تغییرات اقلیمی چیست و چه تاثیراتی دارد؟

ما اغلب در مورد تغییرات اقلیمی ناشی از وجود انسان به عنوان واقعه‌ای که در آینده اتفاق خواهد افتاد فکر می‌کنیم؛ اما این نوع تغییرات، هم اکنون در حال رخ دادن است.

تغییرات آب و هوایی به طرق مختلف بر محیط زیست تأثیر می‌گذارد، از جمله افزایش دما، افزایش سطح آب دریاها، خشکسالی، سیل و مواردی از این قبیل.

این رویدادها بر مواردی تأثیر می‌گذارند که ما به آنها وابسته‌ایم و برای آنها ارزش قائل هستیم، مانند آب، انرژی، حمل ‌و نقل، حیات وحش، کشاورزی، اکوسیستم و سلامت انسان.

در این مقاله به بررسی تغییرات اقلیمی، علل ایجاد تغییرات اقلیمی، تأثیرات آن بر جهان و راه حل تغییرات اقلیمی خواهیم پرداخت.

1# تغییرات اقلیمی چیست؟

تغییرات اقلیمی به تغییرات طولانی مدت دما و الگوهای آب و هوایی اشاره دارد.

چنین تغییراتی به دلیل تغییر در فعالیت خورشید یا فوران‌های آتشفشانی بزرگ می‌تواند طبیعی باشد.

اما از دهه 1800، فعالیت‌های انسانی، محرک اصلی تغییرات آب و هوایی بوده است که در درجه اول به دلیل سوزاندن سوخت‌های فسیلی مانند زغال سنگ، نفت و گاز است.

سوزاندن سوخت‌های فسیلی باعث تولید گازهای گلخانه‌ای می‌شود که مانند پتویی که دور زمین پیچیده شده است، گرمای خورشید را به دام می‌اندازد و دما را افزایش می‌دهد.

گازهای گلخانه‌ای اصلی که باعث تغییرات آب و هوایی می‌شوند، عبارت اند از دی اکسید کربن و متان.

این گازها در استفاده از بنزین برای رانندگی اتومبیل یا زغال سنگ برای گرم کردن ساختمان به عنوان مثال ناشی می‌شود.

پاکسازی زمین و قطع جنگل‌ها نیز می‌تواند دی اکسید کربن را آزاد کند.

کشاورزی، نفت و گاز منابع اصلی انتشار متان هستند.

از جمله بخش‌های اصلی تولید گازهای گلخانه‌‌ای عبارت اند از:

• انرژی
• صنعت
• حمل‌ و نقل
• ساختمان‌ها
• کشاورزی
• کاربری زمین

2# علل ایجاد تغییرات اقلیمی

در این بخش به بررسی علل تغییرات اقلیمی و عوامل مؤثر بر آن در جهان خواهیم پرداخت.

1-2# تولید برق

تولید برق و گرما با سوزاندن سوخت‌های فسیلی باعث ایجاد بخش بزرگی از انتشار جهانی می‌شود.

بیشتر الکتریسیته هنوز از سوزاندن زغال سنگ، نفت یا گاز تولید می‌شود که دی اکسید کربن و اکسید نیتروژن تولید می‌کند که عبارت اند از گازهای گلخانه‌ای قدرتمندی که زمین را پوشانده و گرمای خورشید را به دام می‌اندازند.

در سطح جهان، کمی بیش از یک چهارم برق از باد، خورشید و سایر منابع تجدید پذیر تأمین می‌شود که برخلاف سوخت‌های فسیلی، گازهای گلخانه‌ای یا آلاینده‌های کمی را در هوا منتشر می‌کنند.

2-2# تولید کالا

تولید و صنعت، گازهای گلخانه‌ای را تولید می‌کنند که عمدتاً از سوزاندن سوخت‌های فسیلی برای تولید انرژی برای ساخت مواردی مانند زیر ایجاد می‌شود:

• سیمان
• آهن
• فولاد
• الکترونیک
• پلاستیک
• لباس
• و سایر کالاها

معدن و سایر فرآیندهای صنعتی نیز مانند صنعت ساخت و ساز، این نوع گازها را آزاد می‌کنند.

ماشین آلات مورد استفاده در فرآیند تولید اغلب با زغال سنگ، نفت یا گاز کار می‌کنند.

برخی از مواد، مانند پلاستیک از مواد شیمیایی حاصل از سوخت‌های فسیلی ساخته می‌شوند.

صنعت تولید، یکی از بزرگترین مشارکت کنندگان در انتشار گازهای گلخانه‌ای در سراسر جهان است.

