سازگاری شغلی چیست و چگونه می توانیم آن را به دست بیاوریم؟

آیا تا به حال احساس کرده‌اید که شغلی که دارید با شما سازگار نیست؟

آیا از شغل خود راضی و خوشحال هستید؟

این سوالات می‌توانند نشان‌دهنده‌ میزان سازگاری شغلی شما باشند.

سازگاری شغلی یکی از عوامل مهم در موفقیت شغلی و زندگی است که بسیاری از ما به آن توجه کافی نمی‌کنیم.

اگر شما هم می‌خواهید شغلی را پیدا کنید که با شما سازگار باشد و به شما احساس رضایت بدهد، این مقاله را از دست ندهید.

1# سازگاری شغلی چیست؟

سازگاری شغلی یکی از مفاهیم مهم در روانشناسی شغلی است که به میزان همخوانی بین ویژگی‌های فردی و شرایط شغلی اشاره می‌کند.

این مفهوم نشان می‌دهد که چقدر شغلی که انتخاب کرده‌اید با شخصیت، مهارت‌ها، ارزش‌ها، انگیزه‌ها، اهداف و انتظارات شما سازگار است.

این مفهوم اهمیت زیادی در موارد زیر دارد:

• رضایت شغلی
• تعهد سازمانی
• عملکرد شغلی
• کیفیت زندگی

هرچه سازگاری شغلی بیشتر باشد، احتمال موفقیت در شغل و زندگی نیز بیشتر می‌شود.

2# عوامل مؤثر بر سازگاری شغلی

برای داشتن سازگاری شغلی، لازم است که شغلی را انتخاب کنیم که با عوامل زیر همخوانی داشته باشد:

• شخصیت: شخصیت به مجموعه‌ای از ویژگی‌های روانی و رفتاری افراد اطلاق می‌شود که آن‌ها را از یکدیگر متمایز می‌کند.
  شخصیت تأثیر بسزایی بر انتخاب شغل، روابط کاری و عملکرد شغلی دارد.
• مهارت‌ها: مهارت‌ها به توانایی‌هایی اشاره می‌کنند که افراد برای انجام وظایف شغلی خود به کار می‌برند.
  مهارت‌ها می‌توانند از طریق آموزش، تجربه، علاقه و استعداد به دست آیند.
• ارزش‌ها: ارزش‌ها به اهمیتی اشاره می‌کنند که افراد به چیزهایی مانند پول، قدرت، عدالت، خانواده، دوستی، اخلاق، مذهب و غیره می‌دهند.
  ارزش‌ها تأثیر بسزایی بر روی انگیزه‌ها، انتخاب‌ها و رفتارهای افراد دارند.
• انگیزه‌ها: انگیزه‌ها به عواملی اشاره می‌کنند که افراد را به انجام کارهایی ترغیب می‌کنند.
  برای داشتن سازگاری شغلی، لازم است که شغلی را انتخاب کنیم که با انگیزه‌های ما همخوانی داشته باشد و به ما انگیزه بدهد تا بهترین کار را انجام دهیم.
• اهداف: اهداف به نتایجی اشاره می‌کنند که افراد می‌خواهند به آن‌ها برسند.
  اهداف می‌توانند کوتاه‌مدت یا بلندمدت، شخصی یا حرفه‌ای و یا مشخص یا مبهم باشند.
  اهداف تأثیر بسزایی بر روی جهت‌گیری، تمرکز، تلاش و پیشرفت افراد دارند.
• انتظارات: انتظارات به آنچه که افراد از شغل خود می‌خواهند و می‌پندارند که باید دریافت کنند، اشاره می‌کنند.
  انتظارات می‌توانند شامل عواملی مانند حقوق، مزایا، امنیت شغلی، احترام، تقدیر، اعتماد، همکاری، رهبری، آموزش و پشتیبانی باشند.
  انتظارات تأثیر بسزایی بر روی رضایت شغلی، تعهد سازمانی، وفاداری و تعادل کار-زندگی دارند.

3# نشانه‌های سازگاری شغلی

سازگاری شغلی می‌تواند باعث ایجاد حالات و رفتارهای مثبت در افراد شود.

