انواع فرآیند تصفیه شرکت و مراحل اجرایی کردن آن

خاتمه یک تجارت یا بخش تجاری به عنوان انحلال شناخته می‌شود.

در فرآیند انحلال و تصفیه شرکت برای تسویه بدهی‌ها و سایر موارد، شرکت دارایی‌های خود را می‌فروشد.

مابقی پول پس از رفع کلیه مطالبات بین مالکان، سهام‌داران و سرمایه گذاران تقسیم می‌شود.

در نظر گرفتن انحلال و تصفیه شرکت یک تصمیم چالش برانگیز برای هر صاحب کسب و کاری است.

این تصمیمی نیست که شما در ابتدا در برنامه کسب‌وکار خود ترسیم می‌کردید و قابل درک است که یکی از سخت‌ترین لحظاتی است که یک رهبر کسب‌وکار می‌تواند با آن روبه‌رو شود.

این اتفاق چه به دلیل شرایط پیش بینی نشده باشد، چه به دلیل شرایط غیرقابل جبران سخت یا تغییر در مسیر زندگی شما، صرفاً فکر انحلال و تصفیه شرکت شما می‌تواند طاقت فرسا باشد؛ اما درک فرایند و برداشتن گام‌های صحیح می‌تواند به کاهش بار کمک کند.

در این مقاله بیشتر با مفهوم انحلال و تصفیه شرکت آشنا می‌شویم و مروری کلی بر روند تصفیه شرکت خواهیم کرد.

1# انحلال و تصفیه شرکت چیست؟

انحلال فرایند رسمی بستن یک شرکت است، معمولاً به این دلیل که نمی‌تواند بدهی‌های خود را بپردازد یا به این دلیل که سهام‌داران می‌خواهند به تجارت پایان دهند.

در هنگام انحلال، دارایی‌های شرکت برای پرداخت بستانکاران طبق اولویت قانونی آنها فروخته می‌شود که به این کار تصفیه شرکت می‌گویند.

پس از انجام این کار، شرکت منحل می‌شود و از نظر قانونی دیگر وجود ندارد.

انحلال و تصفیه شرکت دو معنی نزدیک به هم هستند و چون برای انجام انحلال باید مراحل تصفیه شرکت انجام گیرد، از انحلال به عنوان تصفیه شرکت نیز یاد می‌شود.

انحلال می‌تواند داوطلبانه باشد، توسط مدیران یا سهام‌داران شرکت شروع شود یا اجباری باشد که توسط طلبکاران از طریق حکم دادگاه اجباری شود.

یک شرکت ممکن است به دلایل زیر منحل شود:

• کاهش بازار که در آن بخش خاص، دیگر به اندازه زمان تأسیس شرکت سودآور نیست.
• مشتریان بزرگ و مکرر که خود یک فرایند ورشکستگی را پشت سر گذاشته‌اند.
• مشتریان اصلی که بخش بزرگی از درآمد را به رقبا اختصاص داده‌اند.
• صورت‌حساب‌های غیرمنتظره‌ای که باعث فشار بر جریان نقدی شرکت شده است.
• مبارزه برای جمع‌آوری پول از بدهکاران به شرکت شما که صورت‌حساب‌های خود را به‌ موقع پرداخت نمی‌کنند.

2# انواع انحلال و تصفیه شرکت

سه شکل تصفیه شرکت عبارت‌اند از:

• انحلال و تصفیه داوطلبانه اعضا
• انحلال و تصفیه داوطلبانه طلبکاران
• انحلال و تصفیه اجباری

بیایید نگاهی به انواع مختلف انحلال با جزئیات بیشتری بیندازیم.

1-2# تصفیه داوطلبانه اعضا

تصفیه داوطلبانه اعضا (MVL = Members Voluntary Liquidation) یک فرایند انحلال است که به طور داوطلبانه توسط مدیران و سهام‌داران یک شرکت در زمانی که کسب‌وکار هنوز حلال است وارد می‌شود.

