مالیات بر درآمد حقوق چیست؟ (در ۴ گام بخوانید)

مالیات بر درآمد حقوق از آشناترین انواع مالیات برای کارمندان و کارگران است.

این مالیات مشمول کارمندان و کارگرانی است که تحت نظر افراد حقیقی یا حقوقی مشغول به کار هستند.

کارفرمایان پس از محاسبه مبلغ مالیات بر درآمد حقوق آن را از حقوق کارگران و کارمندان کسر و بعد نسبت به پرداخت اقدام می کنند.

اگر کارمند و یا کارگر هستید و تمایل دارید تا از میزان کسر مالیاتی بر حقوق خود اطلاع کسب کنید تا انتهای این مقاله با ما همراه باشید.

1# مالیات بر درآمد حقوق چیست؟ (Salary Income Tax)

مالیات از مهم ترین منابع تأمین درآمدی دولت است.

درواقع مردم با پرداخت مالیات هزینه های عمومی دولت را تأمین می کنند.

مالیات خود به دو دسته مالیات مستقیم و غیرمستقیم تقسیم می شود.

در مالیات مستقیم پرداخت کننده یا مودی مالیاتی برای دولت مشخص است؛
اما در مالیات غیرمستقیم پرداخت کننده مالیات یا مودی مالیاتی برای دولت نامشخص است.

مالیات مستقیم خود به دو دسته مالیات بر درآمد و مالیات بر دارایی تقسیم می شود.

البته مالیات بر درآمد مطابق با درآمد مودی مالیاتی متفاوت است و انواعی دارد.

مالیات بر درآمد مشاغل، مالیات بر درآمد املاک و مستغلات و مالیات بر درآمد حقوق  ازجمله این دسته بندی ها هستند.

در بین این دسته بندی ها،‌ مالیات بر درآمد حقوق رایج ترین نوع مالیات در کشورمان است.

این مالیات شامل مالیات تمامی اشخاص حقیقی می شود که
برای شخص دیگری چه حقیقی و یا حقوقی کار کرده و حقوق دریافت می کنند.

این نوع مالیات مطابق با درآمد شخص حقیقی متغیر است و
با افزایش میزان درآمد شخص حقیقی، نرخ مالیات بالاتری به حقوق وی تعلق می گیرد.

مطابق با ماده 86 قانون مالیات مستقیم سازمان امور مالیاتی، این نوع مالیات تکلیفی است و
پرسنل در قبال محاسبه و پرداخت آن وظیفه ای ندارند؛
بلکه کارفرما باید مبلغ مالیات حقوق کارکنان خود را به درستی محاسبه و به سازمان امور مالیاتی پرداخت کند.

2# مشمولین این مالیات

تمامی افرادی که مشغول به کار هستند، حقوق دریافت می کنند و
تحت حمایت بیمه تأمین اجتماعی هستند، مشمول مالیات بر درآمد حقوق هستند و
کارفرمای آن ها باید بخشی از حقوق دریافتی را کسر و به وزارت امور اقتصادی و دارایی پرداخت کند.

نرخ مالیات حقوق هر ساله متفاوت است و طبق بخشنامه هایی که دولت در این زمینه تدوین می کند محاسبه می گردد.

66 عنوان ذیل مشمول مالیات بر درآمد حقوق هستند، مطابق زیر می باشند:

1. حقوق اصلی (ثابت)
2. اضافه کار
3. فوق العاده بدی آب و هوا
4. محرومیت از تسهیلات زندگی
5. فوق العاده محل خدمت
6. فوق العاده مرزی
7. مزایای ارزی
8. فوق العاده شرایط محیط کار
9. نوبت کاری
10. فوق العاده کشیک
11. فوق العاده جذب
12. ایاب و ذهاب
13. حق خوار و بار
14. حق امضا
15. فوق العاده کشیک
16. حق باجه
17. حق سرپرستی
18. دریافتی حق سرایداری
19. حق مدیریت
20. حق خزانه
21. جمعه کاری
22. حق حسابرسی
23. حق پاسداری
24. عایدی بابت برودت هوا
25. حق نمایندگی بیمه
26. حق ترانسپورت و سرویس
27. جیره نقدی
28. حق دیپلم
29. حق فنی
30. بابت صبحانه
31. حق انبارداری
32. حق شیفت
33. مزایای نقدی
34. حق یک وعده غذایی
35. حق پول نهار و شام
36. فوق العاده نگهبانی
37. حق ثابت
38. حق افزایش بهره وری تولید
39. بابت مزایای تولید
40. حق کمیسیون فروش
41. کارمزد
42. فوق العاده محل خدمت
43. پول اتوبوس
44. فوق العاده سیاری
45. حق آنکال
46. حق آکورد (تولید)
47. فوق العاده کیلومتری
48. فوق العاده مسافت
49. حق مشاوره
50. پول جارو
51. حق مسکن
52. مزایای غیرنقدی
53. مسکن با اثاثیه
54. مسکن بی اثاثیه
55. اتومبیل با راننده
56. اتومبیل بدون راننده
57. عیدی سالانه یا پاداش آخر سال
58. مزایای پرداختنی غیرنقدی به کارگران
59. تغذیه
60. پول شیر
61. حق تأهل
62. حق عیال
63. پول لباس کار
64. حق اولاد
65. بهای صابون
66. کسری انبار

