هرم مازلو در کسب و کار چه کاربردی دارد؟

هر کسب و کاری از کارکنانش می‌خواهد که بزرگ فکر کنند، سخت کار کنند، الهام بگیرند و حتی الهام بخش نیز باشند.

به همین منظور مازلو یک نظریه روانشناختی با نام هرم مازلو در کسب و کار که در مورد انگیزش انسان است، ایجاد کرد و پیشنهاد کرد که به منظور ایجاد انگیزه در سطوح بالا یا خود شکوفایی، ابتدا باید به نیازهای اساسی‌تری پرداخت.

در این مقاله به بررسی هرم مازلو در کسب و کار، ارتباط هرم مازلو با دنیای کسب و کار، سطوح آن، نحوه پیاده سازی هرم مازلو در کسب و کار و مزایا و معایب استفاده ار آن خواهیم پرداخت.

همراه ما باشید.

1# هرم مازلو در کسب و کار چیست؟

هرم مازلو در کسب و کار، نیازهایی را که همه انسان‌ها دارند، توصیف می‌کند و آنها را در دسته‌بندی‌های مختلف اولویت‌بندی می‌کند.

این نظریه بیان می‌کند که انسان به منظور برآوردن نیازهای خود کار می‌کند و از ابتدایی‌ترین نیازها، شروع می‌کند.

هنگامی که آنها بتوانند نیازهای اساسی خود را تأمین کنند، شروع به حرکت در جهت سطوح بالاتر هرم می‌کنند تا هر دسته از نیازها را به ترتیب برآورده سازند تا جایی که به بالاترین لایه یعنی سطح خود شکوفایی برسند.

توجه به این نکته نیز حائز اهمیت است که همه نمی‌توانند به خود شکوفایی برسند.

برخی از افراد ممکن است تنها برخی از نیازهای خود را برآورده کنند.

هرم مازلو در کسب و کار نیز با انگیزه انسانی سر و کار دارد و بخش مهمی از مدیریت مؤثر کسب و کار است.

به عنوان مثال، برخی از افراد در درجه اول برای پول کار می‌کنند؛ اما سر کار رفتن و احساس احترام از طرف دیگران و همچنین قدردانی از آنها، به این افراد حس لذت خواهد داد.

هرم مازلو نیز نشان می‌دهد که اگر نیازهای پایین تر برآورده نشوند، نیازهای بالاتر نیز نادیده گرفته می‌شوند.

به عنوان مثال اگر کارکنان در یک کسب و کار فاقد امنیت شغلی و نگران اخراج شدن از کار خود باشند، به مراتب بیشتر نگران رفاه مالی خود و رفع نیازهای کمتری مانند پرداخت اجاره، قبوض و مواردی از این قبیل هستند.

در صورتی که کارکنان، غرامت‌های مالی به اندازه کافی دریافت کنند یا امنیت شغلی داشته باشند، روابط گروهی خوب و تمجید از کار، ممکن است انگیزه‌های مهمتری برای آنها باشد.

در صورت برآورده نشدن نیازهای کارکنان، آنها ممکن است بسیار ناامید شوند.

1-1# نیازهای اساسی در هرم مازلو

مازلو 5 نیاز اساسی برای انسان در نظر گرفته که به ترتیب عبارت اند از:

• فیزیولوژیکی
• ایمنی
• اجتماعی
• احترام
• خود شکوفایی

2-1# ارتباط هرم مازلو با دنیای کسب و کار چگونه است؟

مانند سفر فرد در زندگی، کسب و کار نیز با رشد، تثبیت و توسعه ادامه خواهد یافت و می‌توان آن را با هرم مازلو مقایسه کرد:

• شروع یک کسب و کار جدید: حالت بقا، کسب درآمد تنها به منظور راه اندازی کسب و کار و نگهداری و تداوم آن
• ایمن سازی کسب و کار: کسب درآمد کافی به منظور پس انداز برای ایجاد ثبات در آینده یا مشکلات پیش بینی نشده
• تعلق: ارتباط با کارکنان و مشتریان برای تبدیل شدن به بخشی از سبک زندگی آنها
• موفقیت تجاری: سودآوری، شناخت و موفقیت
• تفکری فراتر از موفقیت: تلاش برای درک بهتر کردن جهان به هر روش ممکن و تحقق پتانسیل‌های موجود

2# سطوح هرم مازلو در کسب و کار

به منظور درک بهتر هرم مازلو در کسب و کار، باید سطوح مختلف این نظریه را تجزیه کنیم.

