نشریه ۴۳۱۱ چیست؟ (شرایط عمومی پیمان)

نشریه 4311 تحت عنوان موافقت نامه، شرایط عمومی و شرایط خصوصی پیمان ها، توسط سازمان برنامه و بودجه منتشر می شود.

داشتن اطلاعات کافی در رابطه با این نشریه برای هر مهندس عمرانی جزء ملزومات است.

با ما همراه باشید تا اطلاعات لازم درباره نشریه 4311 را در اختیار شما قرار دهیم.

1# نشریه 4311 چیست؟

نشریه 4311 که به اختصار شرایط عمومی پیمان نیز نامیده می شود، نشریه ای است که
هر مشاور یا پیمانکاری در پروژه های ساختمانی باید به آن اشراف کامل داشته باشد.

با استفاده از این نشریه می توان با شرایط قرارداد بین کارفرما و پیمانکار آشنا شد.

2# نشریه 4311 توسط کدام نهاد تهیه می شود؟

با تشکیل دفتر فنی سازمان برنامه و بودجه کشور در سال 1338، علاوه بر تعیین استانداردها و معیارها، تعیین خطوط کلی در قراردادهای دولتی از جمله شرایط عمومی و خصوصی پیمان نیز بر عهده این سازمان قرار گرفت.

طبق ماده 23 قانون برنامه و بودجه کشور، مصوب دهم اسفند ماه سال 1351 مجلس شورای ملی، سازمان برنامه و بودجه مکلف است که
شرایط عمومی قراردادهای مربوط به طرح های عمرانی را تهیه کرده و پس از تصویب هیئت وزیران، دستورالعمل های لازم را براساس آن ابلاغ کند.

درنهایت در سال 1378 در بخشنامه شماره 54/842-102/1088 خطاب به دستگاه های اجرایی، پیمانکاران و مهندسان مشاور، موافقت نامه، شرایط عمومی و شرایط خصوصی پیمان ها و مقررات مرتبط با آن ها تحت عنوان نشریه 4311 توسط سازمان برنامه و بودجه کشور ابلاغ گردید که می بایست در تمامی قراردادهای پیمانکاری مورد استفاده قرار گیرد.

3# چه کسانی مشمول نشریه 4311 نیستند؟

لازم به ذکر است که طبق مفاد مندرج در این بخشنامه، پیمان هایی که بیش از 75 درصد برآورد هزینه های آن ها مرتبط با تهیه ماشین آلات و تجهیزات است، مشمول این بخشنامه نیستند.

همچنین با توجه به این که نیازها و شرایط پروژه های عمرانی در کشور ممکن است متغیر باشند،
در نامه ابلاغی نشریه، اعلام گردیده است که در صورتی که موارد مندرج در این نشریه پاسخگوی نیاز پروژه نباشد،
دستگاه اجرایی می تواند تغییرات مدنظر خود را به سازمان برنامه و بودجه پیشنهاد دهد تا پس از تایید این سازمان اجرا شود.

4# منظور از پیمان چیست؟

با مراجعه به فرهنگ واژگان نظام فنی و اجرایی کشور می توان دریافت که
تعاریف گوناگونی برای واژه پیمان (Contract) در این نظام وجود دارند که جامع ترین آن ها، عبارت است از
تعهداتی که طرفین قرارداد، طبق اسناد و مدارک پیمان، برای اجرای وظایف، مسئولیت ها و تعهدات به عهده می گیرند.

5# هدف اصلی از ابلاغ نشریه 4311 چیست؟

هدف اصلی از ابلاغ نشریه 4311، تشریح نحوه کاربرد اجزای اصلی پیمان شامل موافقت نامه، شرایط عمومی و شرایط خصوصی برای دستگاه های اجرایی، مهندسان مشاور و پیمانکاران است.

لذا تلاش شده تا با روشن سازی هرچه بیشتر موارد فوق و با به کار گیری دستورالعمل ابلاغی، مشکلات ناشی از قراردادها در حین اجرای کار به حداقل میزان ممکن برسد.

در ادامه به مواد اصلی این نشریه اشاره می شود.

6# بخش اول نشریه و مفاد آن

طبق این نشریه، بخش اول پیمان را موافقت نامه تشکیل می دهد.

