سیستم الکتریکی برنامه‌ریزی شوند.
  براساس منطق از پیش برنامه‌ریزی شده می‌توان از آن‌ها برای کنترل عملکرد دستگاه‌ها و تجهیزات مختلف متصل به تابلو برق جرثقیل سقفی مانند موتورها، سوئیچ‌ها و غیره استفاده کرد.
• کنتورهای دیجیتال: کنتورهای دیجیتال اندازه‌گیری ولتاژ، جریان و توان مصرفی دقیق‌تری را نسبت به کنتورهای آنالوگ ارائه می‌دهند.
  آن‌ها می‌توانند داده‌های زمان واقعی را در مورد عملکرد سیستم الکتریکی جرثقیل سقفی ارائه دهند و به اپراتورهای جرثقیل سقفی این امکان را بدهند تا به‌طور مؤثرتری مصرف انرژی را نظارت و مدیریت کنند.
• نظارت از راه دور: برخی از تابلوهای پیشرفته مجهز به قابلیت‌های نظارت از راه دور هستند که به اپراتورها اجازه می‌دهد تا وضعیت و عملکرد سیستم الکتریکی جرثقیل را از یک مکان دور نظارت کنند.
  این می‌تواند به‌ویژه برای تاسیسات صعب العبور یا تاسیسات گسترده‌ای که نظارت منظم در محل ممکن است عملی نباشد، مفید باشد.
• سیستم‌های مدیریت انرژی: تابلوهای برق مجهز به سیستم‌های مدیریت انرژی می‌توانند با نظارت و کنترل مصرف انرژی براساس تقاضا و سایر عوامل، به بهینه سازی مصرف انرژی در یک مرکز کمک کنند. این سیستم‌ها می‌توانند به کاهش هزینه‌های انرژی و بهبود کارایی کلی کمک کنند.
• ویژگی‌های ایمنی: تابلوهای برق پیشرفته ممکن است ویژگی‌های ایمنی اضافی مانند سیستم‌های تشخیص خطای قوس الکتریکی و حفاظت از خطای زمین را برای افزایش ایمنی سیستم الکتریکی جرثقیل و محافظت در برابر خطرات الکتریکی داشته باشند.

3# انواع تابلو برق جرثقیل سقفی

تابلو برق‌های جرثقیل سقفی براساس معیارهای مختلفی هم‌چون ساختار، توان برق مصرفی و توان باربری جرثقیل و… در انواع متفاوتی دسته بندی می‌شوند.

از نظر ساختار و عملکرد این تابلوها به نوع کنتاکتوری، درایو یا اینورتر و نوع Plc برای سیستم‌های مدرن دسته‌بندی می‌شوند.

هم‌چنین تابلو برق جرثقیل سقفی را می‌توان براساس نوع برق مصرفی به تک فاز یا سه فاز تقسیم کرد.

قطعا این میزان مصرف به ترابری جرثقیل‌های مختلف و در نتیجه انرژی برق مورد مصرف آن‌ها ارتباط دارد.

4# اهمیت تابلو برق جرثقیل سقفی

تابلو برق جرثقیل سقفی نقش مهمی را در تضمین عملکرد ایمن و کارآمد سیستم‌ الکتریکی جرثقیل دارد.

آن‌ها وسیله‌ای برای توزیع نیرو، حفاظت از مدارها و تجهیزات و نظارت بر عملکرد سیستم فراهم می‌کنند.

سیستم‌های الکتریکی بدون تابلو برق مستعد اضافه بار، اتصال کوتاه و سایر شرایط بالقوه خطرناک هستند.

تابلوهای برق هم‌چنین جداسازی مدارهای معیوب را تسهیل می‌کنند و امکان تعمیرات هدفمند و به حداقل رساندن خرابی را فراهم می‌سازند.

نقش آن‌ها در توزیع کارآمد نیرو به بهینه‌سازی مصرف انرژی و کاهش هزینه‌های عملیاتی کمک می‌نماید.

