معرفی تحلیل pestel و ابعاد مختلف آن

یکی از ابزار هایی که می تواند نقش مهمی در ارزیابی عوامل اقتصاد کلان داشته باشد، تحلیل pestel است.

ابزاری که امروزه به عنوان چارچوبی جهت تجزیه و تحلیل مؤلفه های بیرونی تأثیرگذار در سازمان مورد استفاده قرار می گیرد.

در واقع رسیدن به قله های موفقیت در یک تجارت مستلزم استفاده از چنین ابزاری است که
بتواند با ارزیابی عوامل مؤثر در کسب و کار تأثیرات مثبتی را جهت ترسیم آینده آن ایجاد نماید.

در این مقاله سعی داریم با بررسی این تحلیل و عوامل مورد بررسی در آن شما را با این ابزار کاربردی در سازمان ها آشنا کنیم.

1# تحلیل pestel چیست؟ (PESTEL Analysis)

ورود به عرصه رقابت در هر تجارت و سازمانی نیاز مبرمی به وجود ابزاری برای شناسایی محیط خارجی خواهد داشت.

چهارچوبی که بتواند با نظارت کامل بر عوامل بیرونی و تجزیه و تحلیل آن، ضمن ایجاد تأثیر مثبت در عملکرد سازمان، گامی بلند در راستای پیشرفت آن بردارد.

این چهارچوب تحلیل pestel نامیده می شود.

لازم به ذکر است این تحلیل که در گذشته با نام PEST Analysis نیز شناخته می شد و
اغلب در کنار دیگر ابزار تحلیل های تجاری نظیر تحلیل SWOT مورد استفاده قرار می گیرد.

به عبارتی نکات حاصل از این تحلیل می تواند در سایر تحلیل های استراتژیک لحاظ شود و
سازمان ها را به درکی کامل و صحیح از مؤلفه ها و عوامل مؤثر داخلی و خارجی برساند.

باید گفت تحلیل هر یک از این مؤلفه ها در واقع تعیین کننده فرصت ها و یا تهدیدهای پیش روی یک سازمان است.

اما منظور از عوامل خارجی مؤثر بر عملکرد درون سازمانی چیست؟

• عوامل سیاسی (Political Factors)
• عوامل اقتصادی (Economic Factors)
• عوامل اجتماعی (Social Factors)
• عوامل فنی (Technological Factors)
• عوامل زیست محیطی (Environmental Factors)
• عوامل حقوقی و یا قانونی (Legal Factors)

اگر دقت کنید، خواهید دید که با کنار هم قرار دادن حرف اول هر یک از این عوامل به نام PESTEL خواهیم رسید.

اما یکی از ویژگی های قابل توجه تحلیل پستل انعطاف پذیری آن در پوشش حوزه گسترده ای از سناریوهای کاربردی در سازمان ها است.

البته از آثار مهم این تحلیل می توان به نقش نتایج به دست آمده از
آن در تصمیم گیری استراتژیک و تجاری مدیران در بخش های منابع انسانی و یا بخش های ارشد مدیریتی نیز اشاره نمود.

آن چه در ادامه به بررسی و شرح آن خواهیم پرداخت عوامل خارجی مؤثر در نتایج تحلیل PESTEL و بیان چند نکته مهم در ارتباط با این ابزار استراتژیک است.

1-1# عوامل سیاسی (Political Factors)

عوامل سیاسی مؤثر در نتایج حاصل از تحلیل pestel در واقع شامل کلیه اثراتی است که
دولت می تواند بر عملکرد سازمان ها و یا هر تجارت بگذارد؛
اما این عوامل سیاسی شامل چه مواردی است؟

• سیاست های مالیاتی دولت در قبال تجارت ها
• محدودیت های اعمالی از سوی دولت برای انواع کسب و کار
• سیاست دولت در برابر تجارت بین المللی
• بوروکراسی اداری
• حمایت از حقوق مصرف کنندگان
• میزان کمک های مالی به بخش صنایع
  و…

این تنها بخشی از عوامل سیاسی تأثیرگذار بر نتیجه تحلیل پستل است که
در کنار عوامل بی شمار دیگری تعیین کننده نحوه و البته میزان دخالت دولت در اقتصاد کلان و بخش های مختلف صنایع می باشد.

