شناسه یکتای مالیاتی چیست و نحوه دریافت آن چگونه است؟

در اکثر کسب ‌و کارها، هر روز معاملات و تراکنش‌های زیادی وجود دارد؛ ثبت دقیق این تراکنش‌ها، پیگیری مالیات‌ها و اطمینان از قانونی بودن فعالیت‌ها، بدون ابزار مناسب تقریباً غیرممکن است.

شناسه یکتای مالیاتی همان کلید این شفافیت و نظم است؛ یک کد ۶ رقمی منحصر به فرد که هر شخص حقیقی یا حقوقی را در سامانه مودیان شناسایی کرده و امکان صدور، پیگیری و مدیریت صورتحساب‌های الکترونیکی را به سادگی فراهم می‌کند.

این شناسه نه تنها کسب ‌و کار شما را قانونی و قابل ردیابی کرده، بلکه مسیر شما برای تعامل امن با سامانه‌های مالیاتی و درگاه‌های پرداخت را هموار می‌کند.

در این مقاله به بررسی شناسه یکتای مالیاتی، کاربرد، علل اهمیت، نحوه دریافت، مراحل دریافت و نحوه غیرفعال سازی شناسه یکتای مالیاتی می‌پردازیم.

1# شناسه یکتای مالیاتی چیست؟

شناسه یکتای مالیاتی یک کد ۶ رقمی منحصر به ‌فرد است که توسط سازمان امور مالیاتی کشور صادر می‌شود.

این شناسه در واقع مانند کد ملی برای حافظه مالیاتی هر مؤدی است؛ یعنی هر دستگاه، نرم‌ افزار حسابداری یا پایانه فروشگاهی که فاکتور صادر می‌کند، باید دارای یک شناسه یکتای مالیاتی باشند.

به‌ بیان ساده‌تر، شناسه یکتای مالیاتی، هویت دیجیتال کسب ‌و کار شما در سامانه مؤدیان است.

ایجاد این شناسه بخشی از طرح پایانه‌های فروشگاهی و سامانه مؤدیان بوده که هدف آن ایجاد یک زنجیره‌ مالی شفاف بین مودیان و سازمان امور مالیاتی است.

برخی از اهداف کلیدی این شناسه عبارت اند از:

• شفافیت مالیاتی و اقتصادی: از صدور فاکتورهای صوری و ایجاد امکان ردیابی دقیق هر تراکنش مالی جلوگیری می‌کند.
• یکپارچگی اطلاعات مالیاتی: تمام داده‌های مالی مودیان از طریق شناسه یکتای مالیاتی در یک پایگاه داده مرکزی تجمیع می‌شود.
• افزایش دقت در محاسبه مالیات: سازمان امور مالیاتی با تکیه بر اطلاعات ثبت ‌شده، مالیات را به ‌صورت دقیق ‌تر و عادلانه‌ تر محاسبه می‌کند.
• جلوگیری از فرار مالیاتی: چون تمام تراکنش‌ها با کد یکتا ثبت و قابل پیگیری ‌اند، امکان پنهان ‌کاری مالی کاهش پیدا می‌کند.
• ساده ‌سازی فرایند گزارش ‌دهی مالیاتی: دیگر نیازی نیست که کسب ‌و کارها گزارش‌های جداگانه ارسال کنند؛ بلکه همه چیز به ‌صورت خودکار از طریق شناسه یکتای مالیاتی انجام می‌شود.

1-1# چه کسانی باید شناسه یکتای مالیاتی بگیرند؟

طبق قوانین مالیاتی ایران، افراد و شرکت‌هایی که ملزم به دریافت شناسه یکتای مالیاتی هستند شامل موارد زیر می‌شوند:

