آشنایی با انواع تجهیزات حفاظت فردی (PPE)

استفاده از تجهیزات حفاظت فردی یکی از راهکارهای تاثیرگذار در حذف یا کاهش پیامدهای یک حادثه می باشد.

عدم استفاده از این تجهیزات مصادف با از دست دادن جان و یا سلامتی نیروی انسانی است که جبران ناپذیر است.

در این مقاله آموزشی شما خواهید آموخت انواع PPE کدامند و هر یک از تجهیزات در مواجهه با کدام خطر یا عامل زیان آور مناسب می باشند.

1# تجهیزات حفاظت فردی (PPE Personal Protective Equipment)

تجهیزات حفاظت فردی، وسایلی هستند که کارکنان جهت حفاظت از جان خود متناسب با نوع کار و شرایط کاری باید از آن ها استفاده نمایند.

حوادث شغلی بسیاری با توجه به نوع کار و شرایط افراد در کار ممکن است رخ دهد که
استفاده از تجهیزات حفاظت فردی می تواند تا درصد چشمگیری این زیان ها را کاهش دهد.

فاکتورهایی که در انتخاب وسایل حفاظت فردی تاثیرگذارند، به شرح زیر می باشند:

• پذیرش کارگران جهت استفاده از لوازم حفاظت فردی
• تطابق با استاندارد
• انطباق با قابلیت و حساسیت فردی
• تناسب با عوامل زیان اور محیط کار
• تناسب با فصل و فرهنگ جامعه
• سهولت استفاده از آن ها
• عدم ایجاد اثرات جانبی و چند منظوره بودن
• مدت زمان استفاده و قابلیت دسترسی
• نگهداری و تاریخ انقضاء و قیمت مناسب
• نظر کارگر و جنس مناسب

2# انواع تجهیزات حفاظت فردی

1-2# لباس کار

لباس کار بر اساس کاربرد، شکل، جنس و نوع خطر انواع متفاوتی دارد.

الزامات مرتبط با لباس کار به شرح زیر می باشد:

1. لباس کار بایستی با توجه به خطراتی که در حین کار برای کارگر مربوطه پیشامد می نماید انتخاب شده و
   به ترتیبی باشد که از بروز خطرات تا حد ممکن جلوگیری نماید.
2. لباس کار باید مناسب با بدن کارگر استفاده کننده بوده و هیچ قسمت از آن آزاد نباشد.
   کمر آن همیشه بسته و جیب های آن کوچک بوده و حتی الامکان تعداد جیب ها کم باشد.
3. کارگرانی که با ماشین کار می کنند و یا در جوار ماشین آلات مشغول کار هستند باید
   لباس کاری  داشته باشند که هیچ قسمت از آن باز و یا پاره نباشد.
4. بستن کراوات، آویزان نمودن زنجیر، ساعت، کلید و نظایر آن ها روی لباس کار اکیداً ممنوع است.
5. در محل کاری که احتمال خطر انفجار و یا حریق می باشد،
   استفاده از یقه نورگیر (آفتاب گردان)، زه و دسته عینک که از انواع سلولوئید ساخته شده اند و
   هم چنین همراه داشتن سایر مواد قابل اشتعال برای کارگران مربوطه اکیداً ممنوع می باشد.

2-2# تجهیزات حفاظت فردی برای حفاظت از سر

برای حفاظت از سر در برابر انواع مخاطرات محیط کار از کلاه ایمنی استفاده می شود.

با توجه به این که کاربرد اصلی کلاه ایمنی مقاومت در مقابل ضربه های مکانیکی است؛
لذا باید طوری طراحی شود که قادر به تحمل این ضربه ها باشد.

هم چنین فشار ناشی از این ضربات را تا حد امکان مستهلک نماید.

در شکل زیر کلاه های ایمنی بر اساس جنس، کلاس ایمنی برق و شکل ظاهری دسته بندی می شوند.

3-2# حفاظت از گوش

یکی دیگر از تجهیزات حفاظت فردی مورد استفاده در صنایع مختلف، ابزارهای حفاظت از گوش هستند که
در مشاغلی که افراد با سروصدای بالاتر از حد مجاز مواجهه دارند،
می بایست جهت حفاظت از سیستم شنوایی و جلوگیری از افت شنوایی از گوشی های ایمنی استفاده شود.

گوشی های ایمنی دو دسته می باشند:

• ایرماف (ear muff) – روگوشی
• ایرپلاگ (ear plug) – توگوشی

گوشی ایر پلاگ نسبت به ایرماف سبکتر و ارزان تر است؛
اما با توجه به امکان ورود آلودگی های محیطی به داخل گوش فرد، میزان حساسیت و خارش گوش در افرادی که از این نوع گوشی استفاده می کنند زیاد است.

