تعریف رضایت شغلی و ۹ مؤلفه اصلی آن

چگونه تشخیص می‌دهید که شغلی که دارید برای شما مناسب است؟

رضایت شغلی، برای موفقیت و شادی شخصی شما و همچنین موفقیت کارفرمای شما بسیار مهم است؛ اما دقیقاً رضایت شغلی چیست؟

رضایت شغلی را می‌توان به عنوان رضایت از کاری که در محل کار انجام شده، توصیف کرد؛ اما اندازه گیری آن آسان نیست و بر اساس ادراک ذهنی و احساسات و عواملی مانند پرداخت، محیط اداری و فرهنگ سازمان است.

در این مقاله به بررسی رضایت شغلی، مؤلفه‌های آن، علل اهمیت، عوامل مؤثر بر رضایت شغلی، نحوه اندازه گیری آن و مزایای رضایت شغلی خواهیم پرداخت.

1# رضایت شغلی چیست؟

رضایت شغلی، به عنوان پاسخ احساسی مثبتی تعریف می‌شود که هنگام انجام کار یا زمانی که در محل کار حضور دارید، تجربه می‌کنید.

سازمان‌های پیشرو در حال حاضر در تلاش هستند تا این احساس را اندازه ‌گیری کرده و نظرسنجی‌های رضایت شغلی در بیشتر محیط‌ه ای کاری به یک عنصر اصلی تبدیل شده‌اند.

رضایت شغلی از کارمندی به کارمند دیگر متفاوت است.

در یک محل کار، تحت شرایط یکسان، عواملی که به یک کارمند کمک می‌کند، نسبت به شغل خود احساس خوبی داشته باشد، ممکن است برای کارمند دیگر صدق نکند.

به همین دلیل، داشتن یک رویکرد چند بعدی برای رضایت کارکنان ضروری است که حوزه‌های زیر را پوشش می دهد:

• ماهیت چالش برانگیز کار
• سطح راحتی (رفت و آمدهای کوتاه، دسترسی به ابزارهای دیجیتال مناسب و ساعات کاری انعطاف پذیر)
• قدردانی منظم توسط مدیریت و سازمان
• پرداخت رقابتی (که کارکنان کیفیت زندگی خوبی را حفظ می‌کنند)
• وعده پیشرفت شغلی در هماهنگی با اهداف رشد شخصی کارکنان

2# مؤلفه‌های رضایت شغلی

رضایت شغلی شامل چندین مؤلفه کلیدی است که به صورت جمعی بر احساس کارکنان در مورد شغل خود تأثیر می‌گذارد.

درک این مؤلفه‌ها می‌تواند به سازمان‌ها کمک کند تا نیازها و انتظارات نیروی کار خود را بهتر برآورده کنند.

در ادامه به بررسی آنها خواهیم پرداخت.

1-2# کار

ماهیت کار بسیار مهم است.

مشاغلی که جالب، جذاب و متنوع هستند، می‌توانند، رضایت بیشتری را به همراه داشته باشند.

کارمندان تمایل دارند، زمانی که شغل آنها وظایف معنی داری را در پی داشته باشد، احساس رضایت بیشتری کنند و به آنها اجازه می‌دهد تا مهارت‌های خود را به صورت مؤثر استفاده کرده و میزانی از خودمختاری را ارائه دهند.

2-2# جبران خسارت

جبران منصفانه و کافی، شامل حقوق، پاداش و مزایا نقش مهمی در رضایت شغلی دارد.

پرداخت رقابتی و عادلانه که با استانداردهای صنعت همسو باشد و به کارمندان برای مشارکت آنها پاداش دهد، ضروری است.

3-2# امنیت شغلی

ثبات و امنیت در محل کار حیاتی است.

کارمندانی که احساس می‌کنند شغلی امن دارند، احتمال رضایت بیشتری دارند.

عدم اطمینان در مورد تداوم شغل می‌تواند به صورت قابل توجهی بر روحیه کارکنان تأثیر بگذارد.

4-2# فرصت‌های پیشرفت

فرصت رشد حرفه ای و پیشرفت شغلی نیز بر رضایت شغلی تأثیر می‌گذارد.

کارمندان، زمانی که مسیر روشنی برای پیشرفت می‌بینند و زمانی که در تلاش‌های توسعه شغلی خود حمایت می‌شوند، رضایت بیشتری دارند.

5-2# شرایط کاری

محیط کار ایمن، سالم و راحت برای رضایت شغلی مهم است.

