اگر در معماری یا ساخت و ساز مشغول به کار هستید، احتمالاً با مفهوم متره و برآورد تاسیسات آشنایی دارید.
اصطلاح متره و برآورد تاسیسات مکانیکی نیز مدتها است که در صنعت ساختمان سازی رایج شده و نقش مهمی در فرآیند برنامه ریزی ایفا میکند.
متره و برآورد تاسیسات مکانیکی نیاز به مجموعهای از مهارتهای تخصصی برای مدیریت مؤثر دادهها دارد.
این مرحله برای موفقیت یک پروژه بسیار مهم است.
برآورد نادرست مقادیر میتواند منجر به تخمین کمتر یا بیشتر از حد هزینههای ساخت و ساز شود و در کل فرآیند ساخت و ساز ناکارآمدی ایجاد کند.
نادیده گرفتن یا تکرار مقادیر مورد نیاز مصالح و مقادیر واقعی قیمت گذاری میتواند در هر کاری مضر باشد.
در این مقاله به بررسی متره و برآورد تاسیسات مکانیکی، اجزای آن، علل اهمیت و مراحل اجرای متره و برآورد تأسیسات مکانیکی خواهیم پرداخت.
1# متره و برآورد تاسیسات مکانیکی چیست؟
متره و برآورد تاسیسات مکانیکی فرآیندی است که به تعیین هزینه پروژه کمک کرده و امکان تخمین دقیق هزینههای نیروی کار و مصالح را فراهم میکند.
به عبارتی متره و برآورد تأسیسات مکانیکی فرآیند محاسبه کل هزینه سیستمهای مکانیکی در ساختمانها، از جمله سیستمهای تهویه مطبوع، لوله کشی و برق است.
تخمین مکانیکی شامل استفاده از دادههای تاریخی برای تجزیه و تحلیل پروژههای گذشته به منظور پیش بینی هزینههای پروژههای مشابه در آینده است، در حالی که تورمی را که هنگام تحویل واقعی کار رخ داده یا خواهد داد، در نظر میگیرد.
این کار به پیمانکاران مکانیکی کمک میکند تا در مرحله برنامه ریزی، کارآمدترین راه استفاده از منابع را تعیین کنند که میتواند به صرفه جویی قابل توجهی در هزینهها در آینده ختم شود.
علاوه بر این، هنگام محاسبه تخمینها، عوامل خطری مانند تغییرات در قیمت مواد یا در دسترس بودن نیروی کار را نیز در نظر میگیرد.
از طریق ترکیبی از اندازه گیریهای دقیق، تجزیه و تحلیل دقیق و برنامههای نرم افزاری قابل اعتماد، متره و برآورد تأسیسات مکانیکی به مهندسان این امکان را میدهد تا از اتمام پروژههای خود در زمان و در چارچوب بودجه مطمئن شوند.
متره و برآورد تأسیسات مکانیکی با تضمین تعیین دقیق مقدار مصالح و نیروی کار، نقش حیاتی در پروژههای ساختمانی ایفا میکنند.
این خدمات کمک میکنند تا بودجه دقیقی تهیه کرده، برنامه ریزی پروژه را ساده و از هزینههای اضافی جلوگیری کنید.
با ارائه برآوردهای دقیق، میتوانید تصمیمات آگاهانه بگیرید، تخصیص منابع را بهینه کنید و اجرای موفقیت آمیز سیستمهای مکانیکی خود را از سیستمهای تهویه مطبوع گرفته تا لوله کشی و فراتر از آن، تضمین کنید.
چه یک پروژه تجاری بزرگ باشد و چه یک ساختمان مسکونی، برآوردها و نصب دقیق تجهیزات مکانیکی برای رعایت زمان و بودجه ضروری است.
1-1# متره چیست؟
متره یا برآورد مقدار (QTO) فرآیند شناسایی و تعیین مقدار مصالح و منابع مورد نیاز برای یک پروژه مهندسی عمران بر اساس نقشههای طراحی، مشخصات و استانداردها است.