3-2# قطع کردن درختان جنگل

قطع کردن درختان جنگل برای ایجاد مزارع یا مراتع یا به دلایل دیگر، باعث انتشار گازهای گلخانه‌ای می‌شود؛ زیرا درختان هنگام قطع شدن، کربن ذخیره شده خود را آزاد می‌کنند.

هر ساله حدود 12 میلیون هکتار از جنگل‌ها نابود می‌شود.

از آنجایی که جنگل‌ها دی اکسید کربن را جذب می‌کنند، از بین بردن آنها توانایی طبیعت برای جلوگیری از انتشار گازهای گلخانه‌ای از جو را نیز محدود می‌کند.

جنگل زدایی، همراه با کشاورزی و سایر تغییرات کاربری زمین، مسئول تقریباً یک چهارم انتشار گازهای گلخانه ای در جهان است.

4-2# حمل و نقل

بیشتر اتومبیل‌ها، کشتی‌ها و هواپیماها با سوخت‌های فسیلی کار می‌کنند.

این امر باعث می‌شود، حمل و نقل یکی از عوامل اصلی تولید گازهای گلخانه ای، به ویژه انتشار دی اکسید کربن باشد.

وسایل نقلیه جاده ای بیشترین بخش را به دلیل احتراق فرآورده‌های نفتی مانند بنزین در موتورهای احتراق داخلی به خود اختصاص می‌دهند؛ اما انتشار گازهای گلخانه‌ای از کشتی‌ها و هواپیماها همچنان در حال افزایش است.

حمل و نقل تقریباً یک چهارم از انتشار دی اکسید کربن جهانی مرتبط با انرژی را تشکیل می‌دهد.

روندها حاکی از افزایش قابل توجه مصرف انرژی برای حمل و نقل در سال‌های آینده است.

5-2# تولید غذا

تولید غذا باعث انتشار دی اکسید کربن، متان و سایر گازهای گلخانه ای به طرق مختلف می‌شود، مانند:

• جنگل زدایی و پاکسازی زمین برای کشاورزی و چرای دام
• هضم غذا توسط گاو و گوسفند
• تولید و استفاده از کود برای رشد محصولات زراعی
• استفاده از انرژی برای راه اندازی تجهیزات مزرعه یا قایق‌های ماهیگیری معمولاً با سوخت‌های فسیلی

همه این موارد باعث می‌شوند که تولید مواد غذایی یکی از عوامل اصلی تغییرات آب و هوایی باشد و انتشار گازهای گلخانه‌ای نیز از بسته بندی و توزیع مواد غذایی ناشی می‌شود.

6-2# برق رسانی ساختمان‌ها

در سطح جهان، ساختمان‌های مسکونی و تجاری بیش از نیمی از برق را مصرف می‌کنند.

همانگونه که آنها به استفاده از زغال سنگ، نفت و گاز طبیعی برای گرمایش و سرمایش ادامه می‌دهند، مقادیر قابل توجهی از گازهای گلخانه ای را منتشر می‌کنند.

تقاضای رو به رشد انرژی برای گرمایش و سرمایش با افزایش استفاده از تهویه مطبوع و همچنین افزایش مصرف برق برای روشنایی، لوازم خانگی و دستگاه‌های متصل، به افزایش انتشار دی اکسید کربن مرتبط با انرژی از ساختمان‌ها در سال‌های اخیر کمک کرده است.

7-2# مصرف بیش از حد

خانه شما و استفاده از برق، نحوه حرکت شما، آنچه می‌خورید و مقداری که دور می‌ریزید، همگی در انتشار گازهای گلخانه‌ای نقش دارند.

مصرف کالاهایی مانند پوشاک، لوازم الکترونیکی و پلاستیک نیز همین گونه است.

بخش بزرگی از انتشار گازهای گلخانه‌ای جهانی به خانوارهای خصوصی مرتبط است.

سبک زندگی ما تأثیر عمیقی بر سیاره ما دارد.

ثروتمندترین‌ها بیشترین مسئولیت را دارند؛ 1 درصد ثروتمندترین جمعیت جهان مجموعاً نسبت به 50 درصد فقیرترین افراد انتشار گازهای گلخانه‌ای بیشتری دارند.

3# تأثیر تغییرات اقلیمی بر جهان

از جمله تأثیراتی که تغییرات اقلیمی بر جهان گذاشته و در ادامه نیز خواهد گذاشت می‌توان به موارد زیر اشاره کرد.

1-3# دمای بیشتر در سطح زمین

با افزایش غلظت گازهای گلخانه‌ای، دمای سطح زمین نیز افزایش می‌یابد.

