دما یکی از اصلی ترین پارامترهای تاثیرگذار در سیستم های مختلف است که باید توسط کنترلر دما آن را مورد پایش و تنظیم قرار داد.

حفظ دمای محیط در شرایط مطلوب هدف اصلی استفاده از سیستم های کنترلر دما است که
منجر به فعالیت بهینه و عملکرد صحیح تجهیزات می شود.

ما قصد داریم تا به صورت کامل و به بیان ساده، روش های اندازه گیری و کنترل دما را با هم بررسی کنیم.

همراه ما باشید.

1# دما چیست؟

در این بخش بررسی خواهیم کرد که دما (temperature) چیست و چرا به کنترلر دما نیازمندیم.

همه ما احساس مشترکی نسبت به سرما و گرما داریم؛ اما آیا منظور از دما، میزان گرمی اجسام است؟

قبل از آن که به صحبت کردن درباره کنترل دما بپردازیم، بیایید ابتدا بررسی کنیم که کمیت فیزیکی ای به نام دما چیست؟

دما از طریق اندازه گیری کمی گرما (میزان گرما) به دست می آید.

برای واحد اندازه گیری دما، C° (سلسیوس یا سانتی گراد) را داریم که واحد استاندارد جهانی بوده و
در بسیاری از کشورهای جهان از اروپا گرفته تا ژاپن و مکزیک و ایران مورد استفاده قرار می گیرد.

در برخی کشورها همانند کشور آمریکا، از واحد F° (فارنهایت) استفاده می شود و
رابطه زیر بین سلسیوس و فارنهایت برقرار است:

°F = 1.8 x t °C + 32

(اگر دمای اندازه گیری شده در واحد سلسیوس t باشد، آن را در ۱٫۸ ضرب کرده و سپس با ۳۲ جمع می کنیم. آنگاه دمای خواسته شده در واحد فارنهایت به دست می آید.)

دماسنج برای کنترل دما

2# چرا به کنترلر دما نیازمندیم؟

در کارخانه ها، کارهای کنترلی عموما به کاربردهای آنالوگی همچون محاسبه نرخ دما، فشار یا فلو (جریان) خواهد انجامید.

کنترل دما برای بسیاری از کارها به خصوص مواردی که در لیست زیر ذکر می شود، بسیار ضروری است:

کنترل دما به معنای تلاش در راستای ثابت نگه داشتن دما است با توجه به آنکه اگر دما بالاتر از میزان مورد نظر بود، دما را کاهش داده و
اگر دما کمتر از مقدار مطلوب باشد، دما را افزایش دهیم.

3# کنترلر دما چیست؟

کنترلر دما وسیله ای است که فرمان دهی و نظارت بر کنترل دما را بر عهده دارد.

نقش کنترلر دما، انجام تنظیمات لازم برای کاربردهای گرمایشی و سرمایشی است.

کنترلر دما، تجهیزات گرمایشی و سرمایشی را کنترل کرده تا اختلاف بین مقدار تنظیم شده (SP) (set point) و مقدار فعلی (PV) (present value) را از بین ببرد.

دقت نکردن به این بخش و عدم انجام دهی کنترل دمای مناسب، می تواند مشکلاتی اساسی در زمینه ایمنی، کیفیت و بهره وری به همراه داشته باشد.

ابتدا، عبارت هایی که برای کنترل دما نیاز داریم را یادآوری می کنیم:

ضرایب کنترل دما

صفحه نمایش کنترل دما

1-3# معرفی تجهیزات گرمایشی و سرمایشی

تجهیزات گرمایشی (مانند هیتر) و تجهیزات سرمایشی (مانند کولر) وسایل خروجی ای بوده که به واسطه آن ها دما را کم یا زیاد می کنیم.

به نمونه هایی از کاربردهای روزانه ای که با گرمایش و سرمایش سر و کار دارند، اشاره می کنیم:

  • هیترهای برقی و گازی
  • اجاق ها و فرهای برقی و گازی
  • یخچال
  • بخاری خانگی
  • تهویه مطبوع

با روشن و خاموش کردن تجهیزات گرمایشی و سرمایشی از طریق فرمانی که توسط کنترلر دما ارسال می شود،
دمای کنونی (PV) را در نزدیکی مقدار تنظیم شده (SV) نگه می داریم.

سرمایشی و گرمایشی

در این ادامه در درجه اول تفاوت کنترل ترتیبی و فیدبک کنترل (کنترل بازخوردی) را خواهیم آموخت.

سپس نحوه عملکرد کنترل کننده دما را بررسی خواهیم کرد.

سپس با دو روش کنترلی که شامل روش کنترل PID و روش کنترل ON/OFF می شود، آشنا خواهیم شد و
هریک از ضرایب PID یعنی اقدام P، اقدام I و اقدام D را شرح خواهیم داد.

4# روش های کنترلی در کنترلر دما

به طور کلی دو روش برای عملکرد سیستم های کنترل دما وجود دارد.

بیایید تفاوت بین این دو نوع متد کنترلی را بیشتر بررسی کرده و با یکدیگر مقایسه کنیم.

1-4# کنترل ترتیبی (Sequential Control)

در این روش کنترلی، یک سری فرآیندی که از پیش تعیین شده اند به ترتیب انجام می گیرد.

برای مثال در یک سیستم ماشین لباس شویی کنترل ترتیبی مطابق شکل زیر رخ می دهد.

A05-کنترل-ماشین-لباس_شویی

2-4# کنترل بازخوردی (Feedback Control)

فرآیندهایی که همواره در حال بررسی مجدد بوده و چندین کار پشت سرهم انجام شده و
دوباره و دوباره و دوباره انجام می شوند، همگی در این دسته بندی کنترل هستند.