• اشخاص حقیقی:
  • کسانی که کسب ‌و کار شخصی دارند و موظف به صدور صورتحساب الکترونیکی هستند.
  • فروشگاه‌های اینترنتی یا هر کسب ‌و کاری که مالیات بر ارزش افزوده (VAT) می‌پردازند.
  • کسانی که می‌خواهند، تراکنش‌های مالی خود را در سامانه مودیان ثبت کنند.
• اشخاص حقوقی (شرکت‌ها و مؤسسات):
  • تمام شرکت‌های تجاری و مؤسسات که فعالیت اقتصادی دارند و موظف به صدور صورتحساب الکترونیکی هستند.
  • شرکت‌هایی که چند شعبه یا پایانه فروشگاهی دارند و می‌خواهند تراکنش‌های مالی‌شان به صورت دقیق ثبت و پیگیری شود.
  • شرکت‌هایی که از نرم ‌افزارهای حسابداری متصل به سامانه مودیان استفاده می‌کنند.
• کسب ‌و کارهای اینترنتی:
  • شامل فروشگاه‌های آنلاین، سایت‌های ارائه خدمات دیجیتال، فروش محصولات الکترونیکی یا فیزیکی می‌شود.
  • کسب ‌و کارهایی که تراکنش‌های مالی آنها باید در سامانه مودیان ثبت و گزارش شود.
• اشخاص و شرکت‌هایی که از پایانه فروشگاهی یا کارتخوان استفاده می‌کنند:
  • هر کسی که دارای POS، کارتخوان یا درگاه پرداخت آنلاین است و تراکنش‌های مالی خود را ثبت می‌کند.
  • شناسه یکتای مالیاتی برای هماهنگی داده‌ها بین پایانه فروشگاهی و سامانه مودیان ضروری است.

2# کاربرد شناسه یکتای مالیاتی چیست؟

شناسه یکتای مالیاتی یکی از اجزای کلیدی در نظام جدید مالیاتی ایران است که با راه‌ اندازی سامانه مؤدیان و پایانه‌های فروشگاهی ایجاد شده است.

این شناسه در ظاهر یک کد ۶ رقمی است؛ اما در عمل، نقش محوری در شناسایی، کنترل و ثبت اطلاعات مالیاتی مؤدیان دارد.

کاربرد آن فراتر از صرفاً داشتن یک شماره است؛ در واقع، این شناسه نقش پل ارتباطی میان کسب ‌و کار و سازمان امور مالیاتی را ایفا می‌کند.

1-2# شناسایی دقیق مودیان و حافظه‌های مالیاتی

مهم‌ترین و نخستین کاربرد شناسه یکتای مالیاتی، شناسایی یکتا و بدون خطای مودیان مالیاتی در سامانه مؤدیان است.

هر شناسه یکتا به یک مودی (فرد یا شرکت) و حافظه مالیاتی (مثل نرم‌ افزار صدور فاکتور یا دستگاه کارت ‌خوان) اختصاص دارد.

یعنی وقتی شما از طریق نرم ‌افزار یا دستگاه خود فاکتور صادر می‌کنید، سازمان مالیاتی از طریق شناسه یکتا دقیقاً تشخیص می‌دهد که فاکتور از طرف چه کسی صادر شده، از کدام شعبه یا سیستم و متعلق به چه نوع فعالیت اقتصادی است.

به ‌این‌ ترتیب، هیچ دو مؤدی نمی‌توانند فاکتورهایشان را به اشتباه در حساب دیگری ثبت کنند.

2-2# ثبت و ارسال خودکار صورتحساب‌های الکترونیکی

یکی از تحولات بزرگ قانون جدید مالیاتی، جایگزینی فاکتورهای دستی با صورتحساب‌های الکترونیکی است.

شناسه یکتا مالیاتی، کلید اصلی ارسال این صورتحساب‌ها است.

هر فاکتوری که از طریق نرم ‌افزار حسابداری، صندوق فروشگاهی یا درگاه پرداخت صادر می‌شود، باید شناسه یکتای مالیاتی داشته باشد و از طریق آن، به سامانه مؤدیان ارسال شود.

کاربرد مستقیم بدون ثبت شناسه یکتا، فاکتور در سامانه مؤدیان پذیرفته نمی‌شود و در نتیجه در محاسبات رسمی مالیات لحاظ نخواهد شد.

بنابراین، شناسه یکتا پایه اعتبار قانونی صورتحساب‌های الکترونیکی است.