دهه گذشته یعنی سال‌های 2011-2020، گرم ترین دهه ثبت شده هستند.

از دهه 1980، هر دهه گرم‌تر از دهه قبل بوده است.

تقریباً تمام مناطق خشکی شاهد روزهای گرم و موج گرمای بیشتری هستند.

دمای بالاتر بیماری‌های مرتبط با گرما را افزایش داده و کار در فضای باز را دشوارتر می‌کند.

آتش‌ سوزی‌ها راحت‌تر شروع می‌شوند و در شرایط گرم‌تر، سریع‌تر گسترش می‌یابند.

دمای هوا در قطب شمال حداقل دو برابر سریع تر از میانگین جهانی گرم شده است.

2-3# طوفان‌های شدیدتر

طوفان‌های مخرب در بسیاری از مناطق شدیدتر و مکرر شده‌اند.

با افزایش دما، رطوبت بیشتری تبخیر می‌شود که باعث تشدید بارندگی و سیل شده و باعث ایجاد طوفان‌های مخرب بیشتری می‌شود.

فراوانی و گستردگی طوفان‌های استوایی نیز تحت تأثیر گرم شدن اقیانوس است.

طوفان‌ها از آب‌های گرم سطح اقیانوس تغذیه می‌کنند.

چنین طوفانی اغلب خانه‌ها و جوامع را تخریب می‌کند و باعث مرگ و میر و خسارات اقتصادی هنگفت می‌شود.

3-3# افزایش خشکسالی

تغییرات اقلیمی در دسترس بودن آب را تغییر می‌دهد و در مناطق بیشتری این تغییرات اقلیمی می‌تواند آب مورد نیاز را کمیاب‌ ‌کند.

گرمایش جهانی کمبود آب را در مناطقی که از قبل تحت فشار آب هستند، تشدید کرده و منجر به افزایش خطر خشکسالی‌ها بر محصولات کشاورزی می‌شود و خشکسالی‌های اکولوژیکی آسیب پذیری اکوسیستم‌ها را افزایش می‌دهد.

خشکسالی همچنین می‌تواند طوفان‌های مخرب شن و گرد و غبار را برانگیزد که می‌تواند میلیاردها تن ماسه را در سراسر قاره‌ها جابه‌جا کند.

بیابان‌ها در حال گسترش هستند و زمین برای رشد مواد غذایی را کاهش می‌دهند.

اکنون بسیاری از مردم با خطر کمبود آب کافی به صورت منظم مواجه هستند.

4-3# اقیانوس‌های در حال افزایش و گرمای زیاد

اقیانوس‌ها، بیشتر گرمای ناشی از گرم شدن کره زمین را جذب می‌کنند.

سرعت گرم شدن اقیانوس‌ها در دو دهه گذشته در تمام اعماق اقیانوس به شدت افزایش یافته است.

با گرم شدن اقیانوس، حجم آن افزایش می‌یابد؛ زیرا آب با گرم‌تر شدن منبسط می‌شود.

ذوب شدن صفحات یخ نیز باعث بالا آمدن سطح دریاها می‌شود و جوامع ساکن در ساحل‌ها و جزیره‌ها را تهدید می‌کند.

علاوه بر این، اقیانوس دی اکسید کربن را جذب کرده و آن را از جو دور می‌کند؛ اما دی اکسید کربن بیشتر اقیانوس‌ها را اسیدی‌تر می‌کند که زندگی دریایی و صخره‌های مرجانی را به خطر می‌اندازد.

5-3# از دست دادن گونه‌ها

تغییرات اقلیمی خطراتی را برای بقای گونه‌ها در خشکی و اقیانوس به همراه دارد. این خطرات با افزایش دما بیشتر خواهد شد.

به دلیل تغییرات اقلیمی تشدید شده، جهان در حال از دست دادن گونه‌هایی است که 1000 برابر بیشتر از هر زمان دیگری در تاریخ ثبت‌شده بشر است.

یک میلیون گونه در چند دهه آینده در معرض خطر انقراض قرار دارند.

آتش ‌سوزی جنگل‌ها، آب و هوای گرم و آفات و بیماری‌های مهاجم از جمله بسیاری از تهدیدات مرتبط با تغییرات آب و هوایی هستند.

برخی از گونه‌ها می‌توانند، جابه‌جا شوند و زنده بمانند؛ اما برخی دیگر قادر به این کار نیستند.

6-3# غذای ناکافی

تغییرات آب و هوا و افزایش حوادث آب و هوایی از جمله دلایل افزایش جهانی گرسنگی و تغذیه نامناسب است.

شیلات، محصولات زراعی و دام ممکن است از بین رفته یا تولید کمتری داشته باشند.