در این حالت همواره مقدار نهایی مان در حال ارزیابی است.

مانند سیستم هوای یک ساختمان که باید مدام با بررسی دمای موجود سیستم های گرمایشی و سرمایشی را تنظیم کند.

A05-تهویه_ی-هوا

5# عملکرد کنترلر دما

در اکثر کنترلرهای دما از روش بازخوردی و فیدبک گیری استفاده می شود.

اکنون همگام با دیاگرامی که در شکل زیر مشاهده می کنید، بررسی خواهیم کرد که کنترل دما چگونه کار می کند.

سنسور دما، دمای قسمت مورد نظر را اندازه گیری می کند.

کنترلر دما، دمای اندازه گیری شده توسط سنسور دما را دریافت کرده (present value) و آن را با دمای تنظیم شده (set point) مقایسه می کند و
سپس در صورتی که مقدار فعلی از مقدار تنظیم شده کمتر باشد، هیتر را روشن می کند.

هنگامی که مقدار اندازه گیری شده دما، از مقدار تنظیم شده بیشتر بشود، کنترلر، هیتر را خاموش می کند.

سپس سنسور دما، دمای حاصل را اندازه گیری کرده و این چرخه دوباره تکرار می شود.

اقدامات زیر همواره در حال تکرار شدن بوده تا دما در نزدیکی مقدار مطلوب نگه داشته شود:

  1. ورودی سیستم (Input) دمای کوره را از طریق سنسور دما اندازه گیری می کند.
  2. کنترل کننده سیستم (Control) مقدار مطلوب را با مقدار تنظیم شده مقایسه کرده و تصمیم گیری می کند.
  3. خروجی سیستم (Output) هیتر را متناسب با تصمیمی که می گیرد، روشن یا خاموش می کند.

چرخه کنترل دما

6# مشخصات کنترلی در فرآیند کنترل دما

برای آنکه یک فرآیند کنترل دما را به خوبی انجام دهیم بایستی مشخصات کنترلی برای تنظیم دما را دانسته و
با استفاده از آن مشخصات و ویژگی های مورد نظرمان یک کنترل کننده دما و یک سنسور دما را خریداری کنیم.

در ادامه با تعریف مهم ترین پارامترهای مربوط به دما آشنا می شویم.

1-6# تعریف ظرفیت گرمایی

ظرفیت گرمایی برای اجسام مختلف متفاوت است.

گرمایی که برای گرم کردن یک ظرف غذا لازم است به مراتب کمتر از گرمای لازم برای گرم کردن یک دیگ غذا است.

یعنی برای گرم کردن یک جسم،جرم و نوع آن جسم بسیار مهم است.

ظرفیت گرمایی طبق تعریف، برابر است با گرمایی که برای افزایش دمای یک شی به اندازه یک درجه سلسیوس یا فارنهایت ( C/°F°) لازم است.

این را هم ببینید
مفهوم ظرفیت گرمایی

2-6# مشخصات دمایی ایستا (استاتیک)

هنگامی که دو ظرف غذا با محتویات یکسان را روی آتش یا اجاق گاز می گذاریم،
ظرفی که با حرارت و شعله بیشتری گرم می شود، سریع تر گرم شده و
ماکزیمم دمایی هم که در حالت ماندگار خود (حالتی که دیگر دمای ظرف تغییر چندانی نمی کند) خواهد داشت، به مراتب بیشتر از ظرف دیگر است.

به عبارت دیگر متناسب با توان گرمایی و شدت شعله، دمای نهایی نیز متفاوت خواهد بود.

به این رابطه بین میزان گرما (توان گرما) و دمای نهایی، مشخصه استاتیکی می گویند.

3-6# مشخصات دمایی پویا (دینامیک)

سرعت رسیدن ظرف غذا به دمای نهایی به جنس ظرف غذا وابسته است.

به عبارت دیگر با حرارت یکسان، ظرف مسی سریع تر از ظرف آهنی و ظرف آهنی نیز سریع تر از ظرف سفالی به دمای نهایی می رسد.

به رابطه جنس ماده و سرعت افزایش دما، مشخصه پویا می‎ گویند.

4-6# تعریف اغتشاشات خارجی در ماده

به فعالیتی که منجر به اختلال و به هم زدن ثبات و ایستایی دما شود، اغتشاش خارجی می گوییم.

برای مثال اگر یک پارچ آب سرد را بر روی ظرفی که حاوی مواد خوراکی بوده و
بر اثر حرارت به دمای ثابتی رسیده است بریزیم، دمای ظرف به سرعت کاهش یافته و بایستی مجددا با گذر زمان دمای ظرف به حالت نهایی خود برسد.

A05 اغتشاش خارجی

7# روش های کنترل دمای صنعتی

در صنعت روش های کنترل دما با استفاده از کنترلر دما را می توان به دو دسته کلی زیر تقسیم بندی کرد:

  • روش کنترل دمای ON/OFF
  • روش کنترل دمای PID

روش های کنترل دما

1-7# روش کنترل دما گسسته یا روش خاموش/روشن (ON/OFF control)

در این روش، دما به سادگی و فقط با روشن و خاموش شدن هیتر، تنظیم می شود.

در این روش هنگامی که دما کمتر از دمای مشخص شده است،
هیتر روشن شده و هنگامی که دما بیشتر از دمای مشخص شده می باشد، هیتر خاموش می شود.

به این روش کنترلی که در آن کنترل کردن دما با روشن و خاموش کردن هیتر با توجه به رابطه بین دمای فعلی و دمای مطلوب انجام می شود، کنترل ON/OFF می گویند.