1-2# نیازهای فیزیولوژیکی

نیازهای اولیه فیزیولوژیکی انسان، بقای ما را تضمین می‌کنند و عبارت اند از:

• غذا
• آب
• پناهگاه
• سیستم گرمایش یا سرمایش مناسب
• خواب و استراحت

که اساسی‌ترین نیازها در هرم مازلو هستند و به انسان احساس امنیت می‌دهند و پس از برآورده شدن این سطح از هرم به سراغ نیازهای پیشرفته تر می‌روند.

1) نیازهای فیزیولوژیکی در کسب و کار

مدیران در هر کسب و کاری به منظور ایجاد انگیزه در کارکنان می‌توانند نیازهای فیزیولوژیکی را به صورت زیر تأمین کنند:

• غذا و آب کافی برای کارمندان تهیه کنید یا مطمئن شوید که آنها دقیقاً می‌دانند چه چیزی را باید به محل کار بیاورند.
• مطمئن شوید که محل کار به خوبی خنک یا گرم باشد تا درجه حرارت مناسبی در محل وجود داشته باشد و راحتی کارکنان تأمین شود.
• اگر کسب و کار شما نیاز به کار کردن در فضای باز دارد، مطمئن شوید که لباس مناسب برای تمامی شرایط آب و هوایی در اختیار کارکنان قرار داده باشید.
• در سالن‌های غذاخوری، آشپزخانه‌ها و کافه‌های شرکت، انواع غذاهای سالم وجود داشته باشد.
• فضاهای کافی در اختیار کارکنان قرار دهید به ویژه در جایی که کارگران زمان زیادی را سپری می‌کنند؛ همانند میزها یا خطوط تولید.
  این فضاها باید دارای هوای مناسب و با کیفیت نیز باشد.

2-2# نیاز به ایمنی

هنگامی که نیازهای فیزیولوژیکی یک فرد برطرف شود، نیازهای ایمنی خود را نشان خواهند داد.

این نیازها مبتنی بر این هستند که فرد خود را در معرض خطر قرار ندهد و میل ذاتی به کنترل و قابل پیش بینی بودن را در زندگی خود برقرار می‌کند.

نیازهای ایمنی عبارت اند از:

• محافظت در برابر عوامل ایجاد کننده خطر
• آرامش ذهن و رهایی از ترس
• امنیت شغلی یا و سیله ای برای کسب درآمد
• حفاظت قانونی
• امنیت مالی
• امنیت در برابر حوادث، بیماری و آسیب در محل کار و خانه

1) نیاز به ایمنی در کسب و کارها

مدیران به منظور ایجاد انگیزه کافی در کارکنان خود برای برطرف کردن نیازهای ایمنی افراد، می‌توانند اقدامات زیر را انجام دهند:

• ایجاد یک محیط کار ایمن و مطمئن همراه با دستورالعمل‌ها و مسئولیت‌های روشن و اطمینان از امنیت در محل کار در این زمینه بسیار کمک کننده خواهد بود.
• اطمینان از این که تمامی کارکنان می‌توانند بدون وجود هیچ گونه ترس از قضاوت یا نتایج نامطلوب در کنار خانواده خود باشند. این می‌تواند شامل موارد زیر باشد:
  • امکان مرخصی در مواقع ضروری یا تولد
  • ساعات کاری انعطاف پذیر
  • و مواردی از این قبیل
• مدیران باید از استراتژی‌هایی مانند اجرای سیاست‌های جدید در مورد ایمنی و رفاه، دوری حداکثری کارکنان از هرگونه آزار و اذیت و پرداخت برابر استفاده کنند.
• ارائه بیمه درمانی به عنوان بخشی از نیازهای ایمنی کارکنان نیز ضروری خواهد بود.
• مطمئن شوید که تمامی کارکنان دوره‌های آموزشی ایمنی و بهداشت را پشت سر گذاشته‌اند و این اختیار را دارند که به صورت فعالانه، زمانی که شرایط مناسب نیست، در مورد آن صحبت کنند.
• مطمئن شوید که کارکنان بیش از حد کار نمی‌کنند و در برابر کاری که انجام می‌دهند دستمزد کافی دریافت می‌کنند؛ تا حدی که بتوانند زندگی خود و خانوده خود را تأمین کنند.
• اطمینان از پرداخت به موقع حقوق کارکنان تا بتوانند امور مالی خود را به صورت مؤثری مدیریت کنند.