MVL اغلب برای انحلال و تصفیه شرکت زمانی که تجارت هنوز قوی است و می‌توان سود به دست آورد یا زمانی که صاحبان شرکت مایل به بازنشستگی یا حرکت به سمت چیزهای جدید هستند، استفاده می‌شود، MVL ساده‌ترین فرایند انحلال است.

مدیران و سهام‌داران به توافق می‌رسند و شرکت فروخته می‌شود و منحل می‌شود.

هیچ حکم دادگاهی در کار نیست و پس از انجام آخرین پرداخت به طلبکاران، سود بین سهام‌داران تقسیم می‌شود.

2-2# تصفیه داوطلبانه طلبکاران

تصفیه داوطلبانه بستانکاران (CVL = Creditors Voluntary Liquidation) یک فرایند انحلال است که در آن مدیران شرکت به وضعیت ورشکستگی آن پی برده و با طلبکاران برای انحلال داوطلبانه تجارت به توافق می‌رسند.

یک کارشناس ورشکستگی باید برای نظارت بر انحلال و تصفیه شرکت و فروش دارایی‌ها استخدام شود.

سپس فروش ایجاد شده بین طلبکاران توزیع می‌شود.

هنگامی که دارایی‌های شرکت فروخته شد، شرکت از ثبت خانه شرکت‌ها حذف می‌شود و دیگر وجود ندارد.

3-2# انحلال و تصفیه اجباری

تصفیه اجباری فرایندی متفاوت با نوع اختیاری را دنبال می‌کند؛ زیرا در این شرایط طلبکاران برخلاف میل مدیران آن اقدام به انحلال شرکت می‌کنند.

انحلال اجباری زمانی رخ می‌دهد که طلبکار تلاش کرده باشد و نتوانسته است پولی را که به او بدهکار است، تضمین کند.

طلبکار از دادگاه می‌خواهد که دادخواست انحلال صادر کند تا شرکت را برای پرداخت تحت فشار قرار دهد.

در صورت عدم موفقیت، حکم انحلال و تصفیه شرکت توسط دادگاه صادر می‌شود و مدیران کنترل شرکت خود را از دست می‌دهند.

یک کارشناس ورشکستگی برای انحلال شرکت و فروش دارایی‌های آن انتخاب می‌شود.

طلبکاران سهم خود را از وجوه حاصل از انحلال دریافت می‌کنند و شرکت از دفتر ثبت حذف می‌شود.

3# مراحل فرایند تصفیه شرکت

نتیجه نهایی فرایند تصفیه شرکت، فروش دارایی‌های یک شرکت به‌ منظور پرداخت به طلبکاران آن است، فرایندی که در نهایت منجر به تعطیلی شرکت و حذف از ثبت خانه شرکت‌ها می‌شود.

هر فرایند انحلال و تصفیه معمولاً با تشخیص مدیران شرکت شروع می‌شود که کسب‌وکار در مشکلات مالی است یا ابراز تمایل به تعطیلی شرکت وجود دارد.

مدیران همچنین ممکن است بخواهند شرکت را بفروشند، سرمایه‌گذاری جدیدی را شروع کنند یا به‌سادگی بازنشسته شوند.

زمانی که شرکتی ورشکسته می‌شود و دیگر قادر به پرداخت بدهی‌های خود نیست، تصفیه شرکت اغلب آخرین راه‌حل است.

این می‌تواند نتیجه تصمیمات تجاری بد، شرایط بد اقتصادی یا رویدادهای خارج از کنترل شرکت باشد.

همانطور که توضیح خواهیم داد، مدیران همچنین می‌توانند یک شرکت را قبل از ورشکستگی منحل کنند.

از آنجا که سه نوع مختلف تصفیه وجود دارد که یک تجارت می‌تواند انجام دهد، پس از اتخاذ این تصمیم اولیه، روند انحلال متفاوت است.

