جا به جایی اجسام سنگین یکی از دغدغه های همیشگی انسان ها بوده است و به همین دلیل دست به اختراع تجهیزات متنوعی مانند نوار نقاله ها زده است.

قطعا همه ما استفاده و کاربردهای متفاوتی از نوار نقاله را در زندگی روزمره خود دیده ایم اما شاید به درستی نداریم که عملکرد آن به چه شکل است.

در این مقاله همراه ما باشید تا با این تجهیز حمل کننده بسیار پرکاربرد به صورت تخصصی آشنا شوید.

1# نوار نقاله چیست؟

نوار نقاله یا تسمه نقاله (Conveyor Belt) یک سیستم حمل و نقل مکانیزه است که برای انتقال مواد و اشیا به صورت پیوسته و مستمر بین مکان های مختلف در یک صنعت استفاده می شود و این سیستم شامل یک نوار محکم و پهن است که بر روی رولر یا غلتک ها حرکت می کند و مواد را در راستای طول نوار جابه‌جا می کند.
به این دستگاه ها کانوایر هم گفته می شود.

کانوایر ها نقش بسزایی در جا به جایی های در تمامی صنایع دارند و به خصوص انتقال مواد حجیم یا توده ای را سهولت می بخشند.

این عمل انتقال می تواند به 2 صورت زیر انجام شود:

  • افقی و مستقیم
  • شیب دار و در ارتفاع

اگر شما هم نمونه ای از کانوایر ها را در کنار صندوق های فروشگاه های بزرگ دیده اید، پس می دانید که نوار نقاله چیست!

همان قسمت که کنار میز صندوق دار است و شما آن چیزهایی را که می خواهید خریداری کنید، روی آن قرار می دهید.

1#نوار نقاله چیست

به طور کلی استفاده از کانوایرها می تواند سبب صرفه جویی در وقت و کار شود.

به این صورت که حجم زیادی از انتقالات با سرعت بیشتری طی یک فرآیند، در زمان و فضای کم تری انجام می پذیرد.

نوار نقاله ها می توانند بسته به کاربردی که برای آن ساخته شده اند، هر نوع جسم یا ماده ای را با هر شکل و اندازه ای حمل کنند.

2# ساختمان نوار نقاله

تا این جا به طور مختصری توضیح دادیم که نوار نقاله چیست؛ اکنون به بررسی ساختمان سیستم نوار نقاله ها می پردازیم.

به طور کلی سیستم تسمه نقاله ها از اجزای زیر تشکیل شده است:

همان نوار اصلی است که مواد و قطعات روی آن قرار می گیرند و منتقل می شوند.

  • فریم یا قاب:

سازه دور کانوایر است که نوار یا تسمه بین آن قرار می گیرد.

  • اتصالات:

اجزایی هستند که حرکت را از موتور به غلتک منتقل می کنند.

  • غلتک ها:

غلتک ها یا رولر ها استوانه هایی هستند که نوار به دور آن ها می چرخد.

  • موتور محرک:

حرکت کانوایر توسط موتور تامین می شود.

  • تنظیم کننده سرعت یا جعبه دنده (گیربکس):

توسط گیربکس سرعت موتور را به سرعت مورد نظر تبدیل کرده و به وسیله اتصالات به کانوایر منتقل می کنیم.

  • سفت کن نوار:

برای تنظیم میزان سفتی نوار یا تسمه از جزء سفت کن استفاده می شود که معمولا به صورت مکانیکی عمل می کند.

2#ساختمان conveyor

1-2# تسمه یا نوار (Belt)

تسمه یا نوار خود از سه لایه تشکیل شده است:

  • لایه یا پوشش بالایی (Top Cover)
  • لایه میانی یا لاشه (Carcass)
  • لایه یا پوشش پایینی (Bottom Cover)

لایه میانی یا لاشه، به نوار شکل می دهد و مقاومت مورد نظر آن را تامین می کند که
معمولا از یک پارچه یا فلز بافته شده دارای تار و پود است.

تار ها مسئولیت حفظ مقاومت طولی و الاستیسیته نوار را بر عهده دارند؛
اما پود ها، نوار را در برابر پارگی، پوسیدگی و ضربه مقاوم می کنند و در عین حال باعث انعطاف پذیری آن نیز می گردند.