4-2# حفاظت از چشم

حفاظت از چشم یکی از بخش های مهم در حفاظت فردی است که
می بایست در برابر خطراتی همچون گرد و غبار و ذرات، گازهای خورنده، بخارات و سیالات و… انجام گیرد.

در شکل زیر محافظ های چشمی بر اساس پارامترهای عملکرد فیلتر، جنس فیلتر و شکل ظاهری دسته بندی می شوند.

در زمان تهیه محافظ های چشمی باید به نکات زیر توجه نمود:

1. طراحی آن به شکلی باشد که محافظتی متناسب با نوع خطرات موجود فراهم آورند.
2. با توجه به نوع کار، شرایط مطلوب و راحتی را در حین استفاده برای کارکنان فراهم آورند.
3. سایز و نوع آن ها به گونه ای باشد که برای دید کارگران ایجاد مشکل ننماید.
4. با دوام باشد.
5. قابلیت ضد عفونی و گند زدایی را داشته و به راحتی قابل شستشو باشد.
6. در صورت استفاده از عینک طبی، قابل استفاده بر روی این عینک ها باشد.

با توجه به کاربرد عینک های ایمنی در برابر خطرات، انواع مختلفی از آن ها در صنایع وجود دارد.

در این جا نکته ای که حائز اهمیت است تشخیص عینک های ایمنی می باشد که
این تشخیص بر اساس رنگ بندی عینک ها، شرح اعداد و علائم درج شده بر روی آن ها می باشد.

5-2# تجهیزات حفاظت فردی برای حفاظت از صورت

حفاظ های صورت، حفاظ هایی می باشند که به طور کامل سطح صورت را می پوشانند.

صورت را از گرد و غبار و پاشیدن مایعات خطرناک محافظت می نمایند.

6-2# حفاظت از سیستم تنفسی

تجهیزات حفاظت فردی برای سیستم تنفسی یا ماسک های تنفسی وسایلی هستند که
از استنشاق هوای آلوده جلوگیری می کنند.

ماسک ها این حفاظت را هم به وسیله گرفتن آلاینده ها از هوای استنشاقی و
هم به وسیله هوارسانی از طریق یک منبع هوای قابل استنشاق تامین می نمایند.

ماسک های ایمنی به طور کلی به دو دسته تجهیزات رساننده هوای اتمسفری و ماسک های تصفیه کننده هوا دسته بندی می شوند.

ماسک های ایمنی نیز همانند عینک های ایمنی بر اساس شرح علائم درج شده
بر روی آن ها و رنگ فیلترهای شیمیایی قابل تشخیص می باشند که
برای چه نوع آلاینده ای به کار برده می شوند.

7-2# حفاظت از دست

در مواقعی که کارکنان در معرض سوختگی ها، کوفتگی ها، بریدگی ها، مواد شیمیایی و… می باشند باید
متناسب با نوع خطر از دستکش های ایمنی استفاده نمایند.

راهنماهایی برای انتخاب نوع دستکش مورد نیاز در محیط کار وجود دارد که
می توان با کمک گرفتن از آن ها میزان مواجهه با مخاطرات را کاهش داد.

8-2# تجهیزات حفاظت فردی برای حفاظت از پا

عمده ترین خطر تهدید کننده پا در محیط های صنعتی، له شدن پنجه های پا می باشد.

به همین منظور در قسمت جلویی آن ها از پنجه های محافظ فولادی استفاده شده و
کفه کفش را از یک ماده قابل انعطاف مثل پلی اورتان می سازند و
قسمت پنجه کفش به تناسب شغل افراد می تواند از جنس چرم (عایق برق) یا PVC (عایق شیمیایی) نیز باشد.

3# آموزش های مرتبط با تجهیزات حفاظت فردی

کارفرما بایستی اطمینان حاصل نماید که کلیه افراد نحوه استفاده صحیح از تجهیزات حفاظت فردی را فرا گرفته اند.

به همین منظور باید به صورت دوره ای آموزش های مربوط به PPE برای کارکنان برگزار گردد که
محتوای این دوره های آموزشی به شرح زیر می باشد.

1. بیان خطرات و ریسک های موجود در محیط کار
2. بیان الزامات
3. بیان علت انتخاب نوع خاصی از PPE
4. بیان قابلیت ها و محدودیت های PPE
5. بیان نحوه استفاده و تنظیم PPE
6. تمرین استفاده از PPE
7. بیان نحوه اقدام در شرایط اضطراری
8. بیان نحوه تهیه، نگهداری و نظافت PPE