1-3# فرایند گام‌به‌گام برای MVL

شروع یک MVL یک فرایند داوطلبانه است و تنها زمانی می‌توان آن را انجام داد که تجارت هنوز در جریان باشد.

این بدان معنی است که فرایند واقعی تصفیه شرکت از طریق MVL بسیار ساده‌تر از سایر اشکال است.

روند گام‌به‌گام این‌کار به‌صورت زیر است:

• مدیران شرکت تصمیم به تصفیه داوطلبانه کسب‌وکار می‌گیرند.
  این ممکن است برای ایجاد یک فروش سودآور باشد یا به این دلیل که مالکان مایل به بازنشستگی، راه‌اندازی یک کسب‌وکار جدید و غیره هستند.
  برای شروع فرایند MVL، کسب‌وکار باید فعال باشد.
• مدیران یک کارشناس ورشکستگی دارای مجوز را برای نظارت بر تصفیه منصوب می‌کنند.
• اعلامیه ورشکستگی به خانه شرکت‌ها ارسال می‌شود و تصمیم انحلال توسط مدیران همراه با کارشناس ورشکستگی مورد توافق قرار می‌گیرد.
  این قطعنامه عملاً با شرایط فرایند انحلال موافقت می‌کند.
• انحلال و تصفیه شرکت به اطلاع عموم می‌رسد و اکنون باید به طور رسمی در روزنامه آگهی شود.
  هر طلبکار باید از انحلال قریب‌الوقوع مطلع شود.
• شرکت مراحل انحلال را طی می‌کند.
  باید به کارکنان اطلاع داده شود و تمام دارایی‌ها فروخته می‌شود.
• سود حاصل از فروش برای پرداخت بستانکاران معوق و سود باقی مانده بین سهام‌داران توزیع می‌شود.
• در نهایت، شرکت از ثبت در خانه شرکت‌ها حذف می‌شود و وجود ندارد.

2-3# فرایند گام‌به‌گام برای CVL

مانند MVL، تصفیه نوع CVL هنوز داوطلبانه است. با این ‌حال، فرایند انحلال پیچیده‌تر است؛ زیرا در این مرحله شرکت ورشکسته است.

این بدان معنی است که دارایی‌ها باید فروخته شوند، سپس سود باید بین طلبکاران توزیع شود، وضعیتی که می‌تواند منجر به تنش بین طلبکاران رقیب شود.

روند کار در این حالت به صورت زیر است:

• مدیران شرکت متوجه می‌شوند که وضعیت مالی خود را ورشکستگی می‌دانند و از یک کارشناس ورشکستگی مشاوره می‌خواهند.
• اگر نتوان شرکت را از طریق چرخش تجاری، تجدید ساختار شرکت یا سایر اقدامات ورشکستگی نجات داد، آنگاه کارشناس ورشکستگی انحلال داوطلبانه طلبکاران را پیشنهاد می‌کند.
• کارشناس ورشکستگی یک تصمیم انحلال ایجاد می‌کند که باید توسط سهام‌داران به رأی گذاشته شود.
• در عین‌ حال، کارشناس ورشکستگی باید وضعیت تصفیه شرکت و انحلال قریب‌الوقوع را به طلبکاران اطلاع دهد.
  بستانکاران می‌توانند با این تصمیم مخالفت کنند یا انتخاب خود را برای ورشکستگی پیشنهاد دهند.
• پس از تصویب قطعنامه انحلال، انحلال رسماً در روزنامه آگهی می‌شود و به اطلاع عموم می‌رسد و روند انحلال کسب‌وکار آغاز می‌شود.
• کارشناس ورشکستگی دارایی‌های شرکت را به‌ منظور جمع‌آوری سرمایه می‌فروشد، درحالی‌که به کارکنان از قصد تعطیلی اطلاع داده می‌شود.
  پس از انحلال و تصفیه شرکت، تمام دارایی‌ها و وجوه تولید شده بین طلبکاران توزیع می‌شود.
• کارشناس ورشکستگی همچنین باید رفتار مدیران شرکت را بررسی کند و یافته‌های آنها را به خدمات ورشکستگی ارائه دهد.
  اگر مشخص شود که مدیران بر خلاف منافع شرکت عمل کرده‌اند، ممکن است در آینده از مدیریت سلب صلاحیت شوند و حتی ممکن است شخصاً در قبال بدهی‌های شرکت مسئول شناخته شوند.
  در عمل، رد صلاحیت به‌ندرت اتفاق می‌افتد مگر اینکه تخلف یا تقلب جدی رخ داده باشد.
• گام نهایی بستن شرکت و حذف نام آن از لیست ثبت شرکت‌ها است.