A05 کنترل ON-OFF

اکنون بیاید با توجه به نمودار زیر، بررسی کنیم که دما چگونه تغییر کرده و رابطه بین خروجی و دما را بیابیم.

کنترل ON/OFF ممکن است منجر به برخی پدیده ها مانند اُورشوت (overshoot) یا حرکت نوسانی (hunting) شود. (همان طور که در تصویر زیر مشاهده می کنید)

A05 رفتار ON-OFF

برای جلوگیری از رخ دادن این پدیده ها بهتر است که کنترل با دقت بیشتری انجام شود.

از آنجا که در روش کنترلی ON/OFF این پدیده ها رخ می دهد،
این روش برای مواردی که به دقت بالایی نیاز نیست، استفاده شده و می توان گفت که روشی قدیمی و منسوخ شده است.

در نمودار بالا محور عمودی دما و محور افقی زمان است.

وقتی که دما به مقدار مطلوب می رسد، هیتر خاموش می شود و
وقتی که دما کمتر از مقدار مطلوب می شود، هیتر روشن می گردد.

روشن و خاموش بودن هیتر در نمودار پایینی نمایش داده شده است.

این رفتار به صورت مداوم انجام می شود.

1) تعریف اورشوت در سیستم کنترل دمای صنعتی

جهش دما به بالاتر از مقدار مطلوب را اورشوت می گویند.

در برخی کاربردهای صنعتی که افزایش دمای بیش از حد منجر به خسارت و آسیب می شود، بایستی اورشوت سیستم را حتما کنترل کنیم.

2) تعریف نوسان در سیستم کنترل دما صنعتی

پدیده ای است که در آن دما در نزدیکی مقدار مطلوب جا به جا شده و بین مقادیر بالاتر و پایین تر از مقدار مطلوب تغییر می کند.

2-7# روش کنترل دما PID Control) PID)

در این روش در مقایسه با روش ON/OFF، با سرعت کمتری به دمای مطلوب می رسیم ولیکن نوسانات کمتری داشته و اورشوت به حداقل می رسد.

و نکته مهم اینکه این امکان برای ما فراهم می شود که پس از رسیدن به دمای مطلوب با دقت بالایی دما را در یک مقدار ثابت نگه داریم.

بنابراین در این روش مشخصه های کنترلی بهتر از روش کنترل ON/OFF است.

همچنین اگر از طریق اغتشاشات خارجی، به سیستم خللی وارد شود، سیستم به سرعت به حالت مطلوب خود باز می گردد.

در تصویر زیر، یک نمودار کلی از کنترل دما به روش PID را مشاهده می کنید.

در ادامه این بخش به تمامی مفاهیم این نمودار مسلط خواهید شد.

A05 نمودار کنترل دما به روش پی آی دی

1) نحوه تنظیم کنترلر دمای PID

کنترل دمای پی آی دی با تنظیم سه ضریب انجام می شود:

  • P – ضریب تناسب
  • I – ضریب انتگرالی
  • D – ضریب مشتقی

به منظور کنترل دما به روش PID، بایستی این سه ضریب را در کنترلر دما تنظیم کنیم.

مثلا در نمودار فوق، کنترل کننده ای را داریم که ضرایب PID آن به خوبی تنظیم شده اند.

این ضرایب در حال پیش فرض بر روی حالت کارخانه تنظیم شده اند و
برای بهینه کردن بهره وری در یک فرآیند بایستی همه مشخصه های کنترلی را به خوبی بررسی کرده و این ضرایب را به خوبی تنظیم کنیم.

بایستی به این نکته توجه کرد که اگر این ضرایب به درستی انتخاب نشوند،
ممکن است نتیجه حاصل از کنترل به روش PID بسیار ضعیف تر و بدتر از روش ON/OFF باشد؛
مثلا رسیدن به دمای مطلوب بسیار زمان بر شود یا نوسانات بسیار زیاد بوده و شاید هیچگاه به یک مقدار ثابت نرسیم.

A05 روش PID

8# ضرایب کنترلر دمای PID

در این بخش پیرامون هر یک از ضرایب PID و اهمیت آن ها و تاثیری که بر سیستم می گذارند، بحث خواهیم کرد.

1-8# تعیین ضریب P کنترلر دما

در فیلم زیر، ابتدا نگاهی به کلیات روش های ON/OFF و PID خواهیم انداخت.

سپس اهمیت ضریب P و تنظیم صحیح آن را خواهیم آموخت.

این فیلم آموزشی را حتما مشاهده کنید. در این فیلم مطالب به خوبی دسته بندی شده اند.

این ضزیب موظف است تا اورشوت ابتدایی سیستم را حذف کند.

2-8# تعیین ضریب I کنترلر دما

دیدیم که با تنظیم ضریب P، می توانیم اورشوت سیستم را کنترل کرده و دمای سیستم را به یک مقدار ثابت برسانیم.

ولیکن خیلی اوقات، دمای نهایی دارای اختلافی اندک با مقدار مطلوبمان دارد یا آنکه به مرور زمان، این اختلاف ایجاد می شود.

مثلا دمای تنظیم شده ۱۰۰ درجه باشد ولیکن دمای ماندگار (نهایی) ۹۹٫۳ باشد.

در نتیجه مقدار نهایی دارای خطای ماندگاری برابر با ۰٫۷ درجه است.

به این خطا، آفست (offset) یا انحراف می گویند.

به تصویر زیر نگاه کنید که مقدار نهایی دارای آفست می باشد.

این خطا می تواند در مقادیر بالاتر از مقدار مطلوب نیز رخ دهد.

بنابراین با تنظیم ضریب P به تنهایی، ممکن است آفست یا خطایی ماندگار داشته باشیم.

