تفاوت عوارض و مالیات و انواع عوارض

یکی از سوالاتی که در زمینه امور مالی و دارایی برای بسیاری از افراد ممکن است پیش بیاید این است که تفاوت عوارض و مالیات چیست و
هر کدام از آن ها به چه چیزی تعلق می گیرند؟

با توجه به اینکه پرداخت هر دوی این هزینه ها برای اداره کشور ضروری است خوب است که با شناخت کافی نسبت به هر دو در مسیر پرداخت قدم برداریم.

در این مقاله همراه ما باشید تا تعاریف کامل و جامعی از هرکدام مطرح کنیم تا تفاوت های آن ها را به خوبی درک کنید.

1# تفاوت عوارض و مالیات

به منظور پی بردن به تفاوت عوارض و مالیات باید در نظر داشت که
اصول حقوقی عوارض در اغلب موارد با اصول مالیات هماهنگ است؛
اما برخی تفاوت ها میان این دو مفهوم عبارت اند از:

• عوارض نرخ تناسبی دارد و نرخ تصاعدی مربوط به آن نمی شود.
  نرخ تناسبی بدون در نظر گرفتن تغییراتی که در مبنای مالیات اتفاق می افتد، همواره ثابت است؛
  در حالی که در نرخ تصاعدی، هرچه به مالیات افزوده شود، افزایش می یابد.
• عوارض بیشتر به مالیات غیرمستقیم یا مالیات بر کالا و خدمات شباهت دارد؛
  اما مالیات به درآمد، اموال، املاک و تولید کالا و خدمات تعلق می گیرد.
• میزان عوارض در مجلس به تصویب می رسد و سازمان های رسمی چون شهرداری در برابر خدماتی که به مردم ارائه می دهند، می توانند مبالغ تصویب شده را به طور مستقیم یا غیرمستقیم از مردم دریافت کنند.
  در صورت عدم پرداخت عوارض، عواقب جبران ناپذیری در انتظار افرادی است که از پرداخت آن اجتناب کرده اند؛
  اما انواع مختلفی از مالیات وجود دارند که نرخ و درصد مالیات در هرکدام متفاوت است.
• در ایران عوارض به سازمان شهرداری مربوط می شود در حالی که مالیات به دولت تعلق می گیرد.
  اصلی ترین منبع درآمد شهرداری عوارض است.
  شهرداری با عوارضی که از مردم دریافت می کند به ایجاد خیابان ها و کوچه ها می پردازد و معابر و گذرگاه ها را توسعه می دهد.
• وزارت کشور مطابق ماده 30 آیین نامه مالی شهرداری ها، در خصوص تعرفه، چگونگی وضع و وصول عوارض دستورالعملی تهیه و برای اجرایی شدن به سازمان شهرداری ابلاغ می کند.
  در حالی که در خصوص انواع مالیات دولت تعیین کننده است و نرخ مالیات را برای اخذ به سازمان امور مالیاتی ابلاغ می کند.

در ادامه به تعریف عوارض و مالیات خواهیم پرداخت.

2# مالیات چیست؟

مالیات (TAX) مبلغی است که افراد و سازمان ها متناسب با درآمد، هزینه و سطح ثروت خود به دولت پرداخت می کنند تا دولت بتواند بخشی از هزینه های خود را تأمین و اهداف خود را محقق کند.

از جمله مزایای مالیات علاوه بر مورد بالا، می توان به موارد ذیل اشاره کرد:

• تعدیل در توزیع درآمد و ثروت در جامعه
• کنترل و هدایت مخارج و هزینه ها
• کنترل حجم میزان صادرات و واردات

3# عوارض چیست؟

قانونی به نام قانون بلدیه از قدیم مختص شهرداری ها وجود داشت.

این قانون به منظور تأمین مخارج شهرداری ها وضع شده بود.

عوارض (Duty) نوعی مالیات است که سازمان ها در برابر ارائه خدمات معین از مردم دریافت می کنند.

در واقع برای جبران هزینه هایی که یک موسسه عمومی اداری یا شهرداری پرداخت کرده است از مردم دریافت می شود.

عوارض نیز چون مالیات به منظور اداره بهتر کشور دریافت می شود.

آگاه سازی مردم در خصوص مزایایی که پرداخت عوارض برای آن ها به دنبال دارد، سبب پذیرفتن آن از سوی مردم خواهد شد.

باید این دیدگاه در شهروندان ایجاد شود که درآمد حاصل از عوارض قانونی صرف هزینه های فرعی نمی شود و
شهرداری این عوارض را برای مصارف و خدمات عمومی در نظر می گیرد.

نرخ عوارض هرساله توسط مراجع ذی ربط تعیین می شود و مردم موظف به پرداخت آن هستند.

با وجود تمامی نقاط مشترکی که در مورد اهداف عوارض و مالیات وجود دارد، همچنان تفاوت هایی مشهود است.