QTO به تعیین دامنه، مقیاس و پیچیدگی پروژه و همچنین تهیه تخمین هزینه و بودجه دقیق و جزئی کمک میکند.
متره را میتوان به صورت دستی یا با کمک ابزارهای نرم افزاری که فرآیند را خودکار و ساده میکنند، انجام داد.
2# اجزای متره و برآورد تاسیسات مکانیکی
اجزای متره و برآورد تأسیسات مکانیکی عبارت اند از:
- سیستم آبرسانی که شامل موارد زیر است:
- محاسبه اندازه لولههای آب سرد و گرم
- شمارش تعداد و سپس محاسبه هزینه شیرآلات، دوشها و تجهیزات جانبی
- محاسبه دستمزد نصب
- سیستم دفع فاضلاب که شامل موارد زیر است:
- برآورد تعداد و هزینه لولههای پلی پروپیلن یا پلی اتیلن
- محاسبه تعداد و هزینه مربوط به کفشورها و تجهیزات جانبی
- هزینههای نصب و اجرا
- سیستم جمع آوری آب باران که عبارت است از:
- متره ناودانها و لولههای تخلیه
- هزینههای خرید و نصب
- سیستم جمع آوری زباله (مخصوص برجها و مجتمعهای بزرگ) عبارت اند از:
- محاسبه داکتهای انتقال زباله
- برآورد کانتینرهای ذخیره
- هزینه تفکیک زباله
- سیستم اطفای حریق شامل موارد زیر است:
- متره لوله کشی سقفی
- شمارش دتکتورها و نازلهای آب پاش
- محاسبه منبع ذخیره آب
- سیستم گازرسانی عبارت است از:
- تخمین لوله کشی گاز
- شمارش تعداد شیرهای کنترلی
- هزینههای مربوط به ایمنی و نصب
- سیستمهای گرمایشی و سرمایشی شامل موارد زیر است:
- متره لوله کشیهای مربوطه
- شمارش تعداد رادیاتورها، فن کوئلها یا پنلهای سرمایشی
- محاسبه هزینه تجهیزات مرکزی
- سیستم تهویه هوا عبارت است از:
- برآورد کانال کشی و هواکشها
- محاسبه تعداد هودها و تجهیزات تهویه
- هزینه نصب
- سیستم جاروبرقی مرکزی شامل موارد زیر است:
- متره لوله کشی سیستم
- محاسبه دستگاه مکنده مرکزی
- هزینه اجرایی
3# علل اهمیت متره و برآورد تاسیسات مکانیکی چیست؟
متره و برآورد تاسیسات مکانیکی به چند دلیل مهم است:
- به جلوگیری از دست کم گرفتن یا دست بالا گرفتن هزینههای پروژه کمک میکند که میتوانند منجر به ضررهای مالی، تأخیرها، اختلافات یا کیفیت پایین شوند.
- به بهینه سازی استفاده از منابع و کاهش ضایعات کمک میکند که میتواند، پایداری و سودآوری پروژه را بهبود بخشد.
- به برقراری ارتباط و هماهنگی با ذینفعان پروژه، مانند:
- مشتریان
- پیمانکاران
- تأمین کنندگان
- و نهادهای نظارتی
که برای برنامه ریزی، مناقصه، تدارکات و نظارت بر پروژه به دادههای QTO متکی هستند، کمک میکند.
4# مراحل متره و برآورد تاسیسات مکانیکی
متره و برآورد تاسیسات مکانیکی شامل مراحل استراتژیک زیر است:
- ارزیابی اولیه
- درخواست اطلاعات (RFI) و درخواست استعلام (RFQ)
- متره
- تهیه فهرست مقادیر
- قیمت گذاری
- گزارشها به همراه اسناد پشتیبان
که در ادامه به بررسی هر یک خواهیم پرداخت.
1-4# ارزیابی اولیه
ارزیابی اولیه شامل بررسی و تحلیل بسته مناقصه ارائه شده همراه با استعلام کار است.
تکمیل ارزیابی اولیه به برآوردگران مکانیکی کمک میکند تا درک بهتری از محدوده کار و زمان مورد نیاز برای تکمیل برآورد داشته باشند.