3# معافیت های مالیات بر درآمد حقوق

معافیت های مالیات بر درآمد حقوق مطابق ماده 91 عبارت اند از:

• اعضای هیئت های سیاسی خارجی که به کشور ایران وارد می شوند،
  از پرداخت مالیات حقوق معاف هستند و البته این به شرط وجود معاملات متقابل است.
• کارشناسان خارجی که از محل کمک های بلاعوض فنی، اقتصادی و علمی دولت های خارجی یا موسسات بین المللی به ایران اعزام می شوند، از مالیات حقوق معاف خواهند بود.
• اعضای کنسول های خارجی و کارمندان موسسات فرهنگی دولت های خارجی در ایران از مالیات حقوق به شرط معامله متقابل معاف هستند.
• کارمندان سفارتخانه ای و نمایندگان ایران در خارج به شرط این که تابع ایران نباشند و
  به شرط معامله متقابل، از پرداخت مالیات بر درآمد حقوق معاف هستند.
• حقوق بازنشستگی، نظام وظیفه، خسارت اخراج و یا بازخرید خدمت، مستمری پرداختی به وراث، حق سنوات و حقوق ایام مرخصی استفاده نشده از مالیات حقوق معاف هستند.
• هزینه سفر و دریافتی بابت فوق العاده مسافرت از مالیات بر درآمد حقوق معاف هستند.
• مسکن واگذار شده به کارکنان در محل کارگاه و کارخانه مشمول مالیات حقوق نیست.
• وجوه دریافتی از بیمه بابت معالجه و جبران خسارت بدنی از مالیات حقوق معاف هستند.
• خانه های مأموران کشوری که طبق آیین نامه های خاص در خانه های سازمانی سکونت دارند از مالیات حقوق معاف هستند.
• وجوهی که کارفرما برای هزینه معالجه کارکنان به استناد اسناد و مدارک مثبته پرداخت می کند، از مالیات بر درآمد معاف هستند.
• مزایای غیرنقدی پرداختی به کارکنان از مالیات معاف هستند.
• درآمد حقوق کارکنان نیروهای مسلح نظامی و انتظامی، کارکنان وزارت اطلاعات، جانبازان جنگ تحمیلی و آزادگان از مالیات حقوق معاف هستند.

4# نحوه محاسبه مالیات بر درآمد حقوق

مطابق با ماده 82 قانون مالیات مستقیم سازمان امور مالیاتی به منظور محاسبه مبلغ مالیات حقوق باید درآمدهای غیرنقدی به معادل نقدی تبدیل گردد؛
سپس به درآمدهای نقدی اضافه گردد تا بتوان مالیات بر درآمد حقوق را محاسبه کرد.

مطابق با ماده 83 قانون مالیات مستقیم درآمدهای غیرنقدی به منظور تبدیل به معادل نقدی مطابق ذیل محاسبه می گردند:

• مسکن با لوازم به میزان 25 درصد و مسکن بدون لوازم به اندازه 20 درصد حقوق نقدی فرد محاسبه می شود.
• اتومبیل اختصاصی با راننده به میزان 10 درصد و اتومبیل اختصاصی بدون راننده به میزان 5 درصد حقوق نقدی فرد محاسبه می شود.

میان مالیات حقوق کارگران و کارمندان از نظر کسر تفاوتی وجود ندارد.

به منظور تعیین مالیات حقوق ابتدا حداکثر حقوق معاف از مالیات تعیین می شود.

در سال 1401 حداقل حقوق دریافتی معاف از مالیات 5600000 تومان برای کارگران بدون فرزند و بدون سابقه تعیین شده است.

با در نظر گرفتن حداقل حقوق دریافتی، نرخ مالیات برای هرکدام از بازه های دریافتی حقوق مطابق ذیل خواهد بود:

• از 5600000 تومان تا 15000000 تومان، مشمول 10 درصد مالیات خواهد شد.
• از 15000000 تومان تا 25000000 تومان، مشمول 15 درصد مالیات خواهد شد.
• بالاتر از 25000000 تا 35000000 تومان، مشمول 20 درصد مالیات خواهد شد.
• بالاتر از 35000000 تومان، مشمول 30 درصد مالیات خواهد شد.

نتیجه گیری

مالیات بر درآمد حقوق ازجمله مالیات های مرسومی است که پرداخت کننده آن کارمندان و کارگران هستند؛
اما انجام فرآیند پرداخت آن توسط کارفرمایان است.

هرساله درآمد زیادی از مالیات حقوق نصیب دولت می شود.

به منظور تعیین نرخ مالیات بر درآمد حقوق، کف حقوق از جانب نمایندگان کارفرمایان، کارگران و دولت در انتهای هر سال مشخص و از حقوق کارکنان کسر می گردد.