3-3# فرایند گام‌به‌گام برای انحلال اجباری

انحلال اجباری چالش‌برانگیزترین فرایندی است که باید طی شود؛ زیرا برخلاف میل مدیران شرکت تحریک می‌شود.

انحلال اجباری فرایندی است که باید از طریق دادگاه طی شود و به‌ این‌ ترتیب، نسبت به سایر اشکال انحلال پیچیده‌تر است.

باید توجه داشته باشیم که انحلال اجباری معمولاً تنها پس از آن اتفاق می‌افتد که طلبکاران از همه راه‌های دیگر برای بازپرداخت پول بدهی شرکت به آنها استفاده کرده باشند.

در اینجا روند گام‌به‌گام تصفیه شرکت اجباری آمده است.

• یک طلبکار تلاش می‌کند و مکرراً نمی‌تواند پولی را که یک شرکت به آنها بدهکار است، پس بگیرد.
  به‌ عنوان آخرین راه‌حل، طلبکاران تصمیم می‌گیرند که شرکت را مجبور به تصفیه کنند تا پول بدهی خود را پس بگیرند.
• ابتدا طلبکاران باید تقاضای پرداخت قانونی را صادر کنند.
• اگر مطالبه پرداخت قانونی پرداخت نشود، طلبکاران یک دادخواست انحلال و تصفیه شرکت ترتیب می‌دهند تا از طریق دادگاه تأیید شود.
  این اساساً از دادگاه درخواست می‌کند که اجازه دهد شرکت برای پرداخت بدهی منحل شود.
• در صورت تأیید دادخواست انحلال، در روزنامه آگهی می‌شود و یک کارشناس ورشکستگی منصوب شرکت را منحل می‌کند.
  با این‌ حال، شما هنوز هم می‌توانید قبل از تبلیغ دادخواست انحلال با طلبکاران مذاکره کنید، اگرچه باید سریعاً برای جلوگیری از تصفیه شرکت در این مرحله از فرایند اقدام کنید.
• در مرحله بعد، دادگاه‌ها اگر معتقد باشند طلبکاران حق دارند شرکت شما را منحل کنند، حکم انحلال را تأیید می‌کنند.
  مرحله بعدی فرایند فروش دارایی‌های شرکت، توزیع وجوه و تعطیلی کسب‌وکار است. هنگامی که شرکت منحل شد، از لیست ثبت شرکت‌ها حذف می‌شود.
• مانند یک CVL، متخصصان ورشکستگی که بر فرایند انحلال و تصفیه شرکت نظارت دارند، اقدامات مدیران را در رابطه‌ با ورشکستگی شرکت بررسی خواهند کرد.
  در صورت مشاهده هرگونه تخلف، سرویس ورشکستگی می‌تواند مدیران را سلب صلاحیت کند یا اقدامات مناسب دیگری را علیه آنها انجام دهد.

4# مزایای تصفیه شرکت

اگر مدیر یک شرکت محدود هستید که با بدهی‌هایی که نمی‌توانید بازپرداخت کنید غرق شده‌اید و فقط می‌خواهید راهی برای خروج بدون نجات شرکت خود داشته باشید، تصفیه شرکت و انحلال ممکن است بهترین گزینه شما به نظر برسد.