علاوه بر این، تابلوهای برق یک نقطه کنترل متمرکز را ارائه می‌دهند که مدیریت و نظارت بر سیستم‌های پیچیده الکتریکی جرثقیل‌های بزرگ را ساده می‌کند.

5# انتخاب تابلو برق جرثقیل سقفی

انتخاب تابلو برق جرثقیل سقفی صحیح یک تصمیم مهم است که بر کارایی و ایمنی سیستم‌های الکتریکی شما تأثیر می‌گذارد.

در ادامه عواملی که باید در نظر گرفته شوند، آمده است:

• شرایط محیطی:  محیطی که تابلو برق در آن نصب خواهد شد را ارزیابی کنید.
  آیا در معرض رطوبت، گرد و غبار یا مواد خورنده است؟ پس زمینه‌های مختلف به اقدامات حفاظتی متفاوتی نیاز دارند.
• اندازه و ظرفیت: اندازه جعبه کنترل مورد نیاز را تعیین کنید.
  باید به اندازه‌ای بزرگ باشد که همه اجزا را بدون گرفتگی در خود جای دهد و امکان جریان هوا و افزودن یا نگهداری در آینده را فراهم کند.
• کنترل‌ها و ویژگی‌های مورد نیاز: پیچیدگی سیستم خود را در نظر بگیرید.
  آیا به کلیدهای روشن و خاموش ساده نیاز دارید یا کنترل‌های پیشرفته‌ای مانند تایمر، کنترل‌ کننده‌های منطقی قابل برنامه‌ریزی (PLC) یا نظارت از راه دور ضروری هستند؟
• مواد: مواد جعبه کنترل باید با محیط آن هماهنگ باشد.
  به‌عنوان مثال، فولاد ضد زنگ می‌تواند در برابر خوردگی مقاومت کند، در حالی که پلی کربنات ممکن است به‌دلیل خواص غیر‌رسانایی آن انتخاب شود.

6# نصب و نگهداری تابلو برق جرثقیل سقفی

نصب صحیح و نگهداری منظم برای اطمینان از عملکرد مطمئن و ایمن تابلوهای برق، به ویژه در محیط‌های صنعتی که در معرض بارهای زیاد و محیط‌های خشن قرار دارند، ضروری است.

پیروی از دستورالعمل‌های سازنده و استانداردهای صنعت برای نصب، بازرسی و نگهداری تابلوهای برق جرثقیل، برای اطمینان از رعایت مقررات ایمنی و جلوگیری از خرابی پرهزینه ناشی از خرابی تجهیزات امری مهم می‌باشد.

بازرسی‌های منظم و نگهداری پیشگیرانه برای شناسایی و رسیدگی به مسائل بالقوه قبل از تشدید آن‌ها، ضروری است و شامل بررسی اتصالات شل، بازرسی عایق و آزمایش دستگاه‌های محافظ می‌باشد.

علاوه بر این، آموزش پرسنل در مورد روش‌های عملیاتی مناسب و پروتکل‌های ایمنی می‌تواند در به حداقل رساندن خطرات و اطمینان از عملکرد کارآمد تابلو برق جرثقیل سقفی کمک کند.

تابلو برق جزء ضروری در سیستم الکتریکی جرثقیل سقفی می‌باشد که کنترلی دقیق برای توزیع نیرو، حفاظت از مدارها و تجهیزات و تضمین عملکرد ایمن و کارآمد سیستم فراهم می‌کند.

واضح است که این تابلوها چیزی بیش از یک محفظه هستند و به‌عنوان مراکز عصبی سیستم الکتریکی جرثقیل سقفی می‌باشند.

درک عملکردها و اجزای تابلو برق جرثقیل سقفی برای حفظ یک سیستم الکتریکی قابل اعتماد و ایمن بسیار مهم است.

باتوجه به عملیات سخت و پیچیده حمل بار با جرثقیل، لزوم نظارت تیم کارشناس بر روی سیستم الکتریکی و تابلو برق امری ضروری می‌باشد.