3-2# ایجاد ارتباط امن و معتبر میان نرم ‌افزار حسابداری و سازمان امور مالیاتی

هر نرم ‌افزار یا سیستم مالی که برای صدور فاکتور استفاده می‌شود، باید در سامانه مؤدیان ثبت شده و شناسه یکتا بگیرد.

به این ترتیب، شناسه مانند کلید دیجیتال ارتباطی بین نرم ‌افزار و سامانه سازمان مالیاتی عمل می‌کند.

کارکرد این بخش:

• اطلاعات تراکنش‌ها و فاکتورها از نرم ‌افزار با استفاده از شناسه یکتا به‌ صورت رمزگذاری ‌شده و امن به سامانه ارسال می‌شود.
• سازمان می‌تواند، اصالت و منبع ارسال داده‌ها را با بررسی شناسه یکتا تأیید کند.

این موضوع جلوی جعل، دستکاری داده‌ها یا صدور فاکتورهای صوری را می‌گیرد.

4-2# کنترل، نظارت و رهگیری دقیق تراکنش‌های مالی

از دید سازمان امور مالیاتی، شناسه یکتای مالیاتی ابزاری برای ردیابی دقیق جریان مالی در کشور است.

هر فاکتور، تراکنش یا فعالیت اقتصادی که در سیستم ثبت شود، از طریق این شناسه قابل ردیابی و تحلیل است.

این ویژگی چند پیامد مهم دارد:

• کشف سریع فاکتورهای تکراری یا جعلی
• جلوگیری از فرار مالیاتی و فعالیت‌های پنهان
• تحلیل هوشمند الگوهای درآمد و فروش کسب‌ و کارها
• ارتباط فاکتورهای فروش با خریدهای مربوطه در زنجیره تأمین

به بیان ساده، شناسه یکتا باعث می‌شود، هر ریال از جریان اقتصادی شناسنامه ‌دار شود.

5-2# تسهیل در محاسبه و تسویه مالیات بر ارزش افزوده و عملکرد

یکی دیگر از کاربردهای کلیدی شناسه یکتای مالیاتی، ساده‌ سازی فرآیند محاسبه مالیات بر ارزش افزوده (VAT) است.

از آن ‌جایی که همه صورتحساب‌ها از طریق این شناسه در سامانه ثبت می‌شوند، سازمان مالیاتی می‌تواند:

• میزان فروش، خرید و درآمد مودی را به‌ صورت دقیق محاسبه کند.
• اعتبار مالیاتی را در زمان مناسب لحاظ کند.
• گزارش‌های ماهانه و فصلی را بدون نیاز به ارسال جداگانه از طرف مودی استخراج نماید.

بنابراین، با داشتن شناسه یکتا و ثبت منظم فاکتورها، فرآیند رسیدگی به مالیات بسیار سریع‌تر، دقیق‌تر و بدون خطا می‌شود.

6-2# اعتباربخشی به فاکتورهای صادر شده

فاکتورهایی که با شناسه یکتای مالیاتی صادر می‌شوند، از نظر قانونی و حسابرسی، به‌ عنوان فاکتور رسمی و معتبر شناخته می‌شوند و قابلیت استناد در مراجع قانونی دارند.

این موضوع به ‌ویژه برای:

• شرکت‌هایی که در مناقصات یا مزایدات شرکت می‌کنند.
• یا در معاملات B2B (شرکت با شرکت) فعالیت دارند، اهمیت زیادی دارد.

فاکتور بدون شناسه یکتای مالیاتی در سامانه مؤدیان غیرقابل اعتبار محسوب می‌شود و ممکن است، در زمان رسیدگی مالیاتی پذیرفته نشود.

7-2# کاهش خطای انسانی و خودکارسازی فرآیند گزارش ‌دهی

پیش از اجرای سامانه مؤدیان، کسب ‌و کارها باید گزارش‌های مختلفی را به ‌صورت دستی ارسال می‌کردند که باعث اشتباه، تأخیر و مغایرت می‌شد؛ اما با شناسه یکتای مالیاتی، ارسال داده‌ها به‌ صورت خودکار و سیستماتیک انجام می‌شود. نتیجه:

• کاهش بار اداری و زمانی برای حسابداران
• حذف مغایرت بین دفاتر مالی و اظهارنامه‌ها
• افزایش دقت و سرعت در تهیه گزارش‌های مالیاتی

در واقع، شناسه یکتای مالیاتی ستون فقرات اتوماسیون مالیاتی در ایران است.