موافقت نامه معمولا هنگام تهیه اسناد مناقصه تدوین می گردد و
به غیر از اطلاعاتی که هنگام امضای پیمان وارد می شود، اعمال تغییر در کلمات و یا عبارات آن مجاز نیست.

مفاد موافقت نامه عبارت اند از:

1. ماده 1

• موضوع و محل اجرای پیمان

2. ماده 2

• موافقت نامه
• شرایط عمومی
• شرایط خصوصی
• برنامه زمانی کلی
• فهرست بها و مقادیر کار
• مشخصات فنی
• دستورالعمل ها
• نقشه ها

3. ماده 3

• موافقت نامه
• محل درج مبلغ پیمان
• ضریب پیمان

4. ماده 4

• مدت پیمان
• تاریخ تنفیذ و تاریخ شروع کار

5. ماده 5

• مدت دوره تضمین حسن انجام کار
• معرفی دستگاه نظارت اختصاصی

6. ماده 6

• نشانی کارفرما و پیمانکار

7# بخش دوم نشریه 4311

بخش دوم پیمان که در نشریه 4311 به آن پرداخته شده است، شامل شرایط عمومی پیمان است.

شرایط عمومی پیمان در 5 فصل و 54 ماده ارائه گردیده است:

• اول: تعاریف و مفاهیم
• دوم: تأییدات و تعهدات پیمانکار
• سوم: تعهدات و اختیارات کارفرما
• چهارم: تضمین، پرداخت، تحویل کار
• پنجم: حوادث قهری، فسخ، ختم، تعلیق، هزینه تسریع کار، خسارت تاخیر، تسویه حساب، حل اختلاف

شرایط عمومی بایستی بدون هیچ کم و کاستی در تمامی پیمان ها مورد استفاده قرار گیرند و
دستگاه های اجرایی می توانند به جای الحاق آخرین ویرایش شرایط عمومی به پیمان های خود، فقط شماره و تاریخ صدور بخشنامه مربوطه را در ابتدای شرایط خصوصی درج کنند.

8# آخرین بخش نشریه 4311

آخرین بخش از پیمان که در نشریه 4311 ارائه گردیده است، شرایط خصوصی پیمان است.

شرایط خصوصی به گونه ای تنظیم گردیده اند که در پیمان های گوناگون بتوانند مورد استفاده قرار گیرند؛
بنابراین مواد شرایط خصوصی می بایست با توجه به نیاز موجود در کار و مقررات مربوطه تکمیل گردند.

با این حال، طبق مفاد مندرج در بخشنامه شماره 54/842-102/1088 مطالب درج شده در شرایط خصوصی بایستی در چهارچوب شرایط عمومی باشند.

همچنین موادی که مورد کاربرد در پیمان مربوطه نیست با علامت ضربدر پر می شوند.

بایستی توجه گردد که شرایط خصوصی در واقع تکمیل کننده شرایط عمومی پیمان هستند.

از این رو شرایط خصوصی به هیچ وجه نمی توانند ناقض شرایط عمومی باشند.

همچنین تفسیر مفاد مندرج در شرایط خصوصی پیمان بدون مراجعه به ماده مربوط به آن در شرایط عمومی، فاقد هرگونه اعتبار است.

شایان ذکر است که شماره و حروف نشان دهنده شرایط خصوصی در واقع همان شماره و حروف مربوطه در شرایط عمومی است.

سخن پایانی

نشریه 4311 بیان می کند که امضای طرفین پیمان روی تمامی صفحات موافقت نامه، شرایط عمومی، شرایط خصوصی و اسناد منضم به پیمان، حاکی از پذیرش آن است.

همچنین مهندس مشاور (دستگاه نظارت) پروژه نیز باید تمامی صفحات و اسناد مرتبط با پیمان را همچون کارفرما و پیمانکار امضا نماید.

بهتر است کارفرمایان، مشاوران و پیمانکارانی که طرفین یک قرارداد پیمانکاری هستند،
تسلط کافی بر مفاد مندرج در بخش های مختلف پیمان مانند موافقت نامه، شرایط عمومی و خصوصی که در نشریه 4311 سازمان برنامه و بودجه کشور بدان پرداخته شده است، داشته باشند تا در صورت وقوع مشکل در قبل، حین و پس از اجرای کار بتوانند با استفاده از مواد موجود در این بخش ها بهترین تصمیم را اتخاذ نمایند.