A05 آفست

ضریب I این آفست را به صورت خودکار از بین برده و دمای فعلی را به دمای مطلوب، نزدیک می کند.

در فیلم زیر تفاوت کنترل P با کنترل PI در از بین بردن خطای ماندگار را مشاهده می کنید.

با ترکیبی از ضرایب P و I می توانیم به یک کنترل دمای مطلوب دست یابیم. ضریب I به تنهایی استفاده نمی شود.

در اینجا زمانی به عنوان تایم انتگرال گیری (بر حسب ثانیه) داریم که
برای سیستم تنظیم شده تا براساس آن زمان، انتگرال گیری و تصحیح خطا انجام شود.

نباید زمان انتگرال گیری بیش از حد کوچک باشد، چون ممکن است سیستم دچار نوسان شده و به سیستم و رله ها آسیب وارد شود.

3-8# تعیین ضریب D کنترلر دما

هنگامی که سیستم کنترلر دما بر اثر اغتشاشات خارجی، دچار تغییر ناگهانی می شود، عملگر D به سرعت سیستم را بازبینی کرده و
به حالت ایده آل باز می گرداند.

در فیلم زیر مشاهده می کنیم که تنظیم صحیح ضریب D، تغییرات ناگهانی را چگونه خنثی می کند.

در این صورت، شیب تغیرات دما تشخیص داده شده و متناسب با رنجی که برای سیستم تنظیم شده است،
تغییرات ناگهانی را شناسایی کرده و دما را در نزدیکی مقدار مطلوب نگه می دارد.

ضریب D به تنهایی استفاده نمی ‎شود، ممکن است به صورت ترکیبی با ضریب P باشد که به آن کنترل PD گویند،
همچنین ممکن است به صورت ترکیبی با ضرایب PI باشد که به آن کنترل PID می گویند.

در این روش، ضریبی به عنوان زمان مشتق گیری برای کنترلر دما تنظیم می شود، هر چه این زمان بیشتر باشد،
به شرایط مطلوب تری می رسیم ولیکن اگر بیش از اندازه بزرگ باشد، ممکن است دچار نوسان و حتی ناپایداری سیستم شود.

این را هم ببینید
کنترلر PID چیست؟

4-8# تنظیم خودکار پارامترها (Automatic Tuning)

خوشبختانه در دنیای امروز، نیازی به تنظیم این ضرایب به صورت دستی نیست.

شرکت های تولیدکننده با مدارات داخلی و دستورات پیچیده ای که در کنترلر های دما برنامه ریزی کرده اند،
باعث شده اند که یافتن هر سه این ضرایب توسط کنترلر دما انجام شود و
با این روش به کارگیری این نوع کنترلر را بسیار ساده تر کرده اند.

A05 کنترل خودکار

9# تجهیزات کنترل دما صنعتی

در این بخش پیرامون تجهیزاتی که برای کنترل صحیح دما به آن ها نیازمندیم، صحبت خواهیم کرد.

در تصویر زیر، تجهیزات و پیکربندی لازم برای کنترل دما را مشاهده می کنید.

A05 پیکربندی

تذکر: متناسب با مدل کنترلر دما، مواردی که با منبع تغذیه DC کار می کنند نیز وجود دارد؛
اما 4 تجهیز اصلی این سیستم از این قرارند:

  1. کنترلر دما
  2. سنسور دما
  3. رله حالت جامد SSR
    (برای مواردی که خروجی کنترلر دما از نوع ولتاژ باشد، اگر از نوع جریان باشد، رله الکترومکانیکی خواهیم داشت)
  4. وسیله گرمایشی یا سرمایشی (همانند هیتر یا کولر)

1-9# ساختار کنترلر دما

کنترلر دما، مهمترین بخش در یک سیستم کنترل دما بوده و به عنوان بخش فرمان دهی عمل می کند.

همانطور که در ابتدای مقاله بررسی کردیم، یکی از اصلی ترین کارهای کنترل کننده دما، کنترل کردن خروجی ها به منظور از بین بردن تفاوت بین دمای فعلی و دمای تنظیم شده است.

همچنین برخی از مدل های کنترلر دما به ویژگی های دیگری نظیر آلارم (هشداردهنده) تغییرات دما یا آلارم فرسوده شدن هیتر مجهز هستند.

A05 کنترلر دما

خروجی های کنترلر دما (Output of Temperature Controller)

خروجی کنترل کننده دما وظیفه برقراری ارتباط و تغییر وضعیت دادن تجهیزاتی نظیر هیتر یا کولر را برای تغییر دما و رسیدن به دمای مطلوب را دارد.

یک کنترلر دما ممکن است یکی از این چند مدل خروجی را داشته باشد:

  • خروجی جریانی یا رله ای: کنترلر ممکن است دارای یک کنتاکت رله ای داخلی باشد.
    هنگامی که این کنتاکت رله ای به صورت سری به تجهیزات خروجی متصل می شود، می تواند این تجهیزات را روشن یا خاموش کند.
    در این روش با استفاده از جریان، خروجی را کنترل کرده و به همین علت به آن خروجی جریانی نیز گفته می شود.
  • خروجی ولتاژی یا SSR: در این حالت، خروجی کنترل کننده ولتاژ ۱۲ ولت DC تولید کرده تا با این ولتاژ، رله SSR را فرمان دهی کند.
    سپس رله SSR مطابق با مقدار خروجی کنترل کننده دما، وسیله گرمایشی یا سرمایشی را کنترل می کند.
    در این حالت با استفاده از ولتاژ، خروجی را کنترل کرده و به آن، خروجی ولتاژی نیز می گویند.