درخواست کار معمولاً، اما نه همیشه، با ترکیبی از موارد زیر همراه است:
- دعوت به مناقصه (ITT)
- شرح وظایف (SOW)
- نقشههای ساختمانی
- مشخصات عمومی و مکانیکی
- برنامه تجهیزات
1) دعوت به مناقصه (ITT)
ITT صرفاً یک دعوت رسمی برای شرکت در مناقصه برای یک پروژه، اعم از محصولات، خدمات یا هر دو است.
2) شرح وظایف (SOW)
در شرح وظایف باید جزئیات خدماتی که از شما خواسته میشود، برای آنها مناقصه برگزار کنید و این که در چه سمتی قرار دارید را شرح دهد.
محدوده کارها میتواند مبهم باشد، گاهی اوقات عمداً این کار انجام میشود.
طبق گفته ویکی طراحی ساختمانها انجمن مدیریت پروژه، محدوده را به عنوان کلیت خروجیها، پیامدها و مزایا و همچنین کار مورد نیاز برای تولید آنها و مدیریت محدوده را به عنوان فرآیندی که از طریق آن خروجیها، پیامدها و مزایا شناسایی، تعریف و کنترل میشوند، توصیف میکند.
3) نقشههای ساختمانی
نقشههای ساختمانی به همراه سایر اسناد مانند:
- فهرست نقشهها
- نقشههای مقطعی
- مدلهای سه بعدی
- نماهای ایزومتریک
در صورت موجود بودن، توسط مشتری به اشتراک گذاشته میشوند.
یک پروژه مکانیکی شامل خدمات مختلفی خواهد بود و به همین ترتیب نقشههای مختلفی از جمله:
- نقشه طبقات
- نقشههای سازه ای
- جزئیات تیر و ستون
- طرحهای مکانیکی
- طرحهای الکتریکی
- کارهای ساختمانی
- طرحهای استراتژی آتش نشانی
به اشتراک گذاشته میشود.
گاهی اوقات از روی تنبلی محض که باعث ناامیدی برآوردگر مکانیکی میشود، پیمانکار اصلی تمام نقشههای موجود برای هر حرفه مانند نقشههای برقی، کارهای زیربنایی و مواردی از این قبیل را به اشتراک میگذارد و انتظار دارد که برآوردگر همه آنها را بررسی کرده و هر آنچه را که مربوط به بسته مکانیکی است، پیدا کند.
2-4# درخواست اطلاعات (RFI) و درخواست استعلام (RFQ)
درخواست اطلاعات (RFI) شامل جستجوی اطلاعات برای بخشی خواهد بود که جزئیات به اشتراک گذاشته شده ممکن است مبهم یا گیج کننده باشد.
برآوردگران مکانیکی از RFI برای شفاف سازی موارد جنبههای گیج کننده یا متناقض در سند از مشخصات، نقشهها یا سایر اسنادی که همراه با استعلام ارائه شده، استفاده میکنند.
RFI به منبعی که درخواست از آن آمده و در بیشتر موارد مشتری است، ارسال میشود.
برآوردگر، شروع و اطلاعات مورد نیاز را به زبان ساده و به صورت کتبی از طریق ایمیل درخواست میکند.
تصاویر یا اسکرین شاتهایی برای کمک به مشتری در درک درخواست و ارائه پاسخ مناسب، ارائه میشود.
درخواست قیمت (RFQ) شامل دریافت قیمت برای اکثر مواد یا خدمات از فروشنده یا پیمانکار فرعی است که با کالای خاص مورد نظر سر و کار دارد.
اگر قرار است، برآورد به صورت کامل انجام شود، واقعاً نمیتوان برای ارائه قیمت تمام مواد و تجهیزات مورد نیاز به یک تأمین کننده متکی شد.
بنابراین، برآوردگرهای مکانیکی با تفکیک موادی که نیاز به قیمت گذاری دارند و در نرم افزار برآورد مکانیکی موجود نیستند، RFQ را تهیه میکنند.
