۹ مورد از مهم ترین انواع لوله و کاربردهایشان

همان طور که می دانید، انواع لوله ها کاربرد زیادی در زندگی انسان دارند و مهم ترین رکن سیستم های لوله کشی می باشند.

استفاده از لوله اشتباه در انتقال سیالات ممکن است خرابی های وحشتناکی به بار بیاورد.

در این مقاله می خواهیم با انواع لوله و کاربرد آن ها آشنا شویم.

1# لوله کشی چیست؟

به طور کلی برای نگهداری یا انتقال سیالات از نقطه ای به نقطه دیگر از لوله استفاده می شود.

لوله استوانه بلند تو خالی با دو سر باز است که از جنس های مختلف و در وزن های متفاوت ساخته می شود.

علم لوله کشی به دو شاخه تقسیم می شود:

1. لوله کشی صنعتی یا پایپینگ (Piping)
   خارج از ساختمان های مسکونی در کارخانه ها، نیروگاه ها، پالایشگاه ها و …
2. لوله کشی تأسیسات (Plumbing)
   منازل مسکونی، آب و فاضلاب و …

2# انواع لوله

لوله ها را براساس جنس آن ها تقسیم بندی و نام گذاری می کنند.

در ادامه از انواع لوله به 9 مورد از مهم ترین آن ها می پردازیم:

1-2# لوله چدنی (Cast Iron Pipe)

لوله های چدنی از چدن ریخته گری ساخته شده و
به دلیل مقاومت بالا در برابر خوردگی و طول عمر بالا عموماً در سیستم آب و فاضلاب استفاده می شوند.

این لوله ها تحت شرایط کاری نرمال تا 100 سال عمر می کنند.

لوله های چدنی می توانند فشارهای متغیر تا psi 350 را تحمل کنند، هم چنین ارزان بوده و از نظر اقتصادی به صرفه هستند.

این لوله ها در قطرهای به اندازه 5 تا 120 سانتی متر وجود دارند.

2-2# لوله گالوانیزه (Galvanized Iron Pipe)

لوله های گالوانیزه از جنس آهن سفید نوردیده در قطرهای 12 میلی متر تا 15 سانتی متر و به طول 6 متر ساخته می شوند.

پس از ساخت، آن ها را درون محلول روی قرار داده تا فرآیند گالوانیزه شدن انجام شود.

این لوله ها برای انتقال آب و گاز و یا مایعات دیگر در ساختمان ها مثل گلخانه ها به کار برده می شوند.

مواد اسیدی و قلیایی تأثیرات بدی روی لوله های گالوانیزه می گذارند.

کار کردن با این لوله ها راحت بوده و در دو نوع سبک و متوسط تولید می شوند و
هم چنین ارزان هستند و به طور متوسط تا 10 سال عمر می کنند.

3-2# لوله فرفورژه (Wrought Iron Pipe)

لوله های فرفورژه شبیه لوله های گالوانیزه هستند،
با این تفاوت که این نوع لوله ها بدون درز هم تولید می شوند.

این لوله ها سبک بوده و در قطرهای 12 میلی متر تا 15 سانتی متر تولید می شوند که
کار کردن با آن ها نیز راحت است.

لوله های فرفورژه علاوه بر مصارف تزیینی برای انتقال آب، گاز و مایعات خاص هم استفاده می شوند.

4-2# لوله فولادی (Steel Pipe)

لوله های فولادی یکی از انواع لوله های کاربردی در لوله کشی صنعتی هستند که از ورقه های فولادی ساخته می شوند و
پس از ساخت آن ها را برای جلوگیری از زنگ زدگی در محلول روی قرار می دهند.

این لوله ها برای انتقال آب، گاز یا مایعات خاص استفاده می شوند؛ اما
مایعات اسیدی و قلیایی باعث زنگ زدگی آن ها می شوند.

هم چنین لوله های فولادی علاوه بر کاربرد فراوان، سبک بوده و به طور متوسط عمری بین 25 تا 50 سال دارند.

5-2# لوله مسی (Copper Pipe)

متدوال ترین لوله در سیستم آب رسانی و تهویه مطبوع این نوع لوله ها هستند اما
نسبت به سایر لوله ها گران تر می باشند.

