معرفی کد استاندارد رله ها (۵ دسته از لیست های آن)

در دنیای امروز، تضمین ایمنی سیستم‌های قدرت برای جلوگیری از خطرات احتمالی امری ضروری است و رله‌های حفاظتی نقش اساسی در ایمنی تجهیزات و قابلیت اطمینان منبع تغذیه دارند.

رله یک کلید الکتریکی چهار پایانه است که برای کنترل هر مدار الکتریکی با سیگنال مستقل کم‌مصرف و همچنین کنترل مدارهای الکتریکی مختلف با یک سیگنال استفاده می‌شود.

به‌طور کلی در آغاز، رله‌ها در مدارهای تلگراف طولانی به‌عنوان تکرارکننده سیگنال استفاده می‌شدند.

پس از آن، برای دستیابی به عملیات منطقی در مبادلات تلفنی و رایانه‌های اولیه به‌طور گسترده مورد استفاده قرار گرفتند.

ANSI (مؤسسه استاندارد ملی آمریکا) کدهایی را به عنوان کد استاندارد رله‌ ها برای استفاده در رله‌های حفاظتی، استاندارد کرده است.

در این راهنما، ما عمیق‌تر به اصول رله‌های حفاظتی و اهمیت کدهای ANSI خواهیم پرداخت.

علاوه بر این ما یک نمای کلی از کدهای ANSI برای رله‌های حفاظتی ارائه خواهیم کرد.

1# رله حفاظتی چیست؟

رله‌ای که برای تشخیص عیوب قطع‌ کننده مدار و شروع عملیات قطع‌ کننده مدار برای قطع المان معیوب سیستم استفاده می‌شود، به‌ عنوان رله محافظ یا رله حفاظتی شناخته می‌شود.

این نوع رله‌ها دستگاه‌های فشرده و مستقلی هستند و به‌ سادگی با اندازه‌گیری مکرر مقادیر الکتریکی که در شرایط عادی و خطای متفاوت هستند، شرایط غیرعادی را که در مدارها اتفاق می‌افتد، مشاهده می‌کنند.

این مقادیر الکتریکی ممکن است در شرایط خطا مانند ولتاژ، جریان، فرکانس و زاویه فاز تغییر کند.

نمودار رله حفاظتی در زیر نشان داده شده است:

2# اصل کار رله حفاظتی چیست؟

رله‌های حفاظتی عمدتاً بر روی دو اصل اساسی جاذبه و القای الکترومغناطیسی روی دو منبع AC و DC کار می‌کنند که سیم‌پیچ رله را در جهت قطب‌های الکترومغناطیس جذب می‌نمایند.

این نوع رله‌ها فوری و بدون تأخیر کار می‌کنند.

رله القایی الکترومغناطیسی عمدتاً در منبع AC با استفاده از موتور القایی برای تولید گشتاور کار می‌کند.

بنابراین این رله‌ها به‌طور منظم به‌عنوان رله‌های جهتی برای محافظت از سیستم قدرت و در برنامه‌های عملیات سوئیچینگ با سرعت بالا استفاده می‌شوند.

این رله با محافظت از هر دستگاه یا سیستمی در صورت مشاهده هرگونه نقص در مدار کار می‌کند و هر زمان که عیب را در یک دستگاه متوجه شد، پس از آن محل عیب را پیدا می‌کند و سپس سیگنال خاموش‌شدن را به CB (شکن مدار) می‌دهد.

3# کد استاندارد رله ها

مؤسسه استاندارد ملی آمریکا (ANSI) مجموعه‌ای از کدها را برای استاندارد کردن عملکرد رله‌های حفاظتی ایجاد کرده است.

این مجموعه کد استاندارد رله ها، کدهای ANSI نامیده می‌شوند.

این کدها به‌عنوان زبان جهانی طراحی و عملکرد عمل می‌کنند و برای هر عملکرد حفاظتی با یک شماره خاص نشان داده می‌شوند.

برای مثال کد استاندارد 50 برای حفاظت در برابر جریان اضافه آنی و کد 59 برای حفاظت از اضافه ولتاژ تعریف شده‌اند.

کدهای ANSI به‌عنوان مشخصات مطرح هستند، همان‌طور که مشخصات یک تلفن همراه شامل جزئیات باتری، حافظه، دوربین و موارد دیگر است، کدهای ANSI نیز مشخص می‌کنند که رله‌های حفاظتی سیستم با کدام نوع ساختار بهتر کار می‌کنند.

دستگاه‌های حفاظتی مانند رله‌ها و قطع‌کننده‌های مدار از کد استاندارد رله‌ های ANSI برای نمایش عملکرد و ویژگی‌های خود استفاده می‌کنند.

استفاده از کدهای حفاظتی ANSI در دستگاه‌های محافظ به مهندسان و تکنسین‌ها کمک می‌کند تا عملکردها و ظرفیت‌های رله‌های حفاظتی را شناسایی کنند.

این امر روند طراحی و اجرای سیستم‌های الکتریکی را تسهیل می‌کند.