برآوردگر مکانیکی باید اطلاعات مربوطه را در RFQ، مانند:
- ظرفیت
- اندازه
- مدل
- تعداد تولیدکننده
و سایر جزئیاتی که به تأمین کننده کمک میکند تا به راحتی مواد مورد نیاز را شناسایی کند، درج کند.
وقتی درخواست استعلام قیمت (RFQ) ساده و دقیق باشد، تأمین کنندگان در مورد آنچه از آنها خواسته میشود، شفافیت دارند و سریعتر به قیمت مواد دست پیدا خواهند کرد.
دریافت قیمت مواد گاهی اوقات میتواند واقعاً طاقت فرسا باشد، بنابراین آسانتر کردن این کار برای تأمین کننده میتواند شانس شما را برای دریافت سریعتر آن افزایش دهد.
3-4# برآورد مکانیکی متره و فهرست مقادیر
این بخش، زمانبرترین بخش برآورد مکانیکی است.
هر آنچه که قیمت گذاری میشود، بر اساس دادههای برداشت مقدار است.
اساساً، برداشتها، کمی سازی اجزای منفرد در یک سیستم مکانیکی یا مجموعه ای از خدمات مکانیکی هستند، مثلاً این که چند متر لوله مسی ۱۵ میلیمتری وجود دارد یا چند واحد فن کویل (FCU) در محل کار وجود دارد.
برای حفظ کیفیت متره از روی زمین، همیشه با یک سرویس در هر زمان شروع کرده و روی ادامه، کار کنید.
پرش به اطراف به این معنا است که برآوردگر مکانیکی، پیوستگی و موارد بین آنها را از دست میدهد؛ در این صورت، فرآیند شروع مکانیکی، کارایی خود و برآوردگر زمان گرانبهایی را هدر میدهد.
برآوردگرهای مکانیکی میتوانند با حذف بخشهای آسان در ابتدا و سپس انجام بخشهای دشوار، به سرعت به موفقیت برسند.
این امر به آنها اجازه میدهد تا از شرایط و ضوابط کلی کار مطلع شوند و یک مرور کلی خوب از کار داشته باشند.
چند نکته کلیدی در اینجا:
- همیشه در طول کار، محدوده کار را در پس زمینه نگه دارید.
یک راه این است که یادداشتهای خود را روی صفحه کامپیوترتان بچسبانید، یا فقط یک دفترچه یادداشت روی دسکتاپ خود باز نگه دارید. - بخشها یا سرویسهای مستثنی شده را در یک فایل نوت پد، ترجیحاً یک فایل ابری مانند Google Docs، یادداشت کنید تا در صورت خرابی کامپیوتر خود، هیچ دادهای را از دست ندهید.
- نکات لازم را در خود آن صفحه یادداشت کنید.
- در طول برآورد مکانیکی، ممکن است فرضیاتی وجود داشته باشد که باید در نظر گرفته شوند، مانند احتساب خدمات غیر مجاز.
این فرضیات را نیز یادداشت کنید. - خطاهای ترسیم نیز باید ذکر شود.
این یادداشتها به بررسی کنندگان و مشتریان کمک میکند تا بدانند چرا در یک نکته خاص تغییراتی ایجاد شده است.
استفاده از نرم افزارهای تخمین مکانیکی در این دوره و زمانه کاملاً ضروری است.
نرم افزارهای تخمین مکانیکی معمولاً شامل ویژگیهایی مانند موارد زیر هستند:
- اندازه گیری
- شمارش
- تخمین خطی
- مقیاس بندی
- هایلایت کردن
- چاپ نقشه تخمین
1) استفاده از نرم افزار متره
فرآیند زیر هنگام استفاده از نرم افزار متره برای تخمین مکانیکی انجام میشود:
- تنظیم مقیاس: اولین قدم، تنظیم مقیاس دقیق است.
این مقیاس در صفحه عنوان نقشهها موجود است.
مقیاس را با اندازه گیری دو یا سه مقداری که از قبل اندازه گیری شدهاند یا اندازه گیری موارد شناخته شده، مانند در، دیوار و مواردی از این قبیل، تعیین کنید. - تفکیک هزینهها بر اساس محدوده کار: برآوردگرها باید نحوه تفکیک هزینههای خدمات بر اساس طبقه یا ساختمان را تعیین کنند.