3-2# نیاز به ارتباط اجتماعی

زمانی که نیازهای ایمنی انسان برطرف شود، به سرعت متوجه نیازهای اجتماعی خود خواهد شد.

از این سطح به عنوان عشق و تعلق نیز یاد می‌شود. نیازهای اجتماعی خاص عبارت اند از:

• نیاز به دوستی با افرادی که با آنها حس نزدیکی داشته باشیم و بتوانیم به آنها تکیه کنیم.
• احساس تعلق که می‌تواند با عضویت در گروه‌ها، باشگاه‌ها یا دوستی با افرادی که علایق مشابه دارند، برآورده شود.
• احساس عشق و محبت که با دوست داشتن یا دوست داشته شدن از طرف دیگران ارضا می‌شود.
• نیاز به ارتباط خانوادگی و تعلق به آن نیز بسیار مهم خواهد بود.
• نیاز به دوست داشتن که فرد نیاز به پسندیده شدن یا نگاه مثبت دیگران به خود دارد.

1) نیاز اجتماعی در کسب و کار

راه‌هایی که مدیران در هر کسب و کاری برای ایجاد انگیزه در کارکنان در مورد ارتباطات اجتماعی آنها، باید در نظر بگیرند، عبارت اند از:

• برنامه ریزی و سازمان دهی فعالیت‌هایی که مربوط به کارمندان در حل کار یا خارج از آن می‌شود.
  ورزش، صرف ناهار در رستوران با همکاران یا خوردن چای و صحبت با همکاران می‌تواند بسیار لذت بخش باشد.
• برگزاری تمرینات تیم سازی در داخل یا خارج از محل کار، جایی که افراد تشویق می‌شوند در طول فعالیت‌های اجتماعی مانند گردش یا بازی با هم ارتباط برقرار کنند.
• خانواده کارمندان را در رویدادهای مربوط به سازمان شرکت دهید و سعی کنید، جامعه ای پیرامون کسب و کار خود بسازید.
• یک خبرنامه سازمانی داشته باشید که اطلاعات را به اشتراک بگذارد و به ایجاد یک حس اجتماعی کمک کند.
  خبرنامه راهی آسان به منظور انتشار اطلاعات انگیزشی و ایجاد حس جهت گیری برای کارکنان خواهد بود.

با توجه به نیازی که به عشق وجود دارد، یک مدیر کسب و کار می‌تواند کارمندانی را پرورش دهد که ویژگی‌های زیر را دارند و این امر به یک تجربه عالی برای مشتری تبدیل خواهد شد:

• وفادارتر
• مبتکرتر
• خلاق‌تر
• الهام بخش تر

4-2# نیاز به احترام

پس از برآورده شدن نیازهای سطح سوم، یعنی ارتباطات اجتماعی، انسان خود را به دنبال برآورده کردن نیازهای مربوط به احترام پیدا می‌کند که نیاز به عزت نفس و ایجاد احساس ارزشمندی در فرد را بیدار می‌کند و معمولاً با توانایی فرد در برآورده کردن انتظارات یا استانداردهای خود در برخی موارد مطابقت دارد.

نیازهای مربوط به احترام عبارت اند از:

• احساس شایستگی یا تسلط بر محیط خود
• نیاز به عزت نفس
• به رسمیت شناخته شدن در محل کار، خانه یا به صورت کلی در جامعه
• میل به مهم بودن در بین سایر افراد
• نیاز به خودمختاری و استقلال

1) نیاز به احترام در کسب و کار

نیاز به احترام در یک محیط کسب و کار توسط مدیر آن به صورت زیر قابل ارائه به کارمندان و ایجاد انگیزه کافی در آنها است:

• یک شغل چالش برانگیز با وجود فرصت‌هایی برای پیشرفت که با مهارت‌ها و توانایی‌های کارمندان آن مجموعه مطابقت دارد، فراهم کنید.
• به کارکنان خود، مسئولیت‌های مربوط به پروژه‌ها یا وظایفی را بدهید که تجربه، مهارت و اعتماد به نفس آنها را افزایش دهد.
• کارکنان را در موقعیتی قرار ندهید که فراتر از توانایی‌های آنها باشد. وظیفه یک مدیر موفق کسب و کار، ساختن افراد و حمایت از آنها در حرکت با سرعت مناسب برای آنها است.