8-2# تسهیل در بازرسی و رسیدگی مالیاتی

هنگام بازرسی‌های مالیاتی، مأموران سازمان می‌توانند با جستجوی شناسه یکتای مالیاتی به ‌سرعت به تمام فاکتورهای صادر شده از یک سیستم یا مؤدی دسترسی پیدا کنند.

این ویژگی باعث شده فرآیند رسیدگی به پرونده‌های مالیاتی شفاف‌تر، سریع‌تر و با احتمال خطای کمتر انجام شود.

علاوه بر این، در صورت مشاهده مغایرت سازمان می‌تواند منشأ خطا را دقیقاً از طریق شناسه یکتای مالیاتی ردیابی کند، مثلاً از کدام دستگاه یا نرم‌ افزار خطا ارسال شده است.

9-2# امکان تحلیل داده و هوش مالیاتی

یکی از جنبه‌های مدرن و کمتر دیده ‌شده شناسه یکتای مالیاتی، نقش آن در تحلیل داده‌های مالی است.

با تجمیع اطلاعات فاکتورها بر اساس شناسه‌های یکتا، سازمان امور مالیاتی می‌تواند رفتار اقتصادی اصناف مختلف را بررسی کند، روند فروش و خرید در صنایع گوناگون را تحلیل نماید و برای سیاست ‌گذاری‌های اقتصادی دقیق ‌تر تصمیم‌ گیری کند.

10-2# جلوگیری از استفاده غیرمجاز از دستگاه‌های فروشگاهی و نرم‌ افزارها

هر دستگاه کارت‌ خوان (POS) یا نرم‌ افزار صدور فاکتور که به سامانه مؤدیان متصل می‌شود، باید دارای شناسه یکتا باشد.

در نتیجه، سازمان می‌تواند به‌ سادگی تشخیص دهد که هر تراکنش از کدام دستگاه و در کدام مکان انجام شده است.

این موضوع باعث می‌شود:

• جلوی استفاده چند کاربر از یک دستگاه گرفته شود.
• انتقال غیرمجاز دستگاه‌ها میان مودیان کنترل شود.
• از سواستفاده برای صدور فاکتورهای صوری جلوگیری شود.

11-2# تسهیل در ارتباط بین خریدار و فروشنده

از دیگر کاربردهای مهم شناسه یکتای مالیاتی، امکان استعلام و تأیید صحت فاکتور توسط خریدار است.

با وارد کردن شناسه یکتای فاکتور در سامانه امور مالیاتی، خریدار می‌تواند از واقعی بودن فروشنده و صحت اطلاعات فاکتور مطمئن شود.

این کار اعتماد در فضای تجارت B2B و حتی فروش آنلاین را افزایش می‌دهد.

12-2# پایه‌ گذاری شفافیت مالی برای آینده اقتصاد دیجیتال

در نهایت، شناسه یکتای مالیاتی یکی از گام‌های اصلی در مسیر دیجیتالی ‌سازی اقتصاد کشور است.

این شناسه بستری فراهم می‌کند تا در آینده بتوان ابزارهای دیگری مانند:

• صدور خودکار گزارش‌های مالی
• هوش مصنوعی مالیاتی
• و اتصال به بانک‌ها و سامانه تجارت الکترونیک

را به ‌صورت کامل و یکپارچه پیاده ‌سازی کرد.

3# علل اهمیت شناسه یکتای مالیاتی چیست؟

شناسه یکتای مالیاتی، کد شش ‌رقمی منحصر به‌ فردی است که هر شخص حقیقی یا حقوقی در سامانه مؤدیان با آن معرفی می‌شود.