این موضوع باید قبل از شروع برآورد مقدار، استعلام شود.
خدمات باید طبق محدوده کار (SOW) یا برنامه قیمت گذاری که در بستههای مناقصه ارسال میشود، مجاز باشند.
خدماتی که بخشی از محدوده نیستند باید حذف شوند.
این موارد را در برآورد یادداشت کنید. - یادداشتها و نکات برجسته: برآوردگران مکانیکی باید بخشهای دارای مغایرت، بخشهای حذف شده، بخشهایی که در آنها فرضیاتی صورت گرفته و بخشهای مجاز در نقشه را یادداشت و برجسته کنند.
میتوان از رنگهای مختلف برای نشان دادن خدمات تأیید شده، موارد غیرمجاز و بخشهای مبهم و متناقض استفاده کرد.
این روش به کسانی که برآوردهای مکانیکی را بررسی میکنند، کمک میکند. - متره خطی: برای اندازه گیری طول خطی استفاده میشود که در اندازه گیری طول لوله، طول کانال و کابلها مفید است.
تقریباً همه نرم افزارهای اندازه گیری از محاسبات انجام شده در محدوده ویژگیهای خطی اندازه گیری پشتیبانی میکنند.
این ویژگی برای تولید سایر پارامترهای محاسبه شده مانند:
- مساحت
- میانگین
- مقادیر تخفیف یافته
و موارد دیگر مفید است.
این یک ویژگی ابتدایی است که حتی یک برآوردگر مکانیکی تازه کار و آزاد نیز میتواند با مهارتهای ریاضی پایه آن را انجام دهد.
با کمی تلاش اولیه، حتی مواردی مانند محاسبات نرخ جریان نیز از قبل تعبیه شده اند.
2) مونتاژ
مونتاژها ترکیبی از اجزای مختلف مورد نیاز برای تکمیل نصب یک سرویس هستند.
به عنوان مثال، برای نصب کانال کشی، فقط به کانال نیاز نیست؛ بلکه به موارد زیر نیاز است:
- آویزها
- میلهها
- صفحات مربعی
- اتصالات
- مهرهها
کاری که یک مونتاژ انجام میدهد، محاسبه هزینه کار و مواد برای هر جز تا آخرین مهره و واشر است.
سپس آنها را به هم اضافه میکنند تا هزینه کار و مواد ترکیبی تمام اجزای اضافه شده به هم را به دست آورند.
این کار به شکل خودکار با انجام مراحل خطی انجام میشود.
3) شمارش
شمارش، فرآیند تعیین کمیت موادی مانند اتصالات، تجهیزات و شیرآلات با تعیین شرایط در ابتدا است.
نرم افزارهای تخمین مکانیکی جدیدتر امروزه از ویژگی شگفت انگیز شمارش خودکار برخوردار هستند که پس از آموزش، مواردی مانند واحدهای فن کویل، چراغها و مواردی از این قبیل را به صورت خودکار شمارش میکنند.
4-4# تهیه فهرست مقادیر
فهرست مقادیر یا BOQ صفحه گستردهای است که هر جز از کار را به صورت کمی و با قیمت نشان میدهد.
این میزان، حاصلضرب تمام برداشتهای مقداری بوده که در کار انجام شده است.
بهتر است که تمام اطلاعات را بر اساس خدمات و دامنه کار جدا کنید.
روشهای متعددی برای تهیه صورت حساب مقادیر وجود دارد که عبارت است از:
- خروجی گرفتن مستقیم از نرم افزار متره، معمولاً بدون قیمت
- خروجی گرفتن مستقیم از نرم افزار تخمن مکانیکی، معمولاً با قیمت
- صورت حساب مقادیر سفارشی با دادههای ورودی دستی
- صورتحساب خودکار مقادیر با گزارشهای نرم افزار Takeoff/Estimation به عنوان ورودی
فرقی نمیکند از چه روشی برای تهیه فهرست مقادیر استفاده میکنید، این کار باید با دقت و در چارچوب زمانی انجام شود.