2-9# سنسورهای دما

A05 سنسورهای دما

سنسور دما، اطلاعات دمایی را به سیگنال الکتریکی تبدیل می کند (مثلا ولتاژ یا مقاومت) و این سیگنال را به کنترلر دما ارسال می کند.

چهار نوع اصلی از سنسورهای دما و جود دارد:

از ترموکوپل و ترمومتر (محاسبه گر دما) بیشتر از موارد دیگر استفاده شده و این دو سنسور پرکاربردتر هستند.

دانلود pdf مقاله

درباره نویسنده : محمد امینی

محمد امینی
کارشناسی مهندسی برق کنترل از دانشگاه صنعتی امیرکبیر...، به نوشتن و فوتبال علاقه دارم و از اونجایی که به صورت نیمه حرفه‌ ای فوتبال بازی می کنم، از این بازی یاد گرفتم که برای ایجاد تغییر باید تلاش کرد و با هم تیمی های دیگه به سوی موفقیت پیش رفت.

نظرتون درباره این مقاله چیه؟
ما رو راهنمایی کنید تا اون رو کامل تر کنیم و نواقصش رو رفع کنیم.
توی بخش دیدگاه ها منتظر پیشنهادهای فوق العاده شما هستیم.

۴۸ دیدگاه

  1. Avatar
    امید مریدی ۱۴۰۱/۰۱/۱۳ در ۲۰:۲۹ - پاسخ

    سلام.امیدوارم سال پر از خیر و برکتی داشته باشید.
    توضیحات بسیار عالی و کاربردی بود.
    موفق باشید

    • مبینا شیرین
      مبینا شیرین ۱۴۰۱/۰۱/۱۴ در ۱۱:۲۰ - پاسخ

      سلام جناب مریدی بزرگوار
      سپاس از همراهی، محبت و انرژی فوق العاده خوبی که به تیم نویسندگان ما می بخشید
      مایه افتخار ماست که شما بزرگوار از این مطالب رضایتمند هستید و براتون مفید واقع شده
      همواره موفق باشید.

  2. Avatar
    همایون فرشادی ۱۴۰۰/۰۵/۱۶ در ۰۹:۰۲ - پاسخ

    با سلام و عرض ادب
    ضمن تشکر از آقای مهندس گودینی و سایر همکارانشان بابت آموزشهای بسیار کاربردی

    • مبینا شیرین
      مبینا شیرین ۱۴۰۰/۰۵/۱۶ در ۱۶:۱۶ - پاسخ

      سلام خدمت شما جناب مهندس فرشادی بزرگوار
      بسیارخرسند هستیم که آموزش ها برای شما مفید بوده.
      ممنون هستیم از همراهی شما باتیم نماتک.
      موفق و پیروز باشید

      • Avatar
        کوهنورد ۱۴۰۱/۰۸/۲۹ در ۰۰:۲۱ - پاسخ

        درود بر شما
        مطالب بسیار عالی و کاربردی بود با توجه به اینکه من یک دیپلمه هستم و تجربی کار کردم درک مطالب بخصوص روش pid بسیار عالی مقابل درک بود
        تشکر از شما وتیمتون
        پایدار و همیشه در اوج باسید

        • مبینا شیرین
          مبینا شیرین ۱۴۰۱/۰۸/۲۹ در ۱۱:۵۷ - پاسخ

          سلام خدمت شما همراه گرامی سایت نماتک
          خیلی ممنون از لطف و همراهی شما با تیم نماتک.بسیار خرسند هستیم مطالب برای شما مفید واقع شد.
          موفق و موید باشید.

  3. Avatar
    جعفر رمضان زاده ۱۴۰۰/۰۴/۳۰ در ۱۶:۰۶ - پاسخ

    سلام
    یک کنترلر دما pid رو که محدوده ی دمای کاریش بین ۳۵۰ تا ۵۵۰ درجه سانتیگراد است باید در چه دمایی تیون کرد؟ بنده در ۳ دمای ۱۰۰ و ۲۰۰ و ۴۰۰ تیون کردم ولی کنترلر نمیتونه اون rate مورد نظر من رو ایجاد کنه مثلا رمپ رو روی ۱۰ درجه در دقیقه می گذارم ولی نمی تواند اون رو هندل کنه. مشکل کار من کجا میتونه باشه ؟ ممنون از شما

    • مبینا شیرین
      مبینا شیرین ۱۴۰۰/۰۴/۳۱ در ۰۹:۴۸ - پاسخ

      سلام خدمت شما جناب رمضان زاده بزرگوار

      لطفا سوالات تخصصی خودتان را در قسمت فوروم سایت به ادرس لینک زیر مطرح بفرمایید تا عزیزان راهنمایی کنند
      https://katibeha.com/
      ممنون از همراهی شما با تیم نماتک.ارزوی موفقیت برای شما داریم.

  4. Avatar
    محمود ۱۳۹۹/۰۵/۳۱ در ۲۳:۴۵ - پاسخ

    سلام وقت بخیر
    بنده قصد دارم یک کنترل کننده دما با قابلیت PID ، که در حال حاضر به صورت on/off کار می‌کند را ارتقاء بدهم
    طوری که بتواند یک شار ثابت گرمایی رو منتقل کند و دیگر هیتر خاموش نشود.
    چگونه باید این کار را انجام بدهم ؟
    ممنونم از پاسخ‌گویی تان

    • حانیه برمایون
      حانیه برمایون ۱۳۹۹/۰۶/۰۱ در ۱۰:۱۹ - پاسخ

      سلام مهندس
      سوالات تخصصی و پروژه ای خودتون رو میتونید در فروم نماتک ارسال بفرمایید.
      با سپاس
      katibeha.com