این کار مزایای زیر را می‌تواند داشته باشد:

• رفع بدهی: تصفیه شرکت می‌تواند بدهی‌های را از بین ببرد.
  پس از تکمیل فرایند، طلبکاران نمی‌توانند شما را برای قبض‌های پرداخت نشده شرکت تعقیب کنند.
  این، شما را از استرس مالی رها می‌کند.
• محافظت در برابر اقدامات حقوقی: شروع فرایند تصفیه شرکت، می‌تواند شما را در برابر اقدامات قانونی طلبکاران، مانند احکام دادگاه یا دادخواست انحلال، محافظت کند.
• اجتناب از معاملات نادرست: اگر درحالی‌که ورشکسته به تجارت ادامه دهید، شخصاً مسئول بدهی‌های شرکت هستید.
  تصفیه شرکت به شما کمک می‌کند تا با رسیدگی رسمی به ناتوانی شرکت در پرداخت بدهی‌های خود از این امر جلوگیری کنید.
• راهنمایی حرفه‌ای: یک متخصص ورشکستگی دارای مجوز، انحلال را مدیریت می‌کند، تمام اسناد و مدارک و ارتباطات با طلبکاران را مدیریت می‌کند که مسئولیت شما را از بین می‌برد و بار شما را کاهش می‌دهد.
• پرداخت دستمزد کارمندان: کارمندان شما می‌توانند از طریق کارشناس ورشکستگی حقوق مازاد بر کار را مطالبه کنند.
  کارمندان وفادار می‌توانند حقوق پرداخت نشده و سایر حقوق را از صندوق بیمه ملی دولت مطالبه کنند و از شرکت حمایت مالی نمایند.
• تعطیلی و آرامش ذهنی: انحلال به فعالیت‌های شرکت شما پایان می‌دهد، استرس شما را کاهش می‌دهد و به شما امکان می‌دهد بدون فشار مداوم به کار ادامه دهید.

5# معایب تصفیه شرکت

با وجود تمام مزایای ذکر‌شده برای تصفیه شرکت و انحلال آن، این کار می‌تواند معایب زیر را به دنبال داشته باشد:

1-5# از دست دادن دارایی‌های شرکت

دارایی‌های شرکت برای بازپرداخت بستانکاران فروخته می‌شود.

این به معنای از دست دادن اموال تجاری، تجهیزات و سایر دارایی‌های متعلق به شرکت است.

2-5# تأثیر بر اعتبار شخصی

در حالی‌ که بدهی‌های شرکت جدا از بدهی‌های شخصی است، انحلال و تصفیه شرکت می‌تواند بر رتبه اعتباری شخصی شما تأثیر بگذارد، به‌ خصوص اگر ضمانت‌نامه‌های شخصی را امضا کرده باشید.

3-5# رد صلاحیت مدیران

انحلال به معنای رد صلاحیت مدیر نیست.

در حالی‌ که مدیر تصفیه موظف است رفتار مدیران را قبل از انحلال بررسی کند، احتمال رد صلاحیت بسیار اندک است.

طبق آمار در سال‌های گذشته تنها تعداد اندکی از مدیران رد صلاحیت شدند.

فقط در جدی‌ترین و جنایی‌ترین پرونده‌ها است که منجر به محرومیت از کار و فعالیت برای مدیران می‌شود.

4-5# هزینه‌های انحلال

این فرایند شامل هزینه‌هایی برای متصدی ورشکستگی و سایر هزینه‌های مرتبط است.

این هزینه‌ها از دارایی‌های شرکت پرداخت می‌شوند که می‌تواند میزان در دسترس طلبکاران را کاهش دهد.

5-5# سوابق عمومی و شهرت

تصفیه شرکت و انحلال آن بخشی از پرونده عمومی می‌شود.

این می‌تواند بر شهرت شما تأثیر بگذارد و ممکن است شروع یک تجارت جدید یا کسب اعتبار را در آینده چالش‌برانگیزتر کند.