اهمیت این شناسه را می‌توان از چند جنبه بررسی کرد:

• شفافیت و ردیابی تراکنش‌ها: شناسه یکتای مالیاتی باعث می‌شود، هر فاکتور و تراکنش مالی به‌ صورت دقیق و قابل ردیابی ثبت شود.
  این کار از صدور فاکتور صوری و فرار مالیاتی جلوگیری می‌کند و اعتماد بین مؤدی و سازمان مالیاتی را افزایش می‌دهد.
• اعتباربخشی به اسناد مالی: هر فاکتور صادرشده با شناسه یکتای مالیاتی به‌ عنوان سند قانونی و معتبر مالیاتی شناخته می‌شود و امکان استفاده از آن در مراجع قانونی وجود دارد.
• تسهیل ارتباط با سامانه مالیاتی: شناسه یکتای مالیاتی کلید ورود مؤدی به خدمات سامانه مؤدیان است و تمام اطلاعات مالیاتی، اظهارنامه‌ها و فاکتورها را به ‌صورت یکپارچه مدیریت می‌کند.
• افزایش دقت و کاهش خطا: با ثبت تمام تراکنش‌ها در سامانه مؤدیان، رسیدگی به پرونده‌ها سریع‌تر و دقیق‌تر انجام می‌شود و اشتباهات انسانی در محاسبه مالیات کاهش می‌یابد.
• پیشگیری از تخلفات و استانداردسازی: شناسه یکتای مالیاتی، صدور فاکتورهای جعلی را دشوار می‌کند و موجب استانداردسازی اطلاعات مالی و ایجاد زیرساخت اقتصادی شفاف و پاسخگو می‌شود.
• پشتیبانی از تصمیم‌ گیری اقتصادی کلان: اطلاعات جمع ‌آوری ‌شده از طریق شناسه یکتای مالیاتی، ابزار ارزشمندی برای تحلیل‌های اقتصادی، برنامه ‌ریزی مالی و سیاست ‌گذاری دولت فراهم می‌کند.

4# نحوه دریافت شناسه یکتای مالیاتی

نحوه دریافت شناسه یکتای مالیاتی برای افراد حقیقی، حقوقی و دستگاه پوز به صورت زیر است:

1-4# افراد حقیقی

1. ورود به سامانه مودیان با شناسه ملی یا دولت من
2. ورود به کارپوشه و انتخاب پرونده مالیاتی
3. رفتن به منوی عضویت، شناسه‌های یکتای مالیاتی
4. کلیک روی دریافت یا فعال‌ سازی شناسه یکتا و انتخاب نحوه ارسال صورتحساب
5. بارگذاری فایل CSR (گواهی امضای دیجیتال)
6. تأیید اطلاعات شخصی و آدرس
7. ثبت اطلاعات دستگاه‌های کارتخوان یا نرم ‌افزار حسابداری (اختیاری)
8. دریافت شناسه یکتای ۶ رقمی و نگهداری امن آن

2-4# افراد حقوقی (شرکت‌ها و مؤسسات)

1. ورود به سامانه مودیان با حساب کاربری شرکت
2. ورود به کارپوشه و انتخاب پرونده مالیاتی شرکت
3. رفتن به منوی عضویت، شناسه‌های یکتا حافظه مالیاتی
4. کلیک روی دریافت شناسه یکتا و انتخاب نحوه ارسال صورتحساب
5. بارگذاری گواهی امضای دیجیتال شرکت (CSR)
6. تأیید اطلاعات آدرس، کدپستی و شعبه‌ها (در صورت داشتن چند شعبه)
7. ثبت اطلاعات پایانه‌های فروشگاهی و کارتخوان‌ها
8. دریافت شناسه یکتای ۶ رقمی و نگهداری امن آن برای صدور و پیگیری صورتحساب‌های الکترونیکی