برخی از نشانه‌های سازگاری شغلی عبارت اند از:

• رضایت شغلی: رضایت شغلی به احساس رضایت و خشنودی از شغل اشاره می‌کند.
  افرادی که سازگاری شغلی دارند معمولاً از شغل خود لذت می‌برند، به آن افتخار می‌کنند و برای آن ارزش قائل هستند.
  رضایت شغلی می‌تواند به افزایش اعتماد به نفس، خودکارآمدی و خوداحترامی منجر شود.
• تعهد سازمانی: تعهد سازمانی به ارتباط عاطفی و هویتی افراد با سازمان اشاره می‌کند.
  افرادی که سازگاری شغلی دارند معمولاً به سازمان خود وابسته هستند، با اهداف و ارزش‌های آن همدلی می‌کنند و مایل هستند در آن بمانند.
  تعهد سازمانی می‌تواند به افزایش وفاداری، همکاری و مسئولیت‌پذیری منجر شود.
• عملکرد بالا: عملکرد بالا به انجام کارها با کیفیت و کمیت بالا اشاره می‌کند.
  افرادی که سازگاری شغلی دارند معمولاً در شغل خود موفق هستند، به چالش‌ها و فرصت‌های شغلی پاسخ می‌دهند و از توانایی‌های خود به نحو احسن استفاده می‌کنند.
  عملکرد بالا می‌تواند به افزایش تقدیر، پاداش و ارتقای شغلی منجر شود.
• خلاقیت: خلاقیت به توانایی ایجاد ایده‌ها و راه‌حل‌های جدید و مفید اشاره می‌کند.
  افرادی که سازگاری شغلی دارند معمولاً در شغل خود خلاق و نوآور هستند، به دنبال بهبود و تغییر هستند و از روش‌های متفاوت و جذاب استفاده می‌کنند.
  خلاقیت می‌تواند به افزایش رشد حرفه‌ای، تأثیرگذاری و رقابت‌پذیری منجر شود.
• رشد حرفه‌ای: رشد حرفه‌ای به افزایش دانش، مهارت‌ها و تجربه‌های شغلی اشاره می‌کند.
  افرادی که سازگاری شغلی دارند معمولاً در شغل خود پیشرفت می‌کنند و توسعه می‌یابند، به دنبال یادگیری و آموزش هستند و از فرصت‌های شغلی استفاده می‌کنند.
  رشد حرفه‌ای می‌تواند به افزایش اعتبار، امکانات و چشم‌انداز شغلی منجر شود.

4# نشانه‌های عدم سازگاری شغلی

برخی از نشانه‌های عدم سازگاری شغلی عبارت اند از:

• نارضایتی شغلی: افرادی که عدم سازگاری کاری دارند معمولاً از شغل خود لذت نمی‌برند، به آن افتخار نمی‌کنند و به آن ارزش قائل نیستند.
  نارضایتی شغلی می‌تواند به کاهش اعتماد به نفس منجر شود.
• تنش: تنش به احساس فشار و استرس ناشی از شغل اشاره می‌کند.
  افرادی که عدم سازگاری کاری دارند معمولاً در شغل خود با مشکلات و چالش‌های زیادی روبه‌رو هستند که بیش از توانایی‌ها و منابع آن‌ها است.
  تنش می‌تواند به کاهش سلامت روانی و جسمی، افسردگی، اضطراب و بیماری‌های مزمن منجر شود.
• خستگی: افرادی که عدم سازگاری کاری دارند معمولاً در شغل خود احساس سرخوردگی و بی‌منظوری می‌کنند که باعث می‌شود که از کار خود دلزده و نسبت به آن بی‌اشتیاق شوند.
  خستگی می‌تواند به کاهش انرژی، تمرکز، خلاقیت و علاقه منجر شود.
• کاهش بهره‌وری: کاهش بهره‌وری به انجام کارها با کیفیت و کمیت پایین اشاره می‌کند.
  افرادی که عدم سازگاری کاری دارند معمولاً در شغل خود ناکارآمد و کم بازده هستند، به چالش‌ها و فرصت‌های شغلی پاسخ نمی‌دهند و از توانایی‌های خود به نحو نامناسب استفاده می‌کنند.
  کاهش بهره‌وری می‌تواند به کاهش تقدیر، پاداش و ارتقای شغلی منجر شود.
• گریز از وظایف: افرادی که عدم سازگاری کاری دارند معمولاً در شغل خود احساس بی‌مسئولیتی و بی‌تفاوتی می‌کنند که
  باعث می‌شود از انجام وظایف خود غفلت کنند، بهانه‌هایی برای عدم حضور یا تأخیر در کار بیاورند و کارهای خود را به دیگران محول کنند.
  گریز از وظایف می‌تواند به کاهش اعتماد، همکاری و مسئولیت‌پذیری منجر شود.
• ترک شغل: افرادی که عدم سازگاری کاری دارند معمولاً در شغل خود احساس نارضایتی و ناامیدی می‌کنند که
  باعث می‌شود از شغل خود دست بکشند، به دنبال شغل‌های دیگر باشند و در نهایت شغل خود را ترک کنند.
  ترک شغل می‌تواند به کاهش اعتبار، امکانات و چشم‌انداز شغلی منجر شود.

5# چگونه سازگاری شغلی خود را بسنجیم؟

برای سنجیدن سازگاری شغلی خود، می‌توانیم از ابزارهای اندازه‌گیری سازگاری شغلی استفاده کنیم.