این امر نه تنها شامل شرایط فیزیکی، بلکه ساعات کار، فرهنگ سازمانی و تعادل بین کار و زندگی ارائه شده توسط کارفرما می‌شود.

6-2# نظارت

کیفیت رهبری و مدیریت در یک سازمان عامل مهمی است.

سرپرستان مؤثر، منصف و حامی به رضایت شغلی بیشتر کمک می‌کنند.

کارکنان برای مدیرانی ارزش قائل هستند که ارتباط شفاف و بازخورد ارائه می‌دهند.

7-2# روابط همکار

روابط خوب با همکاران می‌تواند رضایت شغلی را افزایش دهد.

یک محیط تیمی دوستانه و حمایتی که در آن کارکنان می‌توانند ارتباطات مثبتی ایجاد کنند، به رضایت شغلی آنها می‌افزاید.

8-2# شناخت و بازخورد

قدردانی منظم از کار سخت و دستاوردهای کارکنان، همراه با بازخورد سازنده، رضایت شغلی را افزایش می‌دهد.

برنامه شناسایی و ارزیابی عملکرد می‌تواند به کارکنان انگیزه داده و به آنها احساس ارزشمندی بدهد.

9-2# تعادل کار و زندگی

مدیریت خواسته‌های کار و زندگی شخصی بسیار مهم است.

کارفرمایانی که از تعادل بین کار و زندگی از طریق برنامه‌های منعطف، گزینه‌های کاری از راه دور و زمان کافی مرخصی حمایت می‌کنند، معمولاً کارمندان راضی‌تری دارند.

3# علل اهمیت رضایت شغلی

علل رضایت شغلی می‌تواند از فردی به فرد دیگر بر اساس شغل تغییر می‌کند.

برخی از مهمترین دلایل رضایت شغلی عبارت اند از:

• تعامل: برای درگیر شدن در محل کار، یک کارمند باید حضور داشته باشد، سازنده و متمرکز باشد.
  اگر کارمندان بتوانند مهارت‌های خود را به بهترین شکل ممکن استفاده کرده و درک روشنی از تأثیر کار بر سازمان داشته باشند، بیشتر احساس مشارکت می‌کنند.
• انگیزه: اگر یک کارمند انگیزه خود را پشت کار خود درک کرده باشد، ممکن است به افزایش رضایت شغلی آنها کمک کند.
• قدردانی: صرف نظر از شغلی که یک فرد دارد یا نوع کار او، همه دوست دارند به خاطر کارهای خوبی که انجام می‌دهند مورد قدردانی قرار گیرند.
  کارمندی که کارش مورد تأیید و قدردانی قرار می گیرد، به احتمال زیاد در مقایسه با کارمندانی که برای کار شناخته شده نیستند، سطح رضایت شغلی بالاتری خواهد داشت.
• رضایت از زندگی: فردی که از زندگی خارج از کار خود راضی است، شانس بیشتری برای رضایت از شغل و کاری که انجام می‌دهد، دارد.
• فرصت‌ها: بررسی این موضوع که آیا فرصت دیگری در سازمان وجود دارد یا خیر، عامل دیگری در رضایت شغلی است.
  کارمندی که فرصت ارتقا یا فرصتی برای پذیرش کار چالش برانگیز را دارد، عموماً به شغل و محل کار خود علاقه مند می‌شود.
• امنیت شغلی: امنیت شغلی مهم است.
  کارمندانی که نگران از دست دادن شغل خود نیستند، نسبت به آنهایی که نگران هستند، رضایت بیشتری خواهند داشت.

4# عوامل مؤثر بر سطح رضایت شغلی چیست؟

هیچ تعریف واحدی از رضایت شغلی وجود ندارد و عوامل مؤثر در آن به ماهیت محل کار بستگی دارد.

به عنوان مثال، یک کارمند راضی در بخش تولید با یک توسعه دهنده نرم افزار راضی متفاوت خواهد بود.

با این حال، چند ویژگی وجود دارد که در هر محیط کاری که به سمت رفاه و رضایت کارمندان طراحی شده است، مشترک است.

1-4# اهمیت به کارکنان

به یاد داشته باشید که فقط مراقبت کافی نیست، این مراقبت را به صورت منظم از طریق موارد زیر به کارمندان منتقل کنید:

• خبرنامه
• پاداش
• شناسایی غیررسمی
• مشوق‌های پرداختی
• سایر اشکال ارتباطی

سازمان‌هایی که سطح رضایت شغلی بالایی دارند، مانند گوگل و استارباکس، داستان‌های شادی و رضایت کارکنان را نیز به عنوان بخشی از استراتژی ارتباطی خود نشان می‌دهند.