3-4# درگاه پرداخت یا دستگاه پوز

1. ورود به سامانه مودیان و انتخاب کارپوشه مالیاتی
2. انتخاب پرونده مالیاتی مربوطه و رفتن به منوی شناسه‌های یکتا حافظه مالیاتی
3. کلیک روی دریافت/فعال‌ سازی شناسه یکتا و انتخاب روش ارسال صورتحساب
4. بارگذاری فایل (CSR) گواهی امضای دیجیتال برای احراز هویت
5. تأیید اطلاعات آدرس و کدپستی
6. ثبت مشخصات دستگاه پوز یا درگاه پرداخت (POS / PSP) در سامانه
7. تکمیل مراحل و دریافت شناسه یکتای ۶ رقمی مخصوص درگاه یا دستگاه پوز

5# مراحل دریافت شناسه یکتای مالیاتی

دریافت شناسه یکتای مالیاتی چند مرحله اصلی دارد که در ادامه بررسی خواهیم کرد.

1-5# آماده ‌سازی پیش‌ نیازها

قبل از اقدام برای دریافت شناسه یکتای مالیاتی، باید موارد زیر آماده باشند:

1. ثبت ‌نام در سامانه مالیاتی: ورود به سامانه و ایجاد کارپوشه مودی
2. گواهی امضای دیجیتال (CSR): برای احراز هویت و اتصال به سامانه (این فایل می‌تواند از دفاتر پیشخوان یا نرم ‌افزارهای تولید CSR دریافت شود.)
3. اطلاعات هویتی: شامل کد ملی برای اشخاص حقیقی و شناسه ملی یا کد اقتصادی برای اشخاص حقوقی
4. اطلاعات تماس و آدرس: برای ثبت دقیق پرونده و دریافت شناسه

2-5# ورود به سامانه مؤدیان

1. ورود به سامانه مودیان با نام کاربری و رمز عبور
2. از داشبورد، انتخاب گزینه ورود به کارپوشه
3. مشاهده لیست پرونده‌های مالیاتی موجود و انتخاب پرونده‌ (که می‌خواهید شناسه یکتای مالیاتی برای آن صادر شود.)
4. کلیک روی گزینه ورود به پرونده

3-5# درخواست شناسه یکتای مالیاتی

1. از منوی سمت راست، بخش عضویت، شناسه‌های یکتای مالیاتی را انتخاب کنید.
2. در سمت چپ صفحه، گزینه دریافت یا فعال ‌سازی شناسه یکتای مالیاتی را بزنید.

4-5# بارگذاری کلید عمومی (CSR)

1. فایل کلید عمومی گواهی امضای دیجیتال را انتخاب و بارگذاری کنید.
2. سامانه آدرس و کد پستی موجود را نشان می‌دهد؛ اطلاعات را بررسی و تأیید کنید.
3. در صورت وجود، اطلاعات دستگاه کارتخوان یا درگاه پرداخت الکترونیکی خود را وارد کنید (اختیاری اما برای کسب ‌و کارهای دارای پایانه فروش توصیه می‌شود).

5-5# انتخاب روش ارسال صورتحساب الکترونیکی

سامانه مؤدیان سه روش ارسال فاکتور ارائه می‌دهد:

1. توسط مودی: خود مودی صورتحساب‌ها را ثبت می‌کند؛ مناسب اشخاص حقیقی و کسب ‌و کارهای کوچک.
2. شرکت معتمد مالیاتی: استفاده از نرم‌ افزارها یا خدمات شرکت‌های معتبر مورد تأیید سازمان امور مالیاتی باشد.
3. سامانه دولتی یا نرم ‌افزار یکپارچه: مناسب سازمان‌ها و شرکت‌های بزرگ با حجم بالای تراکنش‌ها باشد.

پس از انتخاب روش، گزینه بعدی را بزنید.

6-5# بررسی و تکمیل اطلاعات

در این مرحله اطلاعات زیر بررسی و تکمیل می‌شوند:

• مشخصات فردی یا حقوقی (نام، شناسه ملی، کد اقتصادی)
• مشخصات حافظه مالیاتی
• مشخصات پایانه‌های فروشگاهی (در صورت استفاده از نرم‌ افزارهای فروش و حسابداری)
• اطلاعات کد پستی و آدرس (برای مؤدیان با چند شعبه، آدرس همه شعب وارد ‌شود)

اطلاعات را به دقت بررسی و تأیید کنید.