این ابزارها معمولاً به صورت آزمون‌های روان‌سنجی هستند که از طریق پرسش‌ها و گزینه‌های مختلف، شخصیت، مهارت‌ها، ارزش‌ها، انگیزه‌ها، اهداف و انتظارات ما را ارزیابی می‌کنند و با شغل‌های مختلف مقایسه می‌کنند.

برخی از این ابزارها عبارت اند از:

• آزمون هالند: این آزمون براساس نظریه هالند است که شش الگوی شخصیتی را برای افراد و شغل‌ها تعریف می‌کند: واقع‌گرا، تحقیق‌گر، هنری، اجتماعی، کارآفرین و قانونمند.
  این آزمون با پرسیدن سوالات مربوط به علایق و تمایلات ما، الگوی شخصیتی ما را مشخص می‌کند و شغل‌هایی را پیشنهاد می‌دهد که با آن هم‌خوانی دارند.
• آزمون مایرز-بریگز: این آزمون براساس نظریه یونگ است که چهار عامل را برای تشخیص شخصیت افراد و شغل‌ها در نظر می‌گیرد: ادراک، قضاوت، احساس و شهود.
  این آزمون با پرسیدن سوالات مربوط به روش‌های تفکر و تصمیم‌گیری ما، نوع شخصیت ما را مشخص می‌کند و شغل‌هایی را پیشنهاد می‌دهد که با آن هم‌خوانی دارند.
• آزمون استرانگ: این آزمون هم مانند آزمون هالند برمبنای شش الگوی شخصیتی هالند ساخته شده است و
  همچنین اطلاعاتی در مورد محیط کار، سبک رهبری، استراتژی‌های یادگیری و رشد حرفه‌ای ما را نیز ارائه می‌دهد.

6# چگونه سازگاری شغلی خود را افزایش دهیم؟

برای افزایش سازگاری شغلی خود، می‌توانیم از راهکارهای زیر استفاده کنیم:

• شناخت خود: برای این منظور، می‌توانیم از ابزارهای اندازه‌گیری سازگاری شغلی استفاده کنیم.
  همچنین می‌توانیم از روش های شرکت در نظرسنجی، خودارزیابی و خودبازخورد بهره ببریم.
  با شناخت خود می‌توانیم شخصیت، مهارت‌ها، ارزش‌ها، انگیزه‌ها، اهداف و انتظارات خود را مشخص کنیم و با شغل‌های مختلف مقایسه کنیم.
• بررسی شغل‌های موجود: برای این منظور، می‌توانیم از منابع مختلفی مانند اینترنت، کتاب‌ها، مجلات، روزنامه‌ها، مشاوران شغلی، افراد موفق و مربوط به شغل مورد نظر و غیره استفاده کنیم.
  با بررسی شغل‌های موجود می‌توانیم شرایط، وظایف، مزایا، معایب، چالش‌ها، فرصت‌ها و رقابت‌های شغلی را مشاهده کنیم و با عوامل مؤثر بر سازگاری کاری خود مقایسه کنیم.
• انتخاب شغل مناسب: برای انتخاب شغلی که با ما سازگار باشد، لازم است که شغل مناسب را انتخاب کنیم.
  برای این منظور، می‌توانیم از روش‌های مختلفی مانند تصمیم‌گیری راهبردی، تحلیل SWOT، تحلیل ماتریسی، تحلیل مقایسه‌ای و غیره استفاده کنیم.
  با انتخاب شغل مناسب، می‌توانیم شغلی را پیدا کنیم که با شخصیت، مهارت‌ها، ارزش‌ها، انگیزه‌ها، اهداف و انتظارات ما هم‌خوانی داشته باشد و به ما احساس رضایت و معنا بدهد.
• توسعه مهارت‌های لازم: برای این منظور، می‌توانیم از راه‌های مختلفی مانند آموزش، تجربه، علاقه و استعداد بهره ببریم.
  با توسعه مهارت‌های لازم، می‌توانیم توانایی‌های خود را به‌روزرسانی کنیم، افزایش دهیم و با نیازهای شغلی مطابقت دهیم.
• ایجاد تعادل بین کار و زندگی: برای انتخاب شغلی که با ما سازگار باشد، لازم است که تعادل بین کار و زندگی را ایجاد کنیم.
  برای این منظور، می‌توانیم از راهکارهایی مانند زمان‌بندی، اولویت‌بندی، مدیریت استرس، مدیریت انرژی، مدیریت ارتباطات، مدیریت انتظارات و غیره استفاده کنیم.
  با ایجاد تعادل بین کار و زندگی، می‌توانیم از شغل خود لذت ببریم، به خود و خانواده‌مان اهمیت دهیم و کیفیت زندگی خود را بهبود بخشیم.