  5. Avatar
    روزبه ۱۳۹۹/۰۵/۲۴ در ۱۳:۴۸ - پاسخ

    با سلام و تشکر بابت مطالب خوبتون.من میخوام یه المنت AC رو با روش PID کنترل کنم.حالا نمیدونم چطور ظرایب رو حساب کنم و بعد از بدست اوردن ظرایت اون تو سخت افزار یا برنامم پیداه کنم.
    با تشکر

    • حانیه برمایون
      حانیه برمایون ۱۳۹۹/۰۵/۲۵ در ۱۰:۴۶ - پاسخ

      سلام
      لطفا سوالات تخصصی و پروژه ای خودتون رو در فروم نماتک مطرح بفرمایید.
      با تشکر

  6. Avatar
    حسین ۱۳۹۹/۰۲/۲۸ در ۱۷:۰۳ - پاسخ

    بسیار عالی و کاربردی بود

    • حانیه برمایون
      حانیه برمایون ۱۳۹۹/۰۲/۲۹ در ۱۰:۱۶ - پاسخ

      سلام
      سپاسگزارم
      موفق باشید

  7. Avatar
    سعید محمدی راد ۱۳۹۹/۰۲/۲۱ در ۰۷:۲۱ - پاسخ

    با سلام
    تشکر و قدر دانی میکنم بابت تلاشها و زحماتی که در مسیر نشر علوم و در اختیار گذاشتن مطالب مفید در اختیار دوستان و از دور دست شما را میبوسم.

    • حانیه برمایون
      حانیه برمایون ۱۳۹۹/۰۲/۲۱ در ۰۹:۵۴ - پاسخ

      سلام
      ممنون از شما و انرژی خوبی که به ما منتقل می کنید.
      دلگرمی های شما عزیزان امیدی برای ادامه راه ماست.
      موفق و موید باشید

  8. Avatar
    احد ۱۳۹۹/۰۲/۱۳ در ۱۹:۵۲ - پاسخ

    سلام ممنون

    • حانیه برمایون
      حانیه برمایون ۱۳۹۹/۰۲/۱۴ در ۱۰:۰۷ - پاسخ

      سلام
      سپاس از شما

    • Avatar
      MAHDE ۱۳۹۹/۰۴/۱۰ در ۱۴:۱۳ - پاسخ

      سلام مهندس ضرایبی که برای کنترلPIDانتخاب میکنم براساس چی باشدمثلاPروبراساس چی انتخاب کنیم Iروچطور وهمینطورD

      • حانیه برمایون
        حانیه برمایون ۱۳۹۹/۰۴/۱۰ در ۱۵:۲۰ - پاسخ

        سلام
        می تونید سوالات تخصصی خودتون رو در فروم نماتک مطرح کنید تا کارشناسان پاسخگو باشند
        katibeha.com

  9. Avatar
    مهران ۱۳۹۸/۰۹/۲۴ در ۰۸:۱۳ - پاسخ

    سلام چطور میتوانم دمای اتاق را به وسیله بخاری گازی خانگی ثابت نگه دارم؟

    • محمد امینی
      محمد امینی ۱۳۹۸/۰۹/۲۷ در ۱۱:۰۳ - پاسخ

      سلام
      برای تنظیم دما، دو حالت دستی و اتوماتیک رو داریم،
      اگر بخاری شما قابل کنترل و تنظیم بوده و به روز می باشد که میتوانید یک سنسور دما را به آن متصل کنید…
      البته برای خانه ها معمولا این کار به صرفه نیست
      باتوجه به اینکه هدف شما، کنترل دمای اتاق خانه هست و بخاری شما نیز بخاری خانگی است و قابل اتصال به سنسورهای دما و کنترلر نیست،
      بهتره که یک سنسور دمای جیوه ای ارزان خریداری کنید و هر دو ساعت یکبار به این دماسنج مراجعه کنید…
      اگر دما بیشتر از بازه موردنظر بود، بخاری را کم کرده و
      اگر دمای کمتر از بازه مورد نظر بود، شعله بخاری را زیاد کنید!!!

    • Avatar
      Mohsen ۱۳۹۸/۱۱/۲۳ در ۰۲:۳۶ - پاسخ

      چند راه وجود داره دوست عزیز .یکی اینکه بخاری رو تقریبا زیاد کنی و هر وقت از مقدار اصلی بالا رفت تهویه هوا انجام بشه که با یه سیستم کنترلی اف آن میشه انجام داد .یعنی ما بجای اینکه گرما را کنترل کنیم یه جورایی سرما را کنترل کنیم که البته انرژی تلف میشه.راه بعدی استفاده از شیر های کنترل شونده استاندارد گاز هست که میتونه مقدار گاز ورودی رو کنترل کنه .

      • حانیه برمایون
        حانیه برمایون ۱۳۹۸/۱۱/۲۳ در ۱۰:۵۰ - پاسخ

        سلام جناب مهندس
        ممنونیم که پاسخ دوستان خودتون رو در کامنت ها میدید.
        این همدلی و همراهی شما برای ما مایه مباهات و دلگرمیه
        همواره موفق باشید.

  10. Avatar
    علی سعادت ۱۳۹۸/۰۸/۱۳ در ۱۶:۲۴ - پاسخ

    با سلام .پیرامون مبحث cold junction تمایل به ساخت یک دستگاه با ۱۲ ورودی ترموکوپل و ۱۲ خروجی جریان ۴-۲۰ دارم . آیا این امکان و ساخت چنین دستگاهی امکان پذیر است.؟ لطفا سازنده معرفی گردد.

    • محمد امینی
      محمد امینی ۱۳۹۸/۰۸/۱۵ در ۱۳:۳۰ - پاسخ

      سلام
      بله این امکان وجود داره
      برای اطلاعات بیشتر، به مقاله ترموکوپل نیز مراجعه کنید.