با اسیدی شدن اقیانوس‌ها، منابع دریایی که میلیاردها نفر را تغذیه می‌کنند، در خطر هستند.

تغییر در پوشش برف و یخ در بسیاری از مناطق قطب شمال باعث اختلال در تأمین مواد غذایی از گله داری، شکار و ماهیگیری شده است.

تنش گرمایی می‌تواند آب و مراتع را برای چرا کاهش داده و باعث کاهش عملکرد محصول شود و دام‌ها را نیز تا حد زیادی تحت تأثیر قرار دهد.

7-3# خطرات سلامتی بیشتر

تغییرات اقلیمی تنها بزرگترین تهدید سلامتی است که بشریت با آن مواجه است.

تأثیرات آب و هوایی از طریق موارد زیر به سلامت آسیب می‌رسانند:

• آلودگی هوا
• بیماری
• رویدادهای شدید آب و هوایی
• جابه‌جایی اجباری
• فشار بر سلامت روان
• افزایش گرسنگی
• و تغذیه نامناسب (در مکان‌هایی که مردم نمی‌توانند رشد کنند یا غذای کافی پیدا کنند.)

هر ساله عوامل محیطی، جان حدود 13 میلیون نفر را می‌گیرند.

تغییر الگوهای آب و هوا باعث گسترش بیماری‌ها می‌شود، رویدادهای شدید آب و هوایی، میزان مرگ و میر را افزایش می‌دهد و سیستم‌های مراقبت بهداشتی را با سختی مواجه می‌کند.

8-3# فقر و آوارگی

تغییرات آب و هوایی عواملی را افزایش می‌دهد که مردم را در فقر قرار داده و نگه می‌دارد.

سیل ممکن است، محله‌های فقیرنشین شهری را از بین ببرد و خانه‌ها و معیشت آنها را ویران کند.

گرما می‌تواند کار در مشاغل بیرون را دشوار کند.

کمبود آب ممکن است بر محصولات زراعی تأثیر بگذارد.

در طول دهه گذشته (2010-2019)، رویدادهای مرتبط با آب و هوا به صورت میانگین سالانه 23.1 میلیون نفر را آواره کردند و بسیاری از افراد را در معرض فقر قرار دادند.

اکثر پناهندگان از کشورهایی می‌آیند که آسیب پذیرترین و کمترین آمادگی را برای انطباق با این تأثیرات تغییرات آب و هوایی داشته اند.

4# راه حل‌های تغییرات اقلیمی

اگرچه نمی‌توانیم مستقیماً از تغییرات آب ‌و هوایی جلوگیری کنیم؛ اما می‌توانیم انتشارات و تأثیرات آن را با راه‌ حل‌هایی کاهش دهیم که انعطاف ‌پذیری جوامع را تقویت می‌کند و زندگی را نجات می‌دهد.

در این بخش اولویت‌های فعلی آورده شده است.

1-4# تقویت سیاست آب و هوا در تمام سطوح

باید برای احکام فرابخشی آب و هوا فشار ‌آوریم و با تصمیم گیرندگان برای اجرای آنها کار کنیم.

برنامه ای مبتنی بر بازار برای کاهش آلودگی کربن از نیروگاه‌ها.

2-4# ترویج اقدامات سازگاری با آب و هوا

تمرکز بر استراتژی‌هایی برای کمک به جوامع و طبیعت برای انطباق با شرایط فعلی و کاهش درد و رنج آینده.

اولویت‌ها شامل موارد زیر هستند:

• تقویت زیرساخت‌های بهداشت عمومی و حفاظت شغلی برای کارگران در خط مقدم
• توسعه برنامه‌های اقدام گرمایی
• رسیدگی به مشکلات فزاینده سیل و افزایش سطح دریا
• آماده‌ سازی بهتر شهرها و جوامع برای خشکسالی
• حمایت از اقدامات سالم در مزارع
• سیستم غذایی (کمک به آماده سازی برای افرادی که با آوارگی ناشی از بلایای ناشی از آب و هوا دست و پنجه نرم می‌کنند.)
• تضمین توزیع به موقع و عادلانه‌تر تأمین مالی (برای کسانی که در مسیر آسیب قرار دارند، مانند جوامع در معرض سیل)

3-4# افزایش سرمایه گذاری در انرژی‌های تجدیدپذیر و بهره وری انرژی

از بسیاری جهات، جهان در حال پیشروی در انتقال از سوخت‌های فسیلی است، از جمله، از طریق ایجاد دستوراتی برای بهره وری انرژی و  تولید برق پاک و کمک برای تسریع این تلاش‌ها.