به همین دلیل است که عموماً برخی سازمان ها و تجارت های بزرگ با برگزاری انتخابات و تعیین دولت جدید، با تجزیه و تحلیل استراتژی ها و سیاست های دولت روی کار آمده در بخش اقتصاد، رویکرد دیگری را در پیش می گیرند.

نتیجه حاصل از ارزیابی با این تحلیل به سازمان ها کمک خواهد کرد تا از هم سو بودن سیاست های دولت با اهداف خود اطمینان حاصل کرده و
یا در غیر این صورت تدابیر لازم را اعمال کنند.

2-1# عوامل اقتصادی (Economic Factors)

عوامل اقتصادی از دیگر مؤلفه های مؤثر بر نتایج تحلیل pestel است که
در طولانی می تواند می تواند اثرات قابل توجهی چه به صورت مستقیم و چه غیر مستقیم بر عملکرد سازمان ها داشته باشد.

برخی از این عوامل به این شرح است:

• میزان نرخ تورم
• نرخ ارز و نرخ بهره
• هزینه های لازم جهت نیروی کار
• نرخ بیکاری
• سیاست های پولی
  و…

جمیع این عوامل در کنار هم می تواند با تغییر مدل عرضه و تقاضا و همچنین کاهش قدرت خرید مصرف کنندگان، تغییرات قابل توجهی را در شیوه تعیین قیمت کالاها و یا خدمات ارائه شده از سوی سازمان ها بگذارد.

3-1# عوامل اجتماعی (Social Factors)

عوامل اجتماعی تأثیرگذار بر تحلیل pestel را باید در ارزش ها و به قولی آداب و رسومی که سازمان در آن بنا شده است یافت.

آن چه که در رابطه با این عامل اهمیت دارد پیدا کردن راهکارهای کاربردی جهت رسیدن به بازار هدف است.

همچنین این تحلیل می تواند به میزان تمایل نیروهای محلی جهت اشتغال در سازمان مورد نظر و پست های خاص نیز کمک نماید.

از جمله این عوامل اجتماعی می توان به موارد زیر اشاره نمود:

• نگرش های شغلی
• نحوه نگرش افراد به سبک زندگی و اعتقادات مشترک افراد یک منطقه در ارتباط با مسائلی نظیر مذهب، تابوهای موجود در فرهنگ، محیط زیست و …
• نرخ رشد جمعیت
• میزان مهاجر پذیری منطقه
  و…

4-1# عوامل فنی (Technological Factors) موثر بر تحلیل pestel

عوامل فنی دربرگیرنده تمامی نوآوری های تکنولوژی و فناوری است.

عواملی که می تواند اثرات مطلوب و یا حتی نامطلوبی را بر شیوه عملکرد صنایع داشته و
بر شیوه تولید و توزیع محصولات و خدمات یک کسب و کار کاملاً مؤثر باشد.

باید گفت تحلیل عوامل فنی می تواند به طور مستقیم در تصمیم گیری نهایی جهت آغاز یک تجارت و ورود به صنعتی خاص تاثیر داشته باشد.

این عوامل به وضوح به شما خواهد گفت در چه بخش هایی می توان با
سرمایه گذاری در راستای توسعه فناوری به اهداف سازمان و چشم اندازی موفقیت آمیز نزدیک شد.