لوله های مسی در قطرهای کوچک ساخته می شوند و چون زنگ نمی زنند، دارای عمر طولانی هستند.

این لوله ها توانایی انتقال آب داغ و بخار را داشته و در دماهای بالا آسیب نمی بینند و
هم چنین دارای شکل پذیری مناسبی هستند.

6-2# لوله پلاستیکی (Plastic Pipe)

یکی از انواع لوله های پرکتربرد، لوله های پلاستیکی هستند که
پلیمری از پلیمرهای آلی مثل پلی وینیل کلراید (P.V.C)، پلی اتیلن (P.E)، پلی پروپلین (P.P) و … ساخته می شوند.

این دسته از لوله ها بسیار سبک بوده و نصب و کارایی آسانی دارند.

آن ها علاوه بر توانایی انتقال آب، به دلیل این که زنگ نمی زنند، می توانند مواد خورنده مثل مایعات اسیدی یا قلیایی را نیز انتقال دهند اما
به دلیل داشتن ضریب انبساط بالا توان حمل مواد داغ را ندارند.

از دیگر مزایای این لوله ها می توانیم به رسوب گیری پایینشان به دلیل سطح داخلی صاف و صیقلی اشاره کنیم.

لوله های پلاستیکی در برابر جریان الکتریکی مقاوم بوده و قابل اشتعال نیز می باشند.

7-2# لوله آزبست سیمانی (Asbestos Cement)

ترکیب آزبست، سیلیس و سیمان، تحت فشار متراکم شده، تبدیل به یک ماده همگن و یکنواخت شده و
از آن لوله آزبست سیمانی ساخته می شود که استحکام قابل توجهی دارد اما
در مقابل ضربه و فشار خارجی آسیب می بیند.

درون این لوله ها صاف بوده و علاوه بر مقاوم بودن در برابر خوردگی، زنگ هم نمی زنند.

از این رو برای حمل مواد شیمیایی و اسیدی مناسب هستند.

هم چنین در سیستم آب و فاضلاب که فشار کاری پایین است هم بسیار استفاده می شوند؛ اما رسوب پذیری بالایی دارند.

به طور کلی این لوله ها از راندمان هیدرولیکی خوبی برخوردارند، ارزان و سبک بوده و کار با آن ها راحت است.

لوله های آزبست سیمانی در قطرهای 4 تا 36 اینچ ساخته می شوند، فشار تا psi 200 را تحمل می کنند و
قابلیت اتصال به لوله های چدنی را نیز دارند.

8-2# لوله بتنی (Concrete Pipe)

لوله های بتنی که جنس آن ها از بتن است در دو نوع ساده و مسلح و به قطر 400 تا 2400 میلی متر ساخته می شوند.

در ایران لوله های بتنی با قطر کمتر از 600 میلی متر را ساده و بالاتر از آن را به صورت مسلح می سازند که
در نوع مسلح آن ها میل گرد به کار رفته است.

از لوله های بتنی خالص برای فشار کم و از لوله های بتنی تقویت شده یا (R.C.C (Reinforced Cement Concrete در فشار بالاتر استفاده می شود.

این لوله ها سنگین بوده و حمل و نقل و تعمیراتشان سخت است؛ اما
هزینه نگهداری پایین و عمر متوسط 35 تا 50 سال دارند.

در حمل فاضلاب و به طور کلی فشار کاری پایین استفاده می شوند و زنگ نمی زنند؛ اما
در مقابل مواد خورنده عمرشان کم می شود.

9-2# لوله سفالی (Vitrified Clay)

این لوله ها از سفال لعاب دار ساخته شده که درمقابل تنش مقاوم نیستند.

موارد مصرف آن ها فاضلاب، تخلیه و به طور کلی خطوط کم فشار می باشد.

لوله های سفالی عمر طولانی دارند و در مقابل خوردگی مقاوم هستند و هم چنین به دلیل سطح داخلی صاف عملکرد هیدرولیکی مناسبی دارند.

دسته بندی دیگری از لوله وجود دارد که براساس روش تولید و یا جوش لوله تقسیم می شود.