بهتر است که فایل فهرست مقادیر شامل محدوده کارها و یادداشتهای اولیه باشد.
5-4# قیمت گذاری
برآوردگر مکانیکی باید هنگام انجام جنبه قیمت گذاری، متمرکز و بدون حواس پرتی باشد.
آنها باید مطمئن شوند که تمام هزینههای مربوط به مصالح، سربار، پیش پرداخت و هچنین سود را در نظر گرفتهاند.
این قسمت، در واقع همان بخشی است که میتواند فشار زیادی برای اطمینان از درست انجام دادن آن روی کاربران بیاورد؛ زیرا ورودیهای اشتباه ممکن است عواقب وخیمی برای پیمانکار مکانیکی داشته باشد.
یک برآوردگر باید مهارتهای ریاضی مناسب و چشم تیزبینی برای جزئیات و اشتباهات داشته باشد تا بتواند یک تخمین مکانیکی دقیق ارائه دهد.
استفاده از نرم افزارهای تخمین مکانیکی باکیفیت مانند Ensign که مجهز به ویژگیهای لازم برای قیمت گذاری هستند، میتواند به ردیابی خودکار افزایش قیمتها کمک کند.
دیگر لازم نیست هزینههای مواد را به صورت دستی بهروزرسانی کنید و مطمئن شوید که افزایش قیمتهایی را که ممکن است در همان روزی که پیشنهاد خود را ارسال میکنید، اعمال شده باشند، در نظر گرفته اید.
افزایش قیمت مصالح که ممکن است در حین انجام کار اعمال شود، معمولاً ماهها بعد، باید در نظر گرفته شود.
با تأمین کنندگان خود صحبت کرده و از آنها در مورد افزایش هزینههایی که ممکن است، اعمال شود، سؤال کنید.
برآوردگرهای مکانیکی همچنین باید از درخواستهای ویژه مشتری مانند هزینههای زیر خط و گزینههای هزینه جایگزین آگاه باشند.
برآوردگرها باید فهرست مقادیر را به گونهای تنظیم کنند که این درخواستهای مشتری را در بر بگیرد.
6-4# گزارشها به همراه اسناد پشتیبان
گزارش نهایی که به مشتریان خود ارائه میدهیم شامل مدارک زیر است.
1) صورتحساب مقادیر با قیمت یا بدون قیمت
BOQ شامل لیست کامل مواد و خدمات، همراه با قیمتها (در صورت لزوم) مانند ساعات کار، هزینههای سربار، پیش پرداختها و همین طور سود است.
فهرست مقادیر از خلاصه جدا نگه داشته میشود؛ زیرا قرار دادن کل فهرست مواد در برگههای جداگانه به بررسی کننده کمک میکند تا اطلاعات مورد نیاز را به راحتی دریافت کند.
2) نمودار برجسته متره
اساساً این نمودار، اضافات انجام شده در کل کار را نشان میدهد.
نقشهها همچنین با اضافات، نکات مهم و سایر دادههای حیاتی برجسته شدهاند.
بهتر است از رنگهای مختلف استفاده کنید تا به مشتریان کمک کرده تا موارد مجاز، غیرمجاز و مغایرتها را بهتر درک کنند.
هنگامی که تمام علائم شروع متره و تنظیم اندازههای مناسب برای شمارندهها قابل مشاهده باشند، بهترین تجربه بصری خواهد شد.
3) جدول مشخصات
سندی مهم که دامنه کار را طبق درک ما، همراه با جزئیاتی مربوط به خدمات مجاز، ملاحظات و فرضیاتی که برآوردگر مکانیکی در طول مناقصه در نظر گرفته و مشخصات مهمی که بر کار تأثیر میگذارند، روشن میکند.
نظرتون درباره این مقاله چیه؟
ما رو راهنمایی کنید تا اون رو کامل تر کنیم و نواقصش رو رفع کنیم.
توی بخش دیدگاه ها منتظر پیشنهادهای فوق العاده شما هستیم.