برخی از این عوامل فنی مؤثر در تحلیل pestel به این شرح است:

• دسترسی مصرف کنندگان به تکنولوژی
• شناخت انواع تکنولوژی نوظهور در عرصه فعالیت و تغییرات ایجاد شده در آن
• اتوماسیون
• تحقیقات و توسعه
• شیوه های مدرن تولید و توزیع کالا
• آشنایی با روش هایی برقراری ارتباط با مشتریان هدف
  و…

5-1# فاکتورهای زیست محیطی (Environmental Factors)

فاکتورهای زیست محیطی از جمله مؤلفه های مهم در تحلیل pestel به شمار می روند.

افزایش آگاهی عمومی در اهمیت حفظ محیط زیست را می توان یکی از علل نقش پر رنگ این عامل در فعالیت های هر سازمان دانست.

طی دهه اخیر، توجه به محیط زیست از جانب دولت ها در کنار آگاهی عمومی و همچنین کمبود چشمگیر مواد اولیه، صنایع را هر چه بیشتر ملزم به توجه به مسئولیت های اجتماعی خود در قبال محیط زیست نموده است.

اما سؤال اینجاست، چه عواملی در طبقه بندی زیست محیطی مؤثر بر تحلیل پستل جای می گیرند؟

• اثرات تغییرات آب و هوا بر چگونگی فعالیت صنایع و همچنین محصولات ارائه شده از سوی آن ها
• قوانین زیست محیطی
• سیاست های سازمان در مسئله بازیافت و مدیریت پسماند
• حرکت به سمت استفاده از انرژی های تجدیدپذیر
• توجه به گونه های در معرض خطر
• منابع طبیعی مورد استفاده در صنعت مورد نظر
  و…

6-1# تاثیر عوامل قانونی (Legal Factors) بر تحلیل pestel

تا حدوی می توان فاکتورهای قانونی را هم راستا و هم سو با فاکتورهای سیاسی به شمار آورد؛
اما در رابطه با این مورد باید گفت فاکتورهای قانونی تا حد بیشتری وارد جزئیات شده و عموماً موارد تخصصی تری را در بر می گیرند.

یک تجارت برای رسیدن به مؤفقیت و پایه گذاری کسب و کاری بر مبنای اصول اخلاقی، نیازمند قانون مداری و پیشروی بر اساس قوانین است.

جدای از این مسئله، اطلاع از قوانین و تغییرات اعمال شده در آن، اهمیت ویژه ای برای هر تجارت خواهد داشت.

این تغییرات می تواند تأثیرات عمیقی بر آینده یک کسب و کار داشته باشد.

پس می توان گفت این مؤلفه در تحلیل pestel نیز نقش مهمی در آینده کاری سازمان ها ایفا می کند.

برخی از مؤلفه هایی که در این تحلیل مورد ارزیابی قرار می گیرند شامل موارد ذیل هستند:

• قوانین و مقررات در ارتباط با حمایت از مصرف کنندگان
• قوانین بهداشت و ایمنی محیط کار
• قوانین حفاظت از اطلاعات و داده ها
• قوانین مربوط به محدودیت های اعمال تجاری در داخل و یا خارج از کشور
• قوانین مربوط به قیمت گذاری محصولات
• پیروی از قوانین استاندارد کالا
• قوانین مالیاتی
  و…

2# مزایا و معایب تحلیل PESTEL

مزایای کاربرد تحلیل PESTEL در سازمان ها بدین شرح است:

• سادگی تحلیل
• ارائه درکی صحیح از فضای موجود در کسب و کار
• هدایت سازمان ها به گسترش تفکرات استراتژیک جهت پیشبرد اهداف
• مشخص نمودن فرصت ها و تهدیدهای موجود در آینده کسب و کار به جهت اقدام مناسب و به موقع در ارتباط با آن ها
• ایجاد فرصت های شغلی جدید و بهره برداری از آن ها

و اما از معایب تحلیل پستل نیز باید به موارد زیر اشاره نمود:

• احتمال وجود اطلاعاتی در تحلیل که بر پایه فرضیات اثبات نشده باشد
• سرعت بالای تغییر شرایط و تأثیر آن بر پیش بینی های صورت گرفته بر اساس تحلیل