4# انواع عوارض و تفاوت آن ها با مالیات

به منظور آن که تفاوت عوارض و مالیات را بهتر درک کنیم، بهتر است با انواع عوارض آشنا شویم.

1-4# عوارض نوسازی و عمران شهری

قانون نوسازی و عمران شهری با هدف تأمین نیازمندی های شهری، اصلاح و توسعه معابر و پارک ها، پارکینگ ها، توقفگاه ها، میدان ها و حفظ و نگهداری از آن ها در سال 1347 تصویب شد.

این عوارض از ابتدای سال یا از تاریخی که وزارت کشور مشخص می کند،
به املاک تعلق می گیرند و مالکان خانه و مغازه باید آن را پرداخت کنند.

درصورت پرداخت این عوارض در موعد مقرر، 10 درصد تخفیف خوش حسابی به پرداخت کننده تعلق می گیرد و
در صورتی که در فرصت یک ساله مقرر شده پرداخت نشود، 9 درصد جریمه دیرکرد لحاظ خواهد شد.

شهرداری از مبالغی که از طریق عوارض نوسازی به دست می آورد،
به فعالیت هایی چون درخت کاری خیابان ها و معابر، آسفالت معابر و کوچه ها، نوسازی ساختمان های فرسوده و… می پردازد.

تمامی ساختمان های موجود در شهر باید این عوارض را پرداخت کنند.

تفاوت عوارض و مالیات در حوزه عوارض نوسازی و عمران شهری را می توان این گونه بیان کرد که
افراد بابت نوسازی و عمران شهری مالیاتی پرداخت نمی کنند و تنها عوارض پرداخت می شود.

2-4# عوارض مدیریت پسماند واحدهای مسکونی و غیرمسکونی

جمع آوری، حمل و دفع پسماندهای شهری از جمله خدماتی است که
در ازای دریافت عوارض مدیریت پسماند توسط شهرداری ها انجام می گیرد.

پرداخت عوارض مدیریت پسماند تنها بر عهده مالک ساختمان نیست و
افرادی که از ساختمان استفاده می کنند نیز باید این عوارض را پرداخت کنند.

تفاوت عوارض و مالیات در حوزه مدیریت پسماند را می توان این طور بیان کرد که
افراد حقیقی و حقوقی در قبال مدیریت پسماند مالیاتی پرداخت نمی کنند.

3-4# عوارض خودرو و موتورسیکلت

افرادی که با خودروی خود در داخل و بیرون شهر تردد می کنند باید عوارض بپردازند.

عوارض خودرو خود به دو دسته تقسیم می شود:

1. عوارض سالانه: مالک خودرو سالانه مبلغی را به عنوان عوارض پرداخت می کند و
   در صورت عدم پرداخت، به ازای هر ماه دیرکرد 2 درصد به مبلغ اضافه می شود.
2. عوارض آزادراهی: مبالغی است که رانندگان باید به دلیل ترددهای برون شهری پرداخت کنند.

از سال 1383 موتورسیکلت ها نیز مانند خودروهای شخصی موظف به پرداخت سالانه عوارض شهرداری شدند.

از تفاوت عوارض و مالیات در حوزه خودرو و موتورسیکلت می توان اشاره کرد که
بابت تردد در معابر شهری و غیرشهری توسط خودرو یا موتورسیکلت نیازی به پرداخت مالیات نیست.

5# تفاوت در پرداخت عوارض و مالیات

از جمله تفاوت عوارض و مالیات، نحوه پرداخت آن ها است.

امکان پرداخت انواع عوارض به صورت مراجعه حضوری و آنلاین وجود دارد.

در صورت پرداخت حضوری می توان به انواع دفاتر پیشخوان الکترونیک مراجعه و عوارض مربوطه را پرداخت کرد؛
اما در صورت تمایل به پرداخت الکترونیکی می توان با نصب انواع برنامه ها، موبایل بانک ها و اینترنت بانک ها انواع عوارض را واریز کرد.

این در حالی است که در انواع مالیات، مودیان مالیاتی باید پس از ارائه اظهارنامه مالیاتی، نرخ تعیین شده را به سازمان امور مالیاتی پرداخت نمایند.

جمع بندی

عوارض نیز نوعی از مالیات است که مردم به منظور بهبود وضعیت شهری به شهرداری ها پرداخت می کنند.

انواعی از عوارض چون عوارض نوسازی، مدیریت پسماند، خودرو، موتورسیکلت و… وجود دارند که
نحوه محاسبه تعرفه های هرکدام از آن ها متفاوت است.

با وجود شباهت هایی که میان عوارض و مالیات وجود دارد و به گونه ای عوارض زیرمجموعه مالیات است،
تفاوت عوارض و مالیات در مواردی چون نحوه پرداخت، دریافت کننده، نحوه تعیین، نرخ تعیین شده و… آشکار است.