2-4# ارائه فضا برای سرگرمی کارکنان

امروزه بیشتر افراد بخش قابل توجهی از هفته را در محل کار می‌گذرانند؛ اما این بدان معنا نیست که می‌خواهند سرگرمی‌ها یا علایق شخصی خود را نادیده بگیرند.

محیط کاری که در آن کارمندان وقت آزاد کافی برای:

• خواندن کتاب
• دریافت اخبار
• صرف یک وعده غذایی دلپذیر

دارند، رضایت شغلی را بیشتر می‌کند.

3-4# کسب احترام

محل کار که در آن کارکنان به صورت مرتب احساس می‌کنند، مورد انتقاد قرار می‌گیرند یا تحت نوعی نظارت هستند، آماده نارضایتی است.

می‌توان نارضایتی را از طریق گفتگوهای انفرادی با کارمندان یا از طریق داده‌های ناشناس جمع آوری شده از طریق نظرسنجی‌های رضایت کارکنان تشخیص داده و سپس اقدامات مناسب را برای بهبود تجربه آنها در این زمینه انجام داد.

4-4# فرهنگ بازخورد دو طرفه

کارکنان به بازخورد منظم (هم مثبت و هم سازنده) نیاز دارند تا بدانند در مسیر درستی هستند یا خیر.

همچنین، آنها می‌خواهند نظرات خود را با مدیران به اشتراک بگذارند تا آینده سازمان را شکل دهند.

این فرهنگ بازخورد دو طرفه برای حفظ رضایت کارکنان ضروری است. همچنین، لازم است که شما به بازخوردی که دریافت کرده، عمل کنید.

5-4# تعادل بین کار و زندگی

سازمان‌ها باید سعی کنند، فرهنگ غیرسمی عملکرد بالا را ایجاد کنند، جایی که بهره وری بر رفاه اولویت ندارد.

تعادل مثبت کار و زندگی در این امر ضروری است.

طبق گزارش 2019 شادی در محل کار توسط Udemy یک پنجره جدید باز می‌کند، تعادل کار و زندگی برای 37% از متخصصان به شغل معنا می‌بخشد.

روزهای اجباری دورکاری، مرخصی با حقوق و مزایای کاری انعطاف پذیر راه‌های بسیار خوبی برای کمک به کارکنان برای دستیابی به این هدف هستند.

6-4# ارزیابی روابط کارمندان با مدیران

همه ما این اصل را شنیده‌ ایم که کارمندان شغل را رها نمی‌کنند، بلکه مدیران را ترک می‌کنند.

این نکته توسط مطالعات تأیید شده است؛ یک نظرسنجی توسط گالوپ نشان داد که 75٪ از فرسایش داوطلبانه را می‌توان به رفتار سرپرستان نسبت داد و نه خود شغل.

7-4# پیروی از سیاست‌های منصفانه و فراگیر

تنوع در محل کار تأثیر مثبتی بر نتیجه کسب و کار داشته و در عین حال فرهنگ و محیط کاری سازمان را بهبود می‌بخشد.

با اطمینان از رعایت انصاف نسبت به همه کارمندان خود، صرف نظر از سن، جنسیت یا ناتوانی، می‌توان سطح متوسط ​​رضایت را در سازمان افزایش داد.

به عبارت دیگر، رضایت شغلی نباید به تعداد معدودی محدود شود؛ همه در سراسر سازمان، باید سطح رفاه یکسانی را تجربه کنند.

8-4# پرورش خلاقیت کارمندان

در حالی که این امر به نوع صنعت بستگی دارد، کارمندان نباید هنگام نشان دادن روحیه خلاقیت در شغل خود خفه شوند.

در واقع، برنامه‌های یادگیری و توسعه را می‌توان برای تقویت مهارت‌های خلاقانه به کار برد و سازمان را نوآورانه ‌تر کرد.

در غیر این صورت، سازمان در معرض خطر داشتن نیروی کاری خواهد بود که احساس می‌کند، شنیده نمی‌شود، با همان قوانینی که بارها و بارها بر آنها تحمیل می‌شود.

9-4# احساس امنیت شغلی کارمندان

امنیت شغلی اکنون یک نگرانی اصلی است؛ زیرا فناوری، فرآیندهای موجود را تغییر داده و اتوماسیون مدل‌های قدیمی کار را تهدید می‌کند.