جنس لایه ها بر اساس نوع کاربرد کانوایر انتخاب می شود.

به طور متداول جنس لایه میانی از فولاد، پلی استر، نایلون، کتان و آرامید و جنس دو پوشش بالایی و پایینی معمولا از لاستیک یا پلاستیک در نظر گرفته می شود.

برای مثال جهت انتقال مواد خیلی سنگین از کانوایر فولادی به دلیل مقاومت بالاتر آن استفاده می شود؛
اما سایر جنس هایی که برای لاشه نام بردیم مقاومت کم تری داشته و در انتقالات سبک تر مورد استفاده قرار می گیرند.

به عنوان مثالی برای انتخاب جنس لایه بیرونی، می توان به جنس PVC اشاره کرد که
در صنایع غذایی از آن استفاده می شود.

تسمه یا نوار

ممکن است روی نوار ها پله ها یا شیار هایی برای کنترل حرکت و جهت حرکت مواد یا قطعات تعبیه شود.

هم چنین می توان قسمت هایی که به آن ها دامن گفته می شود را برای مهار تخلیه مواد یا قطعات در نظر گرفت.

امیدواریم تا این جای کار تا حدودی متوجه شده باشید که نوار نقاله چیست.

در بخش بعدی می خواهیم به طور مختصر به نحوه عملکرد نوار نقاله و حرکت آن بپردازیم.

با ما تا انتها همراه باشید.

3# عملکرد نوار نقاله

عملکرد نوار نقاله

همان طور که گفتیم، نوار یا تسمه دور غلتک ها حرکت می کند.

در یک سمت کانوایر یا نوار نقاله، غلتکی وجود دارد که به آن غلتک محرک گفته می شود.

موتور حرکت خود را از طریق اتصالات به این غلتک منتقل می کند.

هنگامی که حرکت به غلتک انتقال می یابد، غلتک شروع به چرخیدن می کند و
به واسطه آن نوار یا تسمه ای که دور این غلتک است نیز به حرکت در می آید.

سپس از غلتک های راهنما یا حامل عبور می کند.

این غلتک های راهنما مسئولیت کنترل و هدایت نوار را دارند.

در سمت دیگر کانوایر غلتک متحرک قرار می گیرد که
با حرکت کردن نوار، به چرخش در می آید و در آن سمت، نوار برگشت خود را در جهت برعکس آغاز می کند.

با قرار گرفتن مواد یا قطعات روی نوار کانوایر و حرکت نوار، مواد یا قطعات مورد نظر نیز حرکت کرده و
به مقصد مورد نظر منتقل می گردند.

به این صورت جا به جایی ها به سهولت و با سرعت بیشتری انجام می گیرند.

4# مزایای استفاده از کانوایر

اگر تا این جا به خوبی متوجه شدید که نوار نقاله چیست و
چگونه کار می کند، اکنون وقت آن است که در مورد مزایای آن ها صحبت کنیم.

مزایای استفاده از کانوایر ها در کاربردهای مختلف چیست؟

مزایای نوار نقاله

  • صرفه جویی در هزینه های کار که باعث افزایش توان تولیدی یا سرعت حمل و نقل می شود تا
    محصولات بیشتری ساخته، منتقل یا دسته بندی شود.
  • موجب کاهش نیروی کار مورد نیاز برای حمل و نقل محصولات می گردند.
  • باعث کاهش فضای کار مورد نیاز می شوند و عملیات در فضای کوچک تری انجام می پذیرد.
  • توانایی حمل انواع زیادی از قطعات، محصولات و مواد با هر شکل، ابعاد، وزن و… را دارند.
  • قابلیت نصب در زمان لازم و جدا شدن از سیستم پس انجام پروژه را دارند.