همچنین می‌توان به بازنگری زیرساخت‌های قدیمی که باید شامل نصب خطوط انتقال جدید با قابلیت انتقال انرژی بادی و خورشیدی به شهرها و جوامعی باشد که به آن نیاز دارند؛ به‌ علاوه پیشرفت فناوری‌های جدیدتر مانند ذخیره‌ سازی باتری و  باد فراساحلی اشاره کرد.

4-4# خانه‌های سالم تر و سازگار با آب و هوا

در حالی که خانه‌ها و ساختمان‌ها بیش از یک چهارم کل انتشار گازهای گلخانه‌ ای جهانی را تشکیل می‌دهند، راه‌ حل‌های بی ‌شماری برای حذف این آلودگی گرمایش آب و هوا وجود دارد.

متخصصان  به دنبال ابتکاراتی هستند که کارایی انرژی را به حداکثر می‌رساند و سیستم‌های گرمایش آب و فضا را که سوخت‌های فسیلی می‌سوزانند، حذف می‌کنند، به صورتی که ساختمان‌ها کمتر به نفت، پروپان و گاز متکی باشند و در عوض از فناوری‌های پاکی مانند برق استفاده کنند.

5-4# پاکسازی بخش حمل و نقل

بخش حمل و نقل نزدیک به 13 درصد از آلودگی‌های سطح جهان را به خود اختصاص داده و یکی از منابع انتشار گازهای گلخانه‌ای با سریع ترین رشد و یک هدف کلیدی در اقدامات آب و هوایی است.

حامیان انرژی پاک، برای اطمینان از کاهش انتشار گازهای گلخانه‌ای در طول زمان و برای توسعه زیرساخت شارژ خودروهای الکتریکی، استانداردهای مبتنی بر عملکرد قوی‌تر را برای تولیدکنندگان خودرو تنظیم کرده و آنها را تحت فشار قرار می‌دهند.

6-4# کربن زدایی بخش صنعتی

بخش صنعت مسئول 40 درصد از آلودگی‌ها در سطح جهان است.

بیشتر انتشارات صنعتی ناشی از تولید مجموعه کوچکی از محصولات کربن فشرده از جمله بتن، فولاد و آلومینیوم است.

پشتیبانی از  استانداردهای تدارکات هوشمند، مانند  خرید پاک برای اطمینان از این که تولیدکنندگان به شکلی تمیزتر مزیت رقابتی دارند.

7-4# کاهش ردپا و قدرت صنعت سوخت فسیلی

با توجه به این که نیروگاه‌ها دومین منبع بزرگ انتشار کربن هستند، NRDC سال‌ها از تغییر استانداردهای EPA برای مهار این آلودگی که مدت‌ها است کنترل نشده، حمایت می‌کند.

در سال 2023، آژانس سرانجام استانداردهای جدیدی را پیشنهاد کرد که تا حدی بر اساس توصیه‌های کارشناسان، برای رسیدگی به محدودیت‌های میزان انتشار برای نیروگاه‌های زغال ‌سنگ، نیروگاه‌های جدید گاز طبیعی و برخی از نیروگاه‌های گاز موجود است.

جهان همچنان به فشار بر EPA به منظور تقویت بیشتر قوانین، برای دستیابی به کاهش انتشار بیشتر قبل از نهایی شدن آنها ادامه می‌دهد.

8-4# تسریع در تأمین مالی آب و هوا

ایجاد یک سیستم مالی مقاوم در برابر آب و هوا در کار با طیف وسیعی از ذینفعان، نقش مؤسسات مالی عمومی در تمام سطوح دولتی را تغییر داده تا به پیشرفت سرمایه گذاری در همه موارد از زیرساخت‌های شهری مقاوم در برابر آب و هوا گرفته تا دسترسی به انرژی پاک و کشاورزی پایدار کمک کند.

9-4# ساخت یک سیستم غذایی و کشاورزی پایدار

حمایت از شیوه‌های کشاورزی که شامل موارد زیر است، ضروری است:

• استفاده از مواد شیمیایی مضر را محدود می‌کند.
• منابع طبیعی را حفظ می‌کند.
• سلامت خاک را ایجاد می‌کند.
• مزارع را در شرایط آب و هوایی در حال تغییر انعطاف ‌پذیرتر می‌کند.

در واقع، خاک سالم، پایه و اساس کشاورزی است.

همچنین نقش حیاتی در تنظیم آب و هوا ایفا می‌‎کند و به کشاورزان اجازه می‌دهد تا اثرات افزایش خشکسالی و سیل را بر مزارع خود کاهش دهند.