به عنوان یک کارفرمای متمرکز بر آینده، باید به وضوح توضیح دهید که چگونه نقش یک کارمند در طول سال‌ها تغییر خواهد کرد و آنها را برای این تغییر مجهز کنید.

کارمندان نباید در مورد شغل خود احساس ناامنی کنند؛ می‌توان با حفظ یک خط ارتباطی ثابت بین کارمندان خط مقدم و مدیریت ارشد این موضوع را تضمین کنید.

5# نحوه اندازه گیری رضایت شغلی

اندازه‌ گیری رضایت شغلی برای سازمان‌ها ضروری است؛ تا بفهمند کارکنان در مورد کار و محیط کار چه احساسی دارند.

اندازه گیری دقیق به شناسایی زمینه‌های نیاز به بهبود و ارزیابی اثربخشی ابتکارات با هدف افزایش رضایت شغلی کمک می‌کند.

در این بخش روش‌های رایجی که برای اندازه‌ گیری رضایت شغلی استفاده می‌شود، آورده شده است.

1-5# نظرسنجی کارکنان

این مورد پرکاربردترین ابزار برای سنجش رضایت شغلی است.

نظرسنجی‌ها می‌توانند جامع بوده و جنبه‌های مختلفی مانند موارد را پوشش دهند:

• ماهیت کار
• غرامت
• شرایط کار
• روابط با همکاران و سرپرستان
• فضای کلی محل کار

نظرسنجی‌ها را می‌توان به صورت سالانه یا دوسالانه برای پیگیری تغییرات و روندها در طول زمان انجام داد.

2-5# مصاحبه با افراد خارج شده از سازمان

انجام مصاحبه با کارمندانی که سازمان را ترک کرده، می‌تواند بینشی را در مورد دلیل نارضایتی آنها از شغل خود ارائه دهد.

این بازخورد می‌تواند برای درک زمینه‌هایی که ممکن است از طریق نظرسنجی‌های منظم دریافت نشوند، بسیار ارزشمند باشد.

3-5# مصاحبه‌های یک به یک

جلسات انفرادی منظم و برنامه ریزی شده بین کارکنان و مدیران آنها می‌تواند به سنجش سطح رضایت و رسیدگی به هر مشکلی قبل از تشدید آنها کمک کند.

این مصاحبه‌ها امکان درک عمیق تر و بازخورد شخصی را فراهم می‌کند.

4-5# گروه‌های کانونی

سازماندهی بحث‌های گروهی متمرکز بین کارکنان می‌تواند، بینش عمیق تری را در مورد سطوح رضایت شغلی آشکار کند.

این جلسات گفتگوی بازتری را تسهیل می‌کند که در آن کارکنان می‌توانند نظرات و تجربیات خود را در یک محیط گروهی مورد بحث قرار دهند.

5-5# نظرسنجی‌های پالسی

این نظرسنجی‌ها کوتاه ‌تر و مکرر هستند و بر حوزه‌های خاص مورد علاقه تمرکز دارند.

بررسی‌های پالسی می‌تواند به ردیابی تأثیر فوری هرگونه تغییر ایجاد شده در سازمان کمک کند که برای ارزیابی سریع مفید است.

6-5# بررسی عملکرد

اگرچه هدف اصلی این بررسی‌ها ارزیابی عملکرد کارکنان است؛ اما این بررسی‌ها همچنین می‌توانند با ارزیابی نگرش‌ها، رفتارهای محل کار و سطوح مشارکت، بینشی در مورد رضایت شغلی ارائه دهند.

7-5# معیارهای رضایت شغلی

معیارهای خاصی مانند نرخ گردش مالی، میزان غیبت و سطح بهره وری می‌توانند به صورت غیرمستقیم رضایت شغلی را نشان دهند.

جا به جایی زیاد و غیبت از کار ممکن است نشان دهنده عدم رضایت شغلی باشد، در حالی که افزایش بهره وری ممکن است، نشان دهنده رضایت بالا باشد.

6# نمونه ای از سازمان‌ با نرخ رضایت شغلی بالا

حال بیایید به چند نمونه از سازمان‌ها با نرخ رضایت شغلی بالا نگاهی بیندازیم.

1-6# گوگل

گوگل بر رفاه کارکنان تأکید کرده و در عین حال یک محیط کاری نوآورانه و مشارکتی را ترویج می‌کند.

این شرکت با ارائه موارد زیر به شدت بر تعادل کار و زندگی تأکید دارد:

• مراکز تناسب اندام در محل
• برنامه‌های سلامتی
• برنامه کاری انعطاف پذیر
• فرصت‌هایی برای توسعه شخصی

2-6# Salesforce

Salesforce به دلیل فرهنگ فراگیر خود که حول ارزش‌های اصلی مانند اعتماد، موفقیت مشتری، نوآوری و برابری متمرکز بوده، شناخته شده است.