این نوع استراتژی‌ها، راهکارهای بسیار خوبی برای کمک به مقابله با ناامنی، با فراهم کردن محیطی است که در آن افراد می‌توانند احساس شایستگی کنند و در عین حال حس کنند که مطابق با انتظارات خود و کارفرما هستند.

5-2# خود شکوفایی

هنگامی که چهار سطح هرم مازلو برآورده شد و نیازهای عزت سنجی برطرف شد، می‌توان به قله هرم انگیزشی مازلو صعود کرد، جایی که نیازهای خود شکوفایی وجود دارند.

خود شکوفایی، میل موجود در طبیعت انسان برای تحقق بخشیدن به پتانسیل او است.

خود شکوفایی، میل دستیابی به نیازهای رشد شخصی و دستیابی به پتانسیل کامل است و عبارت اند از:

• نیاز به قدردانی و به رسمیت شناختن، به معنای تمایل دیگران برای توجه به دستاوردهای فرد
• نیاز به خلاقیت که اشاره دارد به بهبود مهارت‌ها و تفکر ایده‌ها یا راه حل‌های جدید
• نیاز به رشد شخصی، انگیزه برای یادگیری بیشتر در مورد خود، امتحان کردن موارد جدید یا یادگیری مهارت‌های جدید برای افزایش عزت نفس

تنها زمانی که یک فرد از نقاط ضعف و قدرت خود آگاهی داشته باشد، می‌تواند روی توسعه خود کار کند.

این سطح از نیازها معمولاً توسط تعداد کمی از افراد به دست آمده؛ زیرا به برخی از مهارت‌ها نیاز دارد.

1) خودشکوفایی در کسب و کار

مدیران در هر کسب و کاری برای ایجاد انگیزه ای به منظور خود شکوفایی در کارکنان می‌توانند، اقدامات زیر را انجام دهند:

• فرصت‌هایی برای رشد حرفه ای ارائه دهید.
• امکان دسترسی به کتاب‌ها، مقالات و ویدئوهای خودیاری در رابطه با موضوعات مورد علاقه کارکنان فراهم کنید.
• لازم است کارکنان بتوانند از محل کار خود مرخصی بگیرند تا در کلاس‌ها یا کارگاه‌هایی که برای کار خود نیاز دارند، شرکت کنند.
• تلاش برای درک اهداف سطح بالاتر یک فرد و ارائه بازخورد در مورد میزان پیشرفت آنها به سمت خود شکوفایی نیز بسیار کمک کننده خواهد بود.
• در تصمیم گیری‌های دشوار با ارائه شرایط مناسب به افراد کمک کنید که بتوانند افکار خود را بدون قضاوت، قبل از تصمیم گیری‌های نهایی در رابطه با کاری که باید انجام دهند، بیان کنند.

3# نحوه اعمال هرم مازلو در کسب و کار

اگر شما یک مدیر هستید، نظریه مازلو به شما کمک می‌کند تا نیازهای کارکنان خود را درک کنید و چارچوبی را در اختیار شما قرار خواهد داد تا آنها را به سمت رفتارهای اختیاری و مثبت هدایت کند، بدین معنا که انجام کارهای مثبت توسط خود کارکنان باشد، نه به دلیل شرایطی که بر آنها تحمیل شده است.

هرم مازلو، تمایل ذاتی یک فرد را برای خود شکوفایی نشان می‌دهد، یعنی زمانی که او می‌تواند از استعدادها و ظرفیت درونی خود نهایت استفاده را بکند.

هدف شما به عنوان یک مدیر، باید برآوردن تمامی نیازهای پرسنل باشد؛ زیرا این موضوع یک چاشنی قوی به منظور ایجاد انگیزه و افزایش عملکرد و بهره وری آنها خواهد بود.