5# کاربرد نوار نقاله

حال به سراغ این سوال می رویم که کاربرد های نوار نقاله چیست؟

کاربرد نوار نقاله چیست

از کاربرد هایی که در آن ها کانوایرها مورد استفاده قرار می گیرند می توان به موارد زیر اشاره کرد:

  • توزیع محصولات، قطعات و…
  • انبارداری
  • تاسیسات ساخت و تولید محصولات
  • توزیع اجناس در خرده فروشی ها و عمده فروشی ها
  • دسته بندی و مرتب سازی محصولات، قطعات و…
  • جا به جایی وسایل در فرودگاه ها، پست خانه ها و…
  • انتقال گیاهان برداشت شده در صنعت کشاورزی
  • انتقال مواد غذایی در صنایع غذایی
دانلود pdf مقاله

درباره نویسنده : نرگس بی سخن

نرگس بی سخن
کارشناس ارشد مهندسی مکانیک بیوسیستم از دانشگاه تهران هستم. امیدوارم در همکاری من با تیم نماتک، مقالات نوشته شده توسط بنده در حوزه های مختلف مهندسی برای شما مفید واقع بشه.

نظرتون درباره این مقاله چیه؟
ما رو راهنمایی کنید تا اون رو کامل تر کنیم و نواقصش رو رفع کنیم.
توی بخش دیدگاه ها منتظر پیشنهادهای فوق العاده شما هستیم.

۸ دیدگاه

  1. Avatar
    مریم گنجی ۱۴۰۲/۰۶/۱۱ در ۱۰:۵۴ - پاسخ

    متشکرم خیلی خوب بود اما کاش در کنار توضیحات از تصویر بیشتری استفاده میکردین

    • حانیه برمایون
      حانیه برمایون ۱۴۰۲/۰۶/۱۱ در ۱۱:۴۳ - پاسخ

      سلام سرکار خانم گنجی
      از همراهی شما با سایت نماتک و محبتی که به ما دارید سپاسگزاریم و ممنون بابت پیشنهاد فوق العاده ای که فرمودید حتما این موضوع رو به تیم نویسندگان سایت منتقل خواهیم کرد.
      موید باشید

  2. Avatar
    عباس منصوری ۱۴۰۲/۰۲/۳۰ در ۱۵:۳۳ - پاسخ

    سلام خوب بود ولی کامل نیست

    • حانیه برمایون
      حانیه برمایون ۱۴۰۲/۰۲/۳۱ در ۱۲:۱۱ - پاسخ

      سلام جناب منصوری
      از همراهی شما سپاسگزاریم و ممنونیم که نظر ارزشمندتون رو در سایت ما درج کردید.
      بله فرمایش شما صحیح هست این مقاله و عموم مقالات سایت ما با هدف معرفی اولیه و ایجاد شناخت با یک مفهوم، تجهیز، ابزار و… هستند و به تبع با توجه به گستردگی بسیار زیاد مطالب در یک حوزه گنجاندن تمام آن ها در یک مقاله وب سایتی از علاقه و حوصله عموم مخاطب های سایت خارج هست.
      موید باشید

  3. Avatar
    علی وکیلی ۱۴۰۰/۱۱/۲۲ در ۱۶:۳۸ - پاسخ

    با عرض سلام و خسته نباشید و تشکر از زحمات شما
    برای خط تولید اکستروژن پلاستیک چه نوع تسمه ای پیشنهاد می کنید ؟

    • مبینا شیرین
      مبینا شیرین ۱۴۰۰/۱۱/۲۳ در ۱۵:۱۸ - پاسخ

      سلام خدمت شما جناب وکیلی بزرگوار

      لطفا سوالات تخصصی خودتان را در قسمت فروم سایت به ادرس لینک زیر مطرح بفرمایید تا عزیزان راهنمایی کنند
      https://katibeha.com
      از همراهی شما با سایت نماتک سپاسگزار هستیم.
      موفق و موید باشید.

  4. Avatar
    فرشاد محبوب ۱۴۰۰/۰۷/۱۵ در ۱۴:۴۷ - پاسخ

    عالی تشکر از اطلاعات خوبتون
    با ذکر منبع منتشر کردم

    • مبینا شیرین
      مبینا شیرین ۱۴۰۰/۰۷/۱۷ در ۱۵:۱۴ - پاسخ

      سلام خدمت شما جناب محبوب بزرگوار
      از همراهی شما با تیم نماتک سپاسگزاریم
      موفق و پیروز باشید

ارسال دیدگاه