7-5# صدور شناسه یکتای مالیاتی

1. پس از تأیید اطلاعات، سامانه شناسه یکتای ۶ رقمی اختصاصی شما را صادر می‌کند.
2. این شناسه را در جای امن نگهداری کنید؛ زیرا برای صدور فاکتورهای قانونی و انجام سایر امور مالیاتی ضروری است.
3. با این شناسه می‌توانید:

• صورتحساب‌های الکترونیکی صادر کنید.
• فاکتورها را اصلاح یا ابطال کنید.
• وضعیت مالیاتی خود را پیگیری کنید.

8-5# دریافت شناسه کالا و خدمات

پس از دریافت شناسه یکتای مالیاتی، دریافت شناسه کالا و خدمات الزامی است.

این شناسه‌ها برای هر نوع کالا یا خدماتی که ارائه می‌کنید، تعریف می‌شوند و ثبت آنها در سامانه مؤدیان ضروری است.

روش‌های دریافت شناسه کالا و خدمات:

1. سامانه Stuffid سازمان امور مالیاتی
2. سامانه جامع تجارت
3. فایل اکسل سازمان امور مالیاتی

6# نحوه غیر فعال سازی شناسه یکتای مالیاتی

شناسه یکتای مالیاتی ممکن است به دلایل زیر نیاز به غیر فعال ‌سازی داشته باشد:

• مفقود شدن شناسه یا دسترسی افراد غیر مجاز به آن
• تغییر مالکیت کسب ‌و کار مثلاً فروش یا انتقال کسب ‌و کار
• تغییر روش ارسال صورتحساب‌ها یا جایگزینی با شناسه جدید
• فوت مودی مالیاتی (برای اشخاص حقیقی)

1-6# روش‌های غیرفعال‌سازی

روش‌های غیرفعالسازی به صورت زیر است:

1) غیر فعالسازی حضوری

1. مراجعه به اداره مالیات محل سکونت یا محل ثبت شرکت
2. ارائه مدارک هویتی و مدارک مالکیت کسب‌ و کار
3. تکمیل فرم درخواست غیرفعال ‌سازی شناسه یکتای مالیاتی
4. دریافت تأییدیه رسمی از اداره مالیات مبنی بر غیرفعال شدن شناسه

این روش برای افرادی مناسب است که دسترسی آنلاین ندارند یا نیاز به مستندات رسمی دارند.

2) غیر فعالسازی آنلاین

1. ورود به سامانه مؤدیان
2. انتخاب کارپوشه مرتبط با شناسه یکتا
3. از منوی سمت راست، انتخاب گزینه شناسه‌های یکتای مالیاتی
4. یافتن شناسه (که قصد غیرفعال‌ سازی آن را دارید.)
5. کلیک روی گزینه غیرفعال‌ سازی یا آیکون ضربدر
6. تأیید عملیات غیرفعال ‌سازی توسط سامانه

پس از انجام این مراحل، شناسه یکتا به صورت غیرفعال ثبت می‌شود و دیگر به پرونده مالیاتی متصل نیست.

 2-6# نکات مهم در غیرفعال‌سازی

• پس از غیر فعال شدن شناسه یکتای مالیاتی، ابزار پرداخت و پایانه‌های فروشگاهی متصل به آن باید به شناسه جدید متصل شوند.
• شناسه غیر فعال شده دیگر قابل استفاده برای صدور صورتحساب یا انجام تراکنش‌های مالیاتی نیست.
• در صورت نیاز، مودی می‌تواند، پس از مراحل ثبت، یک شناسه جدید برای همان پرونده یا کسب ‌و کار دریافت کند.
• غیر فعالسازی آنلاین تنها برای مودیانی امکان ‌پذیر است که شرکت معتمد یا نرم ‌افزارهای حسابداری متصل به سامانه دارند.
• برای اشخاص حقیقی و شرکت‌ها مراحل مشابه هستند، ولی حقوقی‌ها ممکن است اطلاعات مربوط به شعبه‌ها و پایانه‌های فروش بیشتری را تکمیل کنند.