  11. Avatar
    Arash ۱۳۹۸/۰۷/۰۶ در ۲۳:۳۹ - پاسخ

    سلام و وقت بخیر
    اولا ممنون از سایت خوبتون. بنده دانشجوی بیوشیمی هستم، میخوام یک انکوباتور برای خودم درست کنم (یک جعبه که دمای آن بر روی ۳۵ درجه سانتی گراد ثابت است)، دقیقا طرح مدارش میشه همونی که در سایت گذاشتید. برای اطمینان میپرسم، فقط المنت، ترموکوپل و کنترل PID را به یکدیگر وصل کنیم همه چی اوکی هست؟ در رشته برق سر رشته ندارم ممنون میشم کمی با جزئیات بیشتر راهنمایی کنید. با سپاس

    • محمد امینی
      محمد امینی ۱۳۹۸/۰۷/۰۷ در ۲۳:۳۸ - پاسخ

      سلام مهندس
      بله
      حتما دقت کنید به اینکه نوع خروجی کنترلرتون EMR یا SSR است.
      پروژه تون رو راه اندازی کنید و تست بگیرید،
      اگر به مشکلی خوردید، مطرح کنید.

  12. Avatar
    hossein ۱۳۹۸/۰۵/۱۰ در ۰۰:۱۲ - پاسخ

    محمد جان عالی کار کردی
    دستخوش

  13. Avatar
    دوست ۱۳۹۸/۰۳/۱۲ در ۱۲:۳۲ - پاسخ

    با سلام و درود فراوان
    بنده در واحد ابزار دقیق یکی از واحدهای نفتی کشور مشغول بکار هستم .
    مطالب بسیار آموزنده و کاربردی است که به زبان ساده و مفید بیان شده است .
    بنده بطور اتفاقی از سایت شما بازدید کردم . با سپاس از زحمات شما .

  14. Avatar
    اسماعیل رحیمی ۱۳۹۸/۰۳/۰۶ در ۱۱:۳۳ - پاسخ

    سلام
    بسیار عالی خدا قوت تان بدهد و عاقبت بخیری

    • Avatar
      احسان چگنی ۱۳۹۸/۰۷/۱۹ در ۱۵:۲۶ - پاسخ

      سلام مقاله کامل و جامعی بود از اونجا که خودم بلاگر هستم واقعا از این مطلب لذت بردم

      یه سوال دارم ما یه کوره مشعلی داریم که در حال حاظر دمای اون رو به واسطه باز و بسته مردن شیر گاز کنترل میکنیم این مواردی که گفتید معمولا برای کنترل دما به صورت هیتر های برقی بیشتر مورد استفاده هست حال اگه لازم باشه مشکل ما که با دست شیر گار رو بازو بسته میکنیم حل بشه به چه تجهیزاتی نیاز داریم؟

      مطمئنا به کنترلر دما و سنسور دما که به کنترلر وصل میشه نیاز داریم اما ای نکه چطور توان ورود و خروج گاز رو اتوماتیک تنظیم کنیم مشخص نیست ممنون میشم راهنمایی کنید

      تشکر

      • محمد امینی
        محمد امینی ۱۳۹۸/۰۷/۲۶ در ۲۱:۵۷ - پاسخ

        سلام
        در پروژه شما، تمامی شرایط مشابه پروژه ای است که در مقاله ذکر کرده ایم
        با این تفاوت که:
        به جای روشن و خاموش کردن هیتر، شما بایستی یک شیر گاز را باز و بسته کنید که آن شیر گاز قاعدتا به محل احتراق متصل است.
        پس به جای هیتر، شما بایستی میزان گاز خروجی از شیر گاز را کنترل کنید!
        اگر میخواهید به صورت اتوماتیک این کار را انجام دهید، اول از همه بایستی یک شیر برقی خریداری کنید
        (در این مقاله در مورد شیر برقی توضیح دادیم)
        حالا خروجی کنترلر دما را که قبلا به هیتر میدادید را به شیر برقی بدهید.
        اکنون می توانید کنترل میزان گاز خروجی از شیر را کنترل کنید….

        روشی که در بالا ذکر شد برای کنترل ON-OFFبود،
        اگر به صورت PID بخواهیم کنترل کنیم، بایستی از شیرهای کنترلی به خصوص Globe valve ها استفاده کنید.

  15. Avatar
    احسان. ناظم پور ۱۳۹۷/۱۲/۰۱ در ۲۲:۴۴ - پاسخ

    سلام عرض میکنم خدمت تیم بسیار فعال و خوب نماتک
    اول خواستم بابت آموزش خوبتون درمورد بحث دما خیلی تشکر کنم.
    و اینکه براتون آرزوی موفقیت و پیروزی کنم تا همینجور پر انرژی برای انتقال هرچه بهتر علم تلاش کنین…
    موفق و پیروز باشید

    • مجید گودینی
      مجید گودینی ۱۳۹۷/۱۲/۰۲ در ۱۲:۰۵ - پاسخ

      از اینکه زمان برای ثبت نظر اختصاص دادید ممنونیم.
      و از شما سپاسگزاریم که به سایت خودتون لطف دارید.