البته توجه به این نکته نیز بسیار حائز اهمیت است که ارضای تمامی نیازها در هر سطح معین قبل از ورود به سطح بعدی ضروری نیست و در اصل می‌توان گفت که چنین کاری تقریباً غیرممکن است.

برای کمک به کارکنان به منظور دستیابی به نیاز خود شکوفایی و عزت نفس، مدیران باید تلاش کنند تا اساسی ترین نیازها را در هر سطح برآورده سازند.

حفظ شرایطی که هر 5 نیاز را پشتیبانی می‌کند نیز ضروری خواهد بود.

4# استفاده از هرم مازلو در کسب و کار برای تبدیل شدن به یک مدیر بهتر

یکی از موارد عالی که در ارتباط با هرم مازلو در کسب و کار وجود دارد، این است که شما می‌توانید آن را در مسیری که زیردستان خود را رهبری می‌کنید، اعمال کنید.

تجربیاتی که شما به عنوان یک کارفرما ارائه می‌دهید، در اصل می‌تواند به افراد کمک کند تا از هرم نیازهای مازلو در زندگی خود بالا بروند.

فرض را بر این می‌گذاریم که یک کارفرما یا مدیر به اندازه کافی به کارمندان خود پول می‌دهد تا نیازهای بیولوژیکی آنها را تأمین کند؛ همچنین، یک محیط کاری امن و حمایتی نیز به صورت تضمینی وجود دارد.

اما وجود یک مکان عالی برای کار کردن بسیار فراتر از این مسائل خواهد بود.

آنها فرصت‌هایی را برای افراد فراهم می‌کنند تا مهارت‌های جدیدی را کشف کنند.

در ادامه به بررسی نکاتی خواهیم پرداخت که مدیران هنگام اجرای هرم مازلو در کسب و کار باید در نظر بگیرند.

1-4# چه نکاتی را هنگام اجرای هرم مازلو در کسب و کار باید در نظر گرفت؟

در این بخش نکاتی برای مدیرانی که به دنبال اعمال هرم مازلو در کسب و کار هستند، آورده شده است:

1. نیازهای فردی را درک کنید.
2. نیازهای اساسی را اولویت بندی کنید.
3. یک محیط کاری مثبت و فراگیر ایجاد کنید تا منجر به افزایش انگیزه و بهره وری تیم شود.
4. از دستاوردهای تیم خود قدردانی کنید و به آنها بازخورد دهید.
5. به منظور حمایت از عزت نفس و نیازهای خود شکوفایی اعضای تیم، مدیران باید به صورت منظم، فرصت‌هایی را برای رشد، توسعه و افزایش مهارت‌ها فراهم کنند.
6. دادن خودمختاری به کارکنان و کنترل لازم بر کار آنها می‌تواند انگیزه و عزت نفس اعضای تیم را تا حد زیادی افزایش دهد.
7. با تیم خود شفاف و با آنها در ارتباط باشید.
8. کارکنان خود را به داشتن تعادل بین کار و زندگی تشویق کنید که به افزایش انگیزه در آنها کمک خواهد کرد. ‌

5# مزایا و معایب استفاده از هرم مازلو در کسب و کار

مزایا و معایب استفاده از هرم مازلو در کسب و کار را در ادامه بررسی خواهیم کرد.

مزایا:

مزایای اصلی هرم مازلو در کسب و کار عبارت اند از:

• درک آن ساده است.
• طبیعت و ذات انسان را تصدیق و تأیید می‌کند.
• در همه زمینه‌ها قابل استفاده است.

معایب:

عیوب کلیدی هرم مازلو در کسب و کار به صورت زیر هستند:

• نظریه مازلو، پیشینه‌های مختلف فرهنگی و اجتماعی انسان را نادیده می‌گیرد.
  بنابراین، اولویت‌ها می‌توانند از فردی به فرد دیگر متفاوت باشند.
• این نظریه در نظر نمی‌گیرد که افراد ممکن است با پاداش‌های درونی برانگیخته شوند.
• این نظریه و سطوح آن را نمی‌توان به صورت تجربی اندازه گیری کرد و هیچ معیار کمی به منظور محاسبه میزان رضایت افراد از هر سطح قبل از رسیدن به سطح بعدی وجود ندارد.