این سازمان، همچنین به شدت بر مسئولیت اجتماعی شرکتی تأکید کرده و از مدل 1-1-1 برای اهدای 1 درصد از محصول، 1 درصد از حقوق صاحبان سهام و 1 درصد از زمان کارمندان به اهداف خیریه استفاده می‌کنند.

3-6# HubSpot

HubSpot ترتیبات کاری انعطاف پذیر مانند فرصت‌های راه دور و برنامه‌های انعطاف پذیر را برای پشتیبانی از تعادل بین کار و زندگی ارائه می‌دهد.

علاوه بر این، آنها فرهنگ یادگیری مستمر را با فراهم کردن فرصت‌هایی برای ایجاد مهارت، برنامه‌های آموزشی و همکاری ترویج می‌کنند.

4-6# مایکروسافت

مایکروسافت به دلیل تعهد خود به تنوع و شمول شناخته شده است.

این شرکت به صورت فعال، محیط کاری را ترویج می‌کند که به تنوع در همه اشکال آن اهمیت داده و تلاش می‌کند تا محیطی فراگیر ایجاد کند که در آن کارکنان احساس احترام و قدرت کنند.

آنها همچنین برنامه‌های توسعه کارکنان، حقوق برابر و فرهنگ شرکتی مثبت را ارائه می‌کنند.

5-6# Chewy

Chewy با ارائه تجارب یادگیری سفارشی، فرصت‌های مربیگری و برنامه‌های رشد به کارمندان، فرهنگ رشد را ایجاد می‌کند.

آنها تخفیف‌های ویژه اعضای تیم را روی هزاران محصول Chewy ارائه می‌دهند.

همچنین، آنها بسیار دوستدار حیوانات خانگی هستند، حتی زمانی که کارمندان از یک حیوان خانگی جدید استقبال می‌کنند، مرخصی دارند.

7# مزایای رضایت شغلی کارکنان

رضایت شغلی کارکنان طیف وسیعی از فواید را ارائه می‌دهد که می‌تواند، عمیقاً بر عملکرد و موفقیت یک سازمان تأثیر بگذارد.

در این بخش برخی از مزایای کلیدی رضایت شغلی بالا در میان کارکنان آورده شده است.

1-7# افزایش بهره وری

کارکنان راضی عموماً بهره وری بیشتری دارند، زیرا انگیزه دارند تا به بهترین شکل خود برسند و به شکلی مثبت به سازمان کمک کنند.

شور و شوق آنها اغلب به کار با کیفیت بالاتر و عملکرد کلی بهتر ترجمه می‌شود.

2-7# حفظ کارکنان

سطوح بالای رضایت شغلی ارتباط نزدیکی با کاهش جابه‌جایی کارکنان دارد.

کارکنانی که از شغل خود راضی هستند کمتر احتمال دارد که آن را ترک کرده که به سازمان کمک می‌کند، استعدادهای ارزشمند را حفظ کند و هزینه‌های مربوط به استخدام و آموزش کارکنان جدید را کاهش دهد.

3-7# بهبود سلامت و رفاه

رضایت شغلی به سلامت جسمی و روانی بیشتر در میان کارکنان کمک می‌کند.

این امر می‌تواند به کاهش هزینه‌های مراقبت‌های بهداشتی و روزهای بیماری کمتر ختم شود که به نفع کارکنان و سازمان است.

4-7# فرهنگ سازمانی مثبت

زمانی که کارکنان از کار خود راضی باشند، باعث ایجاد یک محیط کاری مثبت می‌شود.

این مثبت ‌اندیشی می‌تواند روحیه آنها را تقویت کرده و به فرهنگ همکاری و مشارکت بیشتر بیانجامد.

5-7# سطوح پایین غیبت

کارکنان راضی کمتر به روزهای غیرضروری مرخصی می‌پردازند که به حفظ بهره وری و کارایی عملیاتی پایدار کمک می‌کند.

6-7# جذب استعدادهای برتر

سازمان‌هایی که به خاطر رضایت شغلی بالا شناخته می‌شوند، برای کارمندان بالقوه جذاب تر هستند.

این شهرت می‌تواند به جذب افراد بسیار ماهر کمک کرده، در نتیجه استعداد را افزایش داده و به نوآوری و رشد کمک کند.