6-5# ضمانت‌های شخصی

اگر ضمانت‌های شخصی برای بدهی‌های شرکت، بسته به شرایط و ضوابط قرارداد، داده‌اید، ممکن است شخصاً مسئول باشید و طلبکاران ممکن است پس از انحلال برای بازیابی آن مبالغ همچنان به دنبال دارایی‌های شخصی شما باشند.

7-5# از دست‌دادن شغل کارکنان

انحلال منجر به ازدست‌دادن کار کارکنان می‌شود که اگر روابط کاری نزدیک با کارکنان خود داشته باشید، می‌تواند دشوار باشد.

8-5# روابط تأمین‌کننده

بعد از تصفیه و انحلال و تصفیه شرکت، هرگونه رابطه با تأمین‌کنندگان و مشتریان پایان می‌یابد که اگر قصد دارید سرمایه‌گذاری جدیدی را شروع کنید، می‌تواند بر معاملات تجاری آینده تأثیر بگذارد.

6# هزینه‌های انحلال شرکت

انحلال یک شرکت مستلزم چندین هزینه است که باید در نظر گرفته شود.

در اینجا برخی از هزینه‌های احتمالی مرتبط با انحلال شرکت آورده شده است:

• حق‌الزحمه مدیران تصفیه
• هزینه‌های حقوقی و حرفه‌ای
• هزینه‌های ارزیابی دارایی
• هزینه‌های تبلیغات و بازاریابی
• هزینه‌های ارتباط طلبکار و ذی‌نفع
• بدهی‌ها
• هزینه‌های دفع
• هزینه‌های اداری
• هزینه‌های پیش‌بینی‌نشده

بسیار مهم است که قبل از تصمیم‌گیری در مورد انحلال یا نجات شرکت خود، این نکات را به‌دقت در نظر بگیرید.

در حالی‌ که تصفیه شرکت می‌تواند باعث تسکین بدهی‌های زیاد شود؛ ولی نحوه بستن شرکت شما اهمیت دارد.

صرفاً انحلال شرکت شما بدون راهنمایی حرفه‌ای می‌تواند عواقب شدیدی داشته باشد که به‌ طور جدی آینده شما را تحت‌تأثیر قرار می‌دهد.

شما باید از یک متخصص ورشکستگی حرفه‌ای مشاوره بگیرید که می‌تواند شما را بر اساس شرایط خاص شما راهنمایی کند و به شما کمک کند تا همه گزینه‌های موجود را بررسی کنید.

نتیجه‌گیری

فرایند انحلال و تصفیه شرکت باعث می‌شود که یک شرکت منحل شده، تعطیل شود و از لیست ثبت شرکت‌ها حذف گردد.

این کار معمولاً زمانی اتفاق می‌افتد که یک شرکت دیگر نمی‌تواند بدهی‌های خود را پرداخت کند و در نتیجه دارایی‌های شرکت برای پرداخت به طلبکاران فروخته می‌شود.

این فرایند می‌تواند داوطلبانه باشد یا به حکم دادگاه صادر شود، ولی درهرصورت بازی نهایی «انحلال» شرکت است.

درحالی‌که انحلال هرگز موقعیت ایده‌آلی برای یک مدیر شرکت با مسئولیت محدود نیست؛ اما برای برخی مناسب‌ترین راه برای مقابله با ورشکستگی شرکت و به‌حداقل‌ رساندن زیان به طلبکاران برجسته است.

مواجهه با انحلال شرکت بدون شک وضعیت سختی است؛ اما بررسی گزینه‌های موجود، درک پیامدها و تصمیم‌گیری آگاهانه می‌تواند به کاهش تأثیر بر همه سهام‌داران کمک کند.

تصمیم‌گیری آسان نیست؛ اما برای بسیاری از شرکت‌ها، فرایند انحلال و تصفیه داوطلبانه می‌تواند بهترین راه برای تعطیل‌کردن کسب‌وکار باشد.