بی شک بارها شاهد ایجاد قطرات آب بر روی شیشه پنجره ها در اوایل صبح بوده اید که با رسیدن هوا به دمای نقطه شبنم رخ داده است.
شناخت دقیق این دما کمک بسیار شایانی به طراحی و بکارگیری سیستم های مختلف صنعتی اعم از تهویه مطبوع، هوای فشرده و… می کند.
در این مقاله به سوال های شما درباره نقطه شبنم پاسخ خواهیم داد.
1# نقطه شبنم چیست؟ (What Is Dew Point)
نقطه شبنم (Dew Point) در واقع به دمایی اطلاق می شود که
هوا به وسیله آن دما به اشباع رسیده است.
به بیانی دیگر، با کاهش دما و یا سرد کردن هوا در میزان ثابتی از فشار، دمایی ایجاد خواهد شد که
در این دما هوا به وسیله بخار آب اشباع شده است.
به وجود آمدن این حالت به معنای برابر نرخ میعان بخار آب و همچنین نرخ تبخیر آب مایع می باشد.با رسیدن هوا به دمای شبنم در فشاری ثابت، حالتی متعادل مابین بخار آب موجود در هوا و آب مایع ایجاد می شود.
اگر بخواهیم به زبانی ساده به بررسی این پدیده بپردازیم باید بگوییم:
با برخورد هوای گرم با سطوح سرد دما به نقطه شبنم رسیده و حالت میعان ایجاد می شود.
لذا بروز این پدیده باعث ظهور قطرات مایع بر روی سطوح خواهد شد.
مثالی ساده از این پدیده مشاهده قطرات مایع بر روی قوطی های نوشابه سرد در اثر قرار گرفتن در محیطی گرم است.
پس با کاهش دمای هوا بدون ایجاد تغییر در رطوبت و فشار، در دمایی مشخص که
همان دمای شبنم می باشد، قطرات مایع تشکیل خواهد شد.
2# کاربرد Dew Point
میعان یا (Condensation) عبارت است از تغییر حالت بخار آب به مایع در اثر تماس با سطحی جامد و یا مایع.
به زبان ساده تر می توان گفت میعان، ایجاد تغییر در حالت فیزیکی ماده و تبدیل آن از حالت گاز به مایع است.
پدیده میعان عموماً با استفاده از دو فرآیند به وقوع می پیوندد:
کاهش دمای هوا تا نقطه شبنم
با استفاده از اشباع هوا به وسیله بخار آب
از جمله کاربردهای محاسبه این دما، در علوم هواشناسی جهت پیش بینی های مربوط به آب و هوا و همچنین سیستم تهویه مطبوع می باشد.
دمای نقطه شبنم همواره کمتر از دمای هوا پایین تر می باشد.
به همین دلیل، این دما عامل مهمی در پیش بینی احتمال کاهش و یا افت دما محسوب می شود.
علاوه بر این، مقایسه میان دمای هوا و دمای نقطه شبنم، از جمله راه های محاسبه رطوبت نسبی (Relative Humidity) می باشد.
3# بررسی تفاوت نقطه شبنم و رطوبت (Dew Point & Humidity)
نقطه شبنم (Dew Point) و رطوبت (Humidity) دو اصطلاح مورد استفاده در علوم هواشناسی و بررسی جو می باشند.
به عبارتی این دو اصطلاح، دو پارامتر و یا روش متفاوت برای محاسبه مقدار بخار آب موجود در هوا و یا جو به شمار می روند. ن
دمای نقطه شبنم نیز نام برده می شود به نوعی اندازه گیری میزان رطوبت موجود در جو می باشد که
به شکل درجه حرارت (سانتیگراد/ فارنهایت) مطرح می شود که
در واقع آن را می توان یک نقطه اشباع به شمار آورد.
و اما رطوبت، میزان بخار آب موجود در هوا و یا جو است که در سه نوع دسته بندی می شود:
- رطوبت مطلق
- رطوبت خاص
- رطوبت نسبی
البته عموماً هر سه نوع رطوبت تنها با لفظ “رطوبت” و به صورت درصد مطرح می شود و
در اکثر مواقع در مقایسه با دمای نقطه شبنم قرار می گیرد.
رطوبت و نقطه شبنم در حقیقت رابطه مستقیمی با یکدیگر دارند زیرا
هر دو روش هایی برای اندازه گیری بخار آب محسوب می شوند.
وجه اشتراک دیگر آن ها در رابطه با دمای هوا می باشد.
نقطه شبنم نشان دهنده مقدار رطوبت موجود در هوا با پارامتر درجه حرارت و
رطوبت عاملی تأثیرگذار بر فرآیند ایجاد شده میان دمای هوا و نقطه شبنم است.
به طور خلاصه می توان گفت:
- این دو پارامتر هر یک جلوه ای متفاوت از بخار آب موجود در جو به شمار می روند.
- دمای شبنم به صورت درجه سانتیگراد یا فارنهایت بیان می شود در صورتی که
رطوبت موجود در جو به صورت درصد مطرح می شود. - نقطه شبنم به تراکم و رطوبت به اشباع بخار آب اشاره می کند.
4# روش اندازه گیری نقطه شبنم
استفاده از دستگاهی به نام نقطه شبنم سنج و یا دیوپوینت متر (dew point meter) از جمله شیوه های اندازه گیری و مشخص نمودن نقطه شبنم به شمار می رود.
این دستگاه که قادر به محاسبه این دما می باشد.
متشکل از سطحی صیقلی شبیه به آینه است که به آهستگی دمای خود را از دست داده و سرد می شود.
این کاهش دما تا جایی که بخار آب موجود در هوا در اثر میعان بر روی سطح به صورت قطرات آب نمایان شود، ادامه پیدا می کند.
هم زمان با مشاهده این پدیده دمای مورد نظر اندازه گیری شده و به این ترتیب دمای نقطه شبنم تعیین می شود.
 |
درباره نویسنده : مهرنوش طیاری
نظرتون درباره این مقاله چیه؟
ما رو راهنمایی کنید تا اون رو کامل تر کنیم و نواقصش رو رفع کنیم.
توی بخش دیدگاه ها منتظر پیشنهادهای فوق العاده شما هستیم.
خیلی خوب بود من پیشنهاد میکنم مقاله یا متنی راجع به انتخاب مناسب یک کمپرسور هوای فشرده بنویسید چگونه میزان حجم هوا را محاسبه کنیم ؟
سلام خدمت شما جناب مهندس آزادی بزرگوار
ممنون از پیشنهاد شما .حتما به قسمت مربوطه ارجاع داده خواهد شد
از همراهی شما با تیم نماتک سپاس گزار هستیم
موفق و پیروز باشید