  16. Avatar
    ارش حسینی ۱۳۹۷/۱۱/۲۰ در ۱۰:۲۴ - پاسخ

    باسلام
    بنده یک کوره الکتریکی دارم سیستم کنترل onوoff هست
    سنسور دما ترموکوپل تیپk در پروسه کاری خطای ناگهانی دارم
    مثلا spروی ۱۰۵۰درجه تنظیم شده یکمرتبه دمای ۱۴۰۰یابالاتر نشان داده میشود و منجر به فرمان off میگردد و پروسه پخت ما نبمه تمام میماند
    ممنون میشوم راهنمایی کنید

    • مجید گودینی
      مجید گودینی ۱۳۹۷/۱۱/۲۰ در ۱۴:۵۴ - پاسخ

      سلام جناب حسینی
      بصورت کلی که روش کنترل on/off ساده ترین و ضعیف ترین متد کنترلی محسوب می شود.
      که در یک لایه بالاتر با اعمال بازه هیسترزیس کمی از ضعف آن کاسته می شود.
      توصیه بنده به شما این است که در صورت امکان از یک کنترل کننده PID استفاده کنید و در خروجی نیز از رله حالت جامد SSR استفاده کنید.
      این کار به سادگی قابل اجراست.
      نحوه این کار در فصل کنترل دما در بسته آموزش +۳۰ ما نیز وجود دارد.
      تشکر

  17. Avatar
    Ahmadreza omidbeigy ۱۳۹۷/۰۹/۲۸ در ۰۷:۴۷ - پاسخ

    با سلام و احترام،اتوماسیون صتعتی،ابزار دقیق،راه اندازها و در کل برق صتعتی رو میخوام واقعا ًبصورت کاربردی و دسته بندی درست مرور کنم،مشاوره و نهایت ارائه طریق که از کدوم بسته و چطور شروع کنم.ممنون میشم

    • مجید گودینی
      مجید گودینی ۱۳۹۷/۰۹/۳۰ در ۱۸:۳۷ - پاسخ

      سلام جناب امیدبیگی
      از نظر من برای ورود به فضای اتوماسیون صنعتی بسته +۳۰ بهتون کمک خواهد کرد.
      و بعد از اون برای در ادامه بسته PLCPRO رو پیشنهاد میکنم که ادامه بسته +۳۰ هست.
      برای محتوای این ۲ بسته زمان زیادی گذاشته شده و سعی شده مطالب از ابتدا گفته بشه و ساده و کاربردی باشه.
      تشکر از شما

  18. Avatar
    احمد ۱۳۹۷/۰۹/۲۰ در ۱۱:۵۸ - پاسخ

    سلام،ممنون از آموزش خوبتون
    یه سوال داشتم ،آیا فاصله سنسور یا ترموکوپل با کنترلر دما باعث خطا در اندازه گیری دما میشه،اگه هست چگونه خطا برطرف میشه؟
    باز هم تشکر میکنم

    • مجید گودینی
      مجید گودینی ۱۳۹۷/۰۹/۲۳ در ۱۶:۲۲ - پاسخ

      سلام. قطعا فاصله بین هرسنسور و مبدلی منجر به خطا می شود. حال، اگر این خطا اگر همواره ثابت باشد با عملیات کالیبراسیون قابل تصحیح است. اما اگر دائما تغییر پیدا کند خیر.

  19. Avatar
    Ahmadreza ۱۳۹۷/۰۹/۱۳ در ۲۰:۱۵ - پاسخ

    سلام ،مهندس و معلِّم عزیز جناب گودینی ،زکات علم در انتقال اون علم.شما انصافا عالیه ویدیوخاتون

    • مجید گودینی
      مجید گودینی ۱۳۹۷/۰۹/۱۳ در ۲۲:۱۵ - پاسخ

      سلام جناب مهندس
      شما لطف دارید.
      بی نهایت ممنون از شما

  20. Avatar
    جهان ۱۳۹۷/۰۸/۲۸ در ۰۹:۰۸ - پاسخ

    قبل از هر نقدی لازم هست که بابت این کارتون تشکر کنم. امیدوارم خسته نشده و از کمی نظرات و ره رو ها دل چرکین و ناامید نگردید. اگر فقط یک نفر از مطالب شما بهره مند و در آینده مثمر برای این مرز و بوم بشه، حتما شما و ذریه شما هم ذینفع و بهره مند خواهند بود.
    اما چرا مطلب فیلم رو ناقص گذاشتید!؟ جا داره مطلبی اساسی مثل این حداقل کامل مطرح و جمع میشد حتی اگر به جزییات پرداخته نمیشد.
    علی ای حال از طرف خودم و همه کسانی که تشنه آموزش های غنی بچه های ایرانی هستند، با آگاهی از سختی کار، بابت زحماتی که تیم نماتک متقبل شده تشکر می کنم.

    • مجید گودینی
      مجید گودینی ۱۳۹۷/۰۸/۲۸ در ۲۰:۵۴ - پاسخ

      سلام خدمت شما
      خدارو سپاسگزاریم بابت اینکه مخاطبین فهیم و خوبی مثل شما داریم.
      حتما به زودی مجموعه های کامل تری از بسته هامون رو در سایت منتشر خواهیم کرد.
      تشکر

  21. Avatar
    مهدی ۱۳۹۷/۰۸/۱۷ در ۲۲:۲۱ - پاسخ

    سلام
    آموزش خیلی خوب و مفیدی بود.
    ممنون که برای تهیه ی آموزش ها وقت می گذارید.

    پیروز و موفق باشید.

  22. Avatar
    ذوالفقاری ۱۳۹۷/۰۸/۰۵ در ۱۱:۱۰ - پاسخ

    مطالبی که در مورد کنترلر های دما درصنعت بود رو مطالعه کردم کاملا به زبان ساده و قابل فهم بود .ممنونم ازتون

    • Avatar
      تیم نماتک ۱۳۹۷/۰۸/۰۵ در ۲۰:۱۰ - پاسخ

      ممنون از شما
      امیدواریم لذت برده باشید از مطالعه این مطلب

ارسال دیدگاه