4# فرمت کد استاندارد رله ها

فرمت ANSI کد استاندارد رله ها، آلفا عددی است.

به این‌ صورت که مقدار عددی به نام شماره دستگاه در کد ANSI به عملکرد و ویژگی‌های اصلی دستگاه محافظ اشاره دارد و از حروف برای افزودن جزئیات و تغییرات بیشتر استفاده می‌شود.

5# لیست کد استاندارد رله ها

تقریباً 9500 استاندارد ANSI وجود دارد و از آن‌جایی که نمی‌توانیم همه آن‌ها را بررسی کنیم، در مورد استانداردهای پرکاربرد و قابل توجه صحبت خواهیم کرد.

در ادامه لیستی جامع از کدهای رله حفاظتی ANSI آمده است:

1-5# حفاظت از جریان بیش از حد

برای حفاظت از جریان بیش از حد، از استانداردهای برق ANSI زیر استفاده می‌شود:

2-5# حفاظت از خطای زمین

برای حفاظت از خطای زمین، از کد استاندارد رله ها ANSI زیر استفاده می‌شود:

3-5# حفاظت از فرکانس

در صورت نیاز به حفاظت فرکانس، از کدهای ANSI زیر برای رله‌های حفاظتی استفاده می‌شود:

4-5# حفاظت از ولتاژ

کد استاندارد رله های زیر معمولاً در رله‌های حفاظت ولتاژ رعایت می‌شود:

5-5# حفاظت‌های دیگر

لیست بالا کد استانداردهای حفاظتی ANSI مورد استفاده در رله‌های مختلف، از جمله رله‌های حفاظت اضافه‌بار، رله‌های همه‌منظوره و غیره ارائه می‌کند.

6# علت اهمیت کد استاندارد رله ها

کدهای ANSI استاندارد رله ها ضروری هستند؛ زیرا مزایای زیادی در طراحی، پیاده‌سازی و عملکرد رله‌های حفاظتی در سیستم‌های قدرت دارند.

این مزایا عبارت‌اند از:

1. کدهای ANSI مجموعه‌ای استاندارد و ثابت از مشخصات را برای تفسیر عملکرد رله‌ها، صرف‌نظر از سازنده آن، ارائه می‌دهند.
2. دستگاه‌های رله از سازندگان مختلف می‌توانند با استفاده از کدهای ANSI در یک سیستم قدرت با یکدیگر ارتباط برقرار کنند.
3. عملکردهای حفاظتی مشخص شده توسط کدهای ANSI قابلیت اطمینان رله را بهبود می‌بخشد، خطر آسیب را کاهش می‌دهد و از خرابی سیستم جلوگیری می‌کند.
4. کدهای ANSI به شناسایی و عیب‌یابی عملکردهای رله کمک می‌کنند و فعالیت‌های تعمیر و نگهداری کارآمد را تسهیل می‌کنند.
5. رله‌هایی که مطابق با استانداردهای ANSI هستند می‌توانند با سیستم‌های مختلف جدید یا قدیمی کار کنند.

7# کاربرد کد استاندارد رله ها

کدهای ANSI را می‌توان به روش‌های مختلفی در مورد سیستم‌های قدرت مورد استفاده قرار داد.

این کدها، حفاظت ANSI را برای سیستم‌های قدرت در برابر مشکلات در انتقال، توزیع و تولید فراهم می‌کنند.

برای انجام این‌کار، رله‌هایی که مطابق با استانداردهای ANSI هستند در مکان‌های بحرانی در شبکه قدرت قرار می‌گیرند.

مهندسان و اپراتورها می‌توانند با استفاده از کد استاندارد رله ‌ها، بر اساس الزامات و شرایط خاص، طرح‌های حفاظتی محکمی برای سیستم قدرت ایجاد کنند.

جمع‌بندی

رله حفاظتی وسیله‌ای بسیار مهم برای حفاظت از سیستم الکتریکی است.

انواع مختلف رله حفاظتی مانند جریان بیش از حد، اضافه‌بار، حفاظت از راه دور، حفاظت فرکانس، توان معکوس و غیره دارای کد حفاظتی ANSI هستند.

رله حفاظتی تضمین می‌کند که بخش معیوب بلافاصله در زمان بروز خطا ایزوله می‌شود.

بنابراین می‌توان گفت که رله‌های حفاظتی ستون فقرات شبکه برق الکتریکی هستند.

هر رله حفاظتی دارای شماره دستگاه استاندارد ANSI است و کد ANSI نوع رله و عملکرد آن را نشان می‌دهد.

کد استاندارد رله های مناسب برای رله حفاظتی شما، ایمنی و قابلیت اطمینان را تضمین می‌کند.

علاوه بر این کدهای ANSI به چندین سازنده اجازه می‌دهد تا با هم کار کنند.

کدهای حفاظت ANSI مهندسان و تکنسین‌ها را قادر می‌سازد تا عملکردها و ظرفیت‌های رله‌های